21 czerwca: Ks. Stefan Wyszyński w latach 1940-41 – wystawa w Muzeum w Kozłówce

Uroczyste otwarcie wystawy „Ksiądz Stefan Wyszyński w Kozłówce 1940–1941” odbędzie się 21 czerwca w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Honorowy patronat nad przedsięwzięciem objął metropolita lubelski abp Stanisław Budzik, który będzie też przewodniczył Mszy św. w kaplicy pałacowej.

Ks. Stefan Wyszyński przebywał w Kozłówce od 1 sierpnia 1940 do 1 września 1941 roku. W okresie okupacji niemieckiej majątek kozłowiecki, którego właścicielami byli Aleksander i Jadwiga Zamoyscy, stał się miejscem pobytu dla wielu osób wysiedlonych czy zagrożonych aresztowaniem. Mieszkali tu uczeni, artyści, właściciele ziemscy, towarzysze broni Aleksandra Zamoyskiego oraz ich rodziny.

Przebywali w Kozłówce m.in. prof. Czesław Znamierowski, znany filozof i teoretyk prawa, czy rodzina gen. Zygmunta Podhorskiego. Siostry Franciszkanki Służebniczki Krzyża wraz z grupą swoich niewidomych podopiecznych z zakładów w Laskach i w Żułowie także znalazły tu schronienie. Ks. Stefan Wyszyński, mimo iż był poszukiwany przez gestapo, podjął się funkcji ich kapelana i ojca duchowego.

W czasie trzynastomiesięcznego pobytu ks. Wyszyński pełnił posługę duszpasterską w Kozłówce i okolicy. Odprawiał Msze św. i nabożeństwa, spowiadał, prowadził nauki i rekolekcje. Opieką duszpasterską otaczał też partyzantów i zaangażowany był w tajne nauczanie. Zajmował się pracą naukową, piśmienniczą i dydaktyczną. Jego wykłady dla sióstr oraz dyskusje, w których brali udział także inni ukrywający się u Zamoyskich goście, nazywano „akademią kozłowiecką”. Ks. Wyszyński wykładał prawo kanoniczne i katolicką naukę społeczną.

Postać przyszłego Prymasa Polski i jego wyjątkowa osobowość kapłańska w sposób szczególny zapisały się w pamięci mieszkańców kozłowieckiego pałacu. Ich wspomnienia wydane zostały w książce „Niezwykły Gość”. Publikacja towarzyszyła uroczystości odsłonięcia popiersia Księdza Prymasa, autorstwa Anny Wątróbskiej-Wdowiarskiej, wmurowanego przy kaplicy pałacowej w 2000 r.

W pomieszczeniu zajmowanym niegdyś przez ks. Stefana Wyszyńskiego obecnie zaaranżowana została ekspozycja odtwarzająca dawny wystrój pokoju, opracowana na podstawie wspomnień Moniki i Krzysztofa Znamierowskich. Wyposażenie wnętrza, pamiątki oraz fotografie i materiały archiwalne pochodzą z dawnych zbiorów rodziny Zamoyskich oraz ze zbiorów m.in. Archiwum Archidiecezjalnego w Lublinie, Archiwum KUL, Instytutu Prymasowskiego Stefana Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego w Warszawie, Narodowego Archiwum Cyfrowego i Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża w Laskach.