Ostre słowa ks. Halika o wynikach wyborów i przyszłym rządzie

Znany czeski duszpasterz, teolog i filozof, ks. Tomáš  Halík ostro skrytykował wyniki ostatnich wyborów parlamentarnych i zbliżające się utworzenie koalicyjnego rządu trzech partii, na czele którego stanie populistyczny ruch ANO Andreja Babiša. Występując w telewizji „TV Noe”, wyraźnie ostrzegł przed potencjalnymi konsekwencjami dla demokracji i społeczeństwa.

„Teraz rozstrzygnie się, czy będziemy mieli po prostu zły rząd, bo będą go tworzyć ci, którzy obiecywali wszystkim wszystko, czy też rząd bardzo zły i niebezpieczny” – oświadczył ks. Halík 3 listopada, zaledwie kilka godzin przed podpisaniem przez Babiša umowy koalicyjnej z eurosceptyczną partią Zmotoryzowani (Motoristie) oraz radykalnie prawicowym ugrupowaniem Wolność i Demokracja Bezpośrednia (SPD). Wśród kandydatów na stanowiska ministerialne znajdują się osoby, które są „bezpośrednio lub pośrednio sojusznikami sił zagrażających naszemu krajowi – nie oszukujmy się”.

„Wybory zawsze wystawiają nam lustro” –  powiedział czeski teolog. „Ujawniają one prawdziwy stan moralny i intelektualny społeczeństwa. I bądźmy szczerzy: tym razem stan ten nie jest szczególnie zachęcający. Ci, którzy nic nie zrobili dla zachowania demokracji lub którzy nieodpowiedzialnie wybrali demagogów i populistów, będą musieli odpowiedzieć przed sądem Bożym” – powiedział ks. Halík.

Od  lat znany czeski intelektualista podkreśla, że demokracja potrzebuje „moralnej biosfery”. Wskazuje na doświadczenia po upadku rządów komunistycznych w Czechach, które, choć przyniosły wolność polityczną, nie gwarantowały automatycznie żywej kultury demokratycznej.

Według ks. Halíka, w szczególności tendencje populistyczne i nieliberalne stanowią poważne zagrożenie dla struktury demokratycznej. W przemówieniu wygłoszonym przed Zgromadzeniem Ogólnym Światowej Federacji Luterańskiej w 2023 roku ostrzegł również, że populiści, nacjonaliści i fundamentaliści religijni mogą wykorzystywać lęki – takie jak lęki o tożsamość czy bezpieczeństwo, i tym samym zastępować poważną debatę demokratyczną. Odnosząc się do nowego rządu, ks. Halík pośrednio wyraża obawy, że nieuchronny może być powrót do autorytarnych wzorców, osłabienie pluralistycznej kultury debaty i zawężenie przestrzeni politycznej.