COMECE: Pojęcie praw seksualnych i reprodukcyjnych nie może obejmować aborcji

W związku z głosowaniem w Parlamencie Europejskim nad inicjatywą obywatelską „My Voice, My Choice (pl.„Mój głos, mój wybór”) – Za bezpieczną i dostępną aborcją”, Komisja Konferencji Episkopatów Unii Europejskiej (COMECE) opublikowała oświadczenie, w którym wyraża „poważne obawy” dotyczące ogólnego celu tej inicjatywy.

„W debacie na temat aborcji nie trzeba dalszych podziałów ideologicznych, ale raczej rozważnej polityki, która rzeczywiście będzie chroniła i wspierała kobiety, a jednocześnie zabezpieczała życie dzieci nienarodzonych. Wzywamy eurodeputowanych do odpowiedzialnego głosowania” – czytamy w  oświadczeniu

Dostęp do aborcji niezależnie od krajowych norm prawnych

Celem inicjatywy „Mój głos, mój wybór – za bezpieczną i dostępną aborcją” [ECI (2024) 000004] jest stworzenie unijnego mechanizmu finansowania usług związanych z aborcją w kontekście „zdrowia i praw seksualnych i reprodukcyjnych”, aby zapewnić dostęp do aborcji niezależnie od krajowych norm prawnych.

COMECE podkreśla jednak, że chociaż Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wzywa Unię do poprawy dostępu do wysokiej jakości opieki zdrowotnej w celu osiągnięcia powszechnej opieki zdrowotnej, to jednocześnie jasno stwierdza, że „działania Unii nie naruszają obowiązków państw członkowskich w zakresie określania ich polityki zdrowotnej oraz organizacji i świadczenia usług zdrowotnych i opieki medycznej” (art. 168 ust. 7 TFUE).

Według COMECE przepis ten ma szczególne znaczenie w bardzo wrażliwych obszarach, takich jak regulacje dotyczące aborcji, gdzie państwa członkowskie przyjęły różne ramy prawne odzwierciedlające wybory etyczne, kulturowe i społeczne.

„Mechanizm wsparcia finansowego nie może mieć na celu ani skutkować podważaniem przepisów dotyczących porządku publicznego państw członkowskich, ani, bardziej ogólnie, decyzji dotyczących opieki zdrowotnej i etyki podejmowanych przez państwa członkowskie w ramach wykonywania swoich kompetencji w dziedzinie zdrowia” – czytamy w oświadczeniu.

COMECE wyraża również głębokie zaniepokojenie możliwymi skutkami, jakie powtarzające się próby obejścia kompetencji krajowych i zasady pomocniczości z powodów ideologicznych mogą mieć dla społeczeństw europejskich i całego projektu europejskiego, szczególnie w dzisiejszym krytycznym i wysoce spolaryzowanym kontekście.

„W debacie na temat aborcji – stwierdza COMECE – niepotrzebne są dalsze podziały ideologiczne, ale raczej rozważna polityka, która rzeczywiście chroni i wspiera kobiety, a jednocześnie chroni nienarodzone życie ludzkie”.

Sekretariat biskupów UE podkreśla ponadto, że zbiorowe pojęcie „zdrowie i prawa seksualne i reprodukcyjne” nie może obejmować aborcji jako podstawowej usługi zdrowotnej, która ma być powszechnie dostępna. „Interwencja medyczna o tak poważnym charakterze i tak istotnych implikacjach etycznych nie może i nie powinna być normalizowana” – podkreśla COMECE, zauważając, że inne ramy prawne oparte na decyzjach politycznych dotyczących etyki podejmowanych przez państwa członkowskie są zarówno możliwe, jak i uzasadnione.

Na koniec COMECE podkreśla, że istnieją już programy zdrowotne UE dotyczące sytuacji transgranicznych, które są zgodne z podziałem kompetencji w UE, takie jak „Program UE na rzecz zdrowia 2021–2027”.

W związku z tym COMECE zdecydowanie zachęca posłów do Parlamentu Europejskiego do odpowiedzialnego głosowania, biorąc pod uwagę konsekwencje tej inicjatywy w obecnym kontekście europejskim, a także potrzebę poszanowania istniejących ram kompetencji UE w dziedzinie aborcji i istniejących programów zdrowotnych UE.

Na początku grudnia COMECE wydała również oświadczenie, w którym wyraziła obawy Kościoła katolickiego dotyczące niedawnego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Wojewody Mazowieckiego (C-713/23). Według biskupów UE orzeczenie to wydaje się wykraczać poza kompetencje Unii i podważa jedną z podstawowych zasad Unii Europejskiej, jaką jest pomocniczość.