COMECE proponuje gospodarkę społeczną

Nowy – solidarny i odpowiedzialny – wzorzec gospodarczy proponuje państwom naszego kontynentu Komisja Episkopatów Wspólnoty Europejskiej (COMECE). „Europa winna być wkładem do lepszego świata” – uważa kard. Reinhard Marx.

12 stycznia w Brukseli zostanie przedstawiony dokument tego gremium „Wspólnota europejska solidarności i odpowiedzialności”, który będzie zawierał główne propozycje i wytyczne dotyczące sposobu wyjścia krajów europejskich z obecnego kryzysu ekonomicznego i finansowego. Deklaracja biskupów Unii Europejskiej, nosząca podtytuł „O celu gospodarki społecznej na rynku konkurencji w Traktacie o UE”, jest ponad 20-stronicowym opracowaniem, podejmującym takie zagadnienia jak bezinteresowność, konkurencyjność i odpowiedzialność, polityka społeczna i trwały rozwój.

We wstępie emerytowany biskup Rotterdamu Adrianus van Luyn, który jako przewodniczący COMECE podpisał ten dokument, zaznaczył, że Komisja chce w ten sposób wypowiedzieć się na temat „społecznej gospodarki rynkowej o wysokiej konkurencyjności”. Jest ona jednym z celów Unii Europejskiej od czasu wejścia w życie Traktatu Lizbońskiego. Samo pojęcie, używane dotychczas raczej jako polityczne i głównie w krajach niemieckojęzycznych, ale obecne także w tradycji konstytucyjnej innych krajów, np. Polski, zakorzeniło się odtąd w traktatach europejskich pod względem prawnym, należy jednak wypełnić je jeszcze treścią. I za pośrednictwem tej deklaracji biskupi krajów unijnych pragną wnieść wkład do tego zagadnienia, jak to robili już w przeszłości w wielu innych aspektach polityki europejskiej.

Dokument zwraca uwagę, że korzenie samego pojęcia rynkowej gospodarki społecznej tkwią w filozoficznym i religijnym, a zwłaszcza chrześcijańskim dziedzictwie Europy. „Dlatego wydało nam się stosowne i uprawnione zająć się tą ideą z naszego punktu widzenia, nawet jeśli winniśmy szczerze wyznać, że nie jesteśmy ekspertami w większości podnoszonych zagadnień” – stwierdził w imieniu członków COMECE jej przewodniczący.

„W ramach i granicach naszej specyficznej odpowiedzialności chcielibyśmy przyczynić się do tego, aby Unia Europejska zdążała ku prawdziwej wspólnocie solidarności i odpowiedzialności, która zdaje sobie również sprawę ze swej odpowiedzialności w wymiarach światowych” – napisał na zakończenie wstępu przewodniczący organizacji.

Streszczając dokument kard. Reinhard Marx z Monachium-Fryzyngi, przewodniczący Komisji Społecznej COMECE, która przygotowała ten tekst, zwrócił uwagę, że „w obliczu obecnego kryzysu w Europie ważne jest zapewnienie kulturowych podstaw koncepcji rynkowej gospodarki społecznej”. Chodzi bowiem o coś więcej niż tylko jeszcze jeden model ekonomiczny. Gospodarka ta czerpie swe korzenie z filozoficznych i prawnych zasad starożytności grecko-rzymskiej i teologii biblijnej. Tworzy ona więź między wolnością rynku a zasadą sprawiedliwości i nakazem miłosierdzia.

Dokument przedstawia z kolei cztery cechy charakterystyczne rynkowej gospodarki społecznej na kontynencie. Przede wszystkim podkreślono znaczenie wolnego i bezinteresownego działania na rzecz spójności społecznej.
Tekst stwierdza następnie, że społeczna gospodarka rynkowa winna być skuteczna pod względem ekonomicznym, a więc konkurencyjna, aby móc zwiększać zyski i podatki w celu zmniejszania zadłużenia i finansowania bieżących wydatków. Ale rynek europejski potrzebuje też reguł, zwłaszcza w sektorze finansowym, z myślą o uczestnikach rynku, jak i o przedsiębiorcach i użytkownikach. Chodzi o politykę regulacji i etykę instytucji, jak również o moralność i etykę cnót.

Trzecim znamiennym elementem europejskiej społecznej gospodarki rynkowej jest polityka społeczna. Zgodnie z zasadami solidarności i pomocniczości ochrona społeczna i sprawiedliwość uczestnicząca winny objąć wszystkich potrzebujących, a zwłaszcza młodzież i rodziny.

I wreszcie europejska rynkowa gospodarka społeczna winna być ekologiczna. Określenie na nowo naszego związku z przyrodą i wcielanie w życie kultury „umiarkowania” są dla Europejczyków warunkami długotrwałego zarządzania bogactwami naturalnymi i walki ze skutkami zmian klimatycznych. Unia Europejska powinna utrzymać swą rolę pioniera wśród instytucji międzynarodowych, gdy chodzi o troskę o zachowanie stworzenia.

Dzięki tej deklaracji mamy nadzieję udzielić wsparcia ważnej dla nas i żywej dyskusji i podjęliśmy to ryzyko, aby ją wywołać. Podobnie jak cały dokument „jest ona wyrazem naszej solidarności i naszej odpowiedzialności razem i dla Europy, Europa bowiem winna być «wkładem do lepszego świata»” – zakończył swą syntezę kard. R. Marx.