Częstochowa: trwają obchody 150. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego

Modlitwa za Ojczyznę, Apel Pamięci oraz złożenie kwiatów i zapalenie zniczy na powstańczych mogiłach, konferencja naukowa w ratuszu miejskim nt. „Powstanie Styczniowe w regionie częstochowskim i województwie kaliskim 1863 – 1864” oraz Msza św. w bazylice jasnogórskiej – to główne punkty programu obchodów 150. wybuchu rocznicy Powstania Styczniowego, które 22 stycznia odbywają się w Częstochowie.

Częstochowskie obchody 150. rocznicy Powstania Styczniowego rozpoczęły się modlitwą za Ojczyznę, Apelem Pamięci oraz złożeniem kwiatów i zapaleniem zniczy na mogiłach powstańców styczniowych na cmentarzu Św. Rocha.

W ramach obchodów zostanie otwarta wystawa poświęcona Powstaniu Styczniowemu. Jej organizatorem jest Muzeum Częstochowskie. Odbędzie się również promocja publikacji „Pamiętnik częstochowianina – powstańca styczniowego” autorstwa Jana Szuberta.

Już przededniu rocznicy, 21 stycznia w Kaplicy Różańcowej na Jasnej Górze odbyło się spotkanie dla młodzieży szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych poświęcone Powstaniu Styczniowemu.

Młodzież mogła zobaczyć m.in. wota patriotyczne, w tym biżuterię patriotyczną, zgromadzoną na Jasnej Górze.

Głównym punktem dzisiejszych obchodów będzie uroczysta Msza św. w bazylice jasnogórskiej, o godz. 20.00. Mszy św. będzie przewodniczył biskup pomocniczy archidiecezji częstochowskiej Jan Wątroba.

Następnie po Apelu Jasnogórskim o godz. 21.30 przed Jasnogórskim Szczytem odbędzie się salut z dział jasnogórskich ku czci Powstańców Styczniowych i pokaz sztucznych ogni. Na zakończenie uczestnicy uroczystości przemaszerują i złożą kwiaty pod pomnikami: Księdza Prymasa Stefana Wyszyńskiego, Marszałka Józefa Piłsudskiego i Romualda Traugutta.

W Częstochowie znajduje się 12 grobów uczestników Powstania Styczniowego: 6 na cmentarzu św. Rocha, 5 na cmentarzu Kule oraz jeden na cmentarzu ewangelicko-augsburskim.

W styczniu 1863 r. region częstochowski miał ważne dla powstańców znaczenie – były tu silne garnizony rosyjskie. Spraw organizacyjnych mieli tu dopilnować dr Julian Kalinka i Edward Stawecki. Trzeba było zadbać o zgromadzenie i ukrycie pieniędzy, broni, środków medycznych, o zorganizowanie, choćby w najskromniejszych rozmiarach, ćwiczeń dla ochotników.

Nocą z 22 na 23 stycznia 1863 r. wymaszerował z Częstochowy pierwszy oddział powstańców pod dowództwem Józefa Grekowicza. Brał on udział w nieudanej próbie zdobycia Radomska, wielu powstańców poszło w niewolę, część z nich skazano na śmierć.

Sławna stała się bitwa pod Wąsoszem. W kwietniu 1863 r. naczelnik wojskowy powiatu wieluńskiego mjr Aleksander Lüttich prowadził powstańców z kaliskiego do sandomierskiego – na pomoc tamtejszym oddziałom. Pod Wąsoszem 23 kwietnia oddział rosyjski z Wielunia uderzył na partię Lütticha. Zginęło 34 Polaków. Pozostawionych rannych Rosjanie zamordowali. Wedle zapisu ówczesnego proboszcza wąsoskiego ks. Antoniego Bujakowskiego – większość poległych pochodziła z Wielunia i okolicy. Ich pogrzeb stał się wielką manifestacją patriotyczno-religijną.

W maju 1863 r. mjr Józef Oxiński walczył z Rosjanami pod Koniecpolem. 29 sierpnia płk Edmund Taczanowski starł się z carskim oddziałem pod Kruszyną. Inny znany dowódca powstańczy Zygmunt Chmieleński bił się pod Janowem i pod Rudnikami. Pod Mełchowem ciężko ranny został przyszły św. Brat Albert Chmielowski.

3 października 1863 r. miała miejsce ostatnia większa bitwa powstańcza na ziemi częstochowskiej. Powstanie na ziemi częstochowskiej dogasło w lipcu 1864 r. Na Częstochowę i Klasztor Jasnogórski spadły wielkie represje. Wziętych do niewoli powstańców Rosjanie wieszali w lasku za karczmą „Ostatni Grosz” i w tzw. Kawich Górach. Wśród poległych i pomordowanych było wielu księży.