Częstochowa: sympozjum katechetyczne nt. formacji sumienia

Ponad 400 katechetów z archidiecezji częstochowskiej oraz klerycy Wyższego Seminarium Duchownego w Częstochowie i studenci z Wyższego Instytutu Teologicznego wzięli udział w sympozjum katechetycznym nt. „Formacja sumienia na katechezie”, które odbyło się 29 listopada w Wyższym Seminarium Duchownym w Częstochowie.

Sympozjum rozpoczęło się Mszą św. w kościele seminaryjnym pw. Jezusa Chrystusa Najwyższego i Wiecznego Kapłana, której przewodniczył ks. prał. Marian Duda – dyrektor Wyższego Instytutu Teologicznego w Częstochowie.

Każdy katecheta jest strażnikiem sumienia – mówił na początku Mszy św. ks. dr Roman Ceglarek -wikariusz biskupi ds. przekazu wiary, nauczania i wychowania katolickiego w archidiecezji częstochowskiej i przypomniał za Benedyktem XVI, że „w sumieniu cały człowiek — rozum, uczucia, wola — realizuje swoje powołanie do dobra, tak że wybór dobra lub zła w konkretnych sytuacjach życiowych głęboko naznacza osobę ludzką w każdym aspekcie jej istnienia. Cały człowiek w istocie zostaje zraniony, kiedy jego postępowanie jest sprzeczne z głosem własnego sumienia. Jednakże nawet wtedy, kiedy człowiek odrzuca prawdę i dobro, które proponuje mu Stwórca, Bóg go nie opuszcza, lecz właśnie przez głos sumienia nadal go szuka i przemawia do niego, ażeby uznał błąd i otworzył się na Boże miłosierdzie, zdolne uleczyć każdą ranę”,

W homilii ks. Marian Duda nawiązując do tekstu Ewangelii podkreślił, że „istnieje nie tylko ociężałość ciała i umysłu, ale także ociężałość serca”. – Sumienie i serce człowieka może być ociężałe w skutek niewłaściwych wyborów. Sumienie i serce to istota i rdzeń człowieczeństwa – mówił ks. Duda.

Kaznodzieja wskazał jak dużym zagrożeniem dla sumienia jest współczesna cywilizacja konsumpcyjna i dodał, że ważne jest by pamiętać, iż „wszystko jest dla człowieka, ale nie kosztem człowieka”.

Po Mszy św. w Auli im. św. Jana Pawła II zaproszeni prelegenci podjęli tematykę formacji sumienia w wychowaniu młodego człowieka na katechezie. W tematykę sympozjum wprowadził ks. Duda przypominając, że „człowiek jest bytem relacyjnym, a sumienie to szczególne sanktuarium człowieka”.

Następnie nauczanie św. Jana Pawła II dotyczące kwestii sumienia przybliżył ks. dr hab. Arkadiusz Olczyk, wykładowca w Wyższym Instytucie Teologicznym i Wyższym Seminarium Duchownym w Częstochowie.

Prelegent przypomniał, że św. Jan Paweł II „był nauczycielem sumienia”. Omawiając główne tezy nauczania polskiego papieża ks. Olczyk odniósł się również do kwestii klauzuli sumienia i deklaracji wiary. Przypomniał, że „lekarz ma prawo odmówić działań niezgodnych z jego sumieniem”.

Ks. Olczyk podkreślił, że „człowiek współczesny odrzucając Boga utracił punkt odniesienia”. – Stąd niestety dzisiaj duże znaczenie ma sytuacjonizm etyczny bądź etyka sytuacyjna –zauważył prelegent i dodał, że „współczesne zjawisko utraty poczucia grzechu wiąże się z szerzącym się obecnie relatywizmem etycznym”.

O tym, że „katecheta jest człowiekiem sumienia” mówił ks. dr Stanisław Jasionek z Wyższego Instytutu Teologicznego w Częstochowie. Prelegent wskazał przede wszystkim na „świadectwo wiary jako podstawową cechę katechetyczną”. – Katecheta musi stale czuć się wychowawcą – stwierdził i przypomniał podstawowe przymioty prawego sumienia: prawość, pewność i wrażliwość.

Następnie o „formacji sumienia ucznia w kontekście współczesnych wyzwań cywilizacyjnych” mówił ks. prof. Kazimierz Misiaszek z Uniwersytetu Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Prelegent podkreślił m. in., że kontekst współczesnych wyzwań społeczno-kulturalnych i edukacyjnych „nie jest obojętny na postawę moralną”.

Wśród wyzwań współczesnych ks. Misiaszek wymienił m. in. demokratyzację życia społecznego, tendencje globalizacyjne oraz wpływ mediów na proces wychowania młodego człowieka. – Media współczesne niosą często zniewolenie zakupowe, czasowe oraz od samych mediów – mówił prelegent i za o. Leonem Dyczewskim wskazał na konieczność „nabywania kompetencji medialnej, czyli umiejętności korzystania z przekazów medialnych”.

Mówiąc o wyzwaniach edukacyjnych prelegent wskazał, że „największe wyzwania edukacyjne dzisiaj są wobec ideologii gender”. – Nie można godzić się m. in. na seksualizację dzieci – podkreślił prelegent. Na zakończenie wskazał na konieczność katechezy dorosłych i katechezy rodziny.

O „wychowaniu sumienia na przykładzie lubelskich podręczników do nauki religii” mówił ks. prof. Marian Zając z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego podkreślając m. in. jak ważna jest „solidna edukacja propedeutyczna”. Prelegent pokazał również na przykładzie podręczników do nauki religii jak w praktyce katechetycznej mówić np. o sądzie dobrego sumienia.

Natomiast ks. dr Mariusz Sztaba z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego nakreślił zarys historyczny teorii sumienia. – Sumienie to osąd praktycznego rozumu w świetle ogólnej normy moralnej konkretnego czynu człowieka – przypomniał ks. Sztaba. Prelegent podkreślił, że „bardzo niebezpieczne jest w dzisiejszych czasach podważanie zdolności rozumu do poznania prawdy oraz utrata poczucia grzechu i utrata poczucia Boga”.

O katechezie specjalnej osób z niepełnosprawnością umysłową i intelektualną mówił ks. dr Michał Borda, wykładowca w Wyższym Seminarium Duchownym w Częstochowie. Prelegent podkreślił, że „formacja sumienia odbywa się głównie w ramach katechezy sakramentalnej” i dodał, że „rodzice stają się gwarantem sukcesu katechetycznego”.

Sympozjum zakończył wykład ks. dr. Romana Ceglarka nt. „Rola rodziców i katechetów w kształtowaniu sumienia małego dziecka”.