Częstochowa: ukazały się „Wspomnienia wojenne księży diecezji częstochowskiej”

„Wspomnienia wojenne 1939-1945 księży diecezji częstochowskiej” zaprezentowano wieczorem 3 września w Częstochowie. Wspomnienia kapłanów, którzy przeżyli gehennę obozów koncentracyjnych opracowali historycy: ks. Jacek Kapuściński i ks. Jan Związek. Publikacja ukazała się w serii Biblioteki „Niedzieli”.

– Książka taka jest bardzo potrzebna dlatego, że wciąż historia Kościoła i dzieje kapłanów, ich losy, są mało obecne w świadomości Polaków – mówił otwierając spotkanie ks. inf. Ireneusz Skubiś, redaktor naczelny „Niedzieli”. Przybyli na nie historycy, ludzie kultury, alumni Niższego Seminarium Duchownego archidiecezji częstochowskiej oraz pracownicy „Niedzieli”.

Wprowadzeniem do prezentacji książki był referat dr. Juliusza Sętowskiego z Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy nt. "Kapłani częstochowscy na drogach niepodległości 1863-1918". Prelegent podkreślił rolę Jasnej Góry, która „zawsze była tym miejscem, które skupiało pragnienie narodu o niepodległości”. – Jasna Góra udzielała moralnego i materialnego wsparcia dla powstańców styczniowych- mówił z Sętowski.

Historyk Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy przypomniał sylwetki kapłanów zaangażowanych w działalność niepodległościową i konspiracyjną m. in. o. Bonawenturę Gawełczyka z Jasnej Góry, ks. Antoniego Zygmuntowicza, ks. Michała Aleksandrowicza, ks. Franciszka Janczaka i ks. Michała Ciesielskiego.

Następnie autorzy książki przybliżyli uczestnikom spotkania jej treść. Ks. prof. Jan Związek przypomniał m. in., że już bp Zdzisław Goliński drugi ordynariusz diecezji częstochowskiej aapelował do księży, by spisywali swoje wspomnienia wojenne. – Te wspomnienia, które zamieściliśmy w książce udało się odnaleźć, ale takich wspomnień, które pokazują hart ducha kapłanów, było znacznie więcej. Niestety zaginęły – mówił ks. Związek.

Natomiast ks. dr Jacek Kapuściński zwrócił uwagę na to, że część tych wspomnień była drukowana na łamach „Niedzieli” po II wojnie światowej. – Kapłani w ten sposób stworzyli swoistego rodzaju środowisko wokół „Niedzieli” dlatego tego typu wspomnienia, jako literatura faktu, zostały ocalone- podkreślił ks. Kapuściński.

Obecny na promocji abp senior Stanisław Nowak, który był inspiratorem powstania książki, podkreślił, że jest ona „szczególnym świadectwem i zapisem martyrologium Kościoła częstochowskiego”.

Swoimi wspomnieniami z uczestnikami spotkania podzielił się również ks. Ludwik Nikodem, który w tym roku obchodził jubileusz 60 lat kapłaństwa.

Książka zawiera wspomnienia siedmiu kapłanów: ks. Jana Brodzińskiego (1904-1975), ks. Aleksandra Romana Konopki (1912-1994), ks. Józefa Kubicy (1911-1952), ks. Antoniego Mietlińskiego (1877-1959), ks. Macieja Namysły (1892-1979), ks. Serafina Opałki (1911-1986) i ks. Józefa Pruchnickiego (1894-1963).

Cztery z tych wspomnień przywołują wydarzenia i przeżycia z pięciu obozów koncentracyjnych: Dachau, Gusen, Auschwitz, Konstantynów i Sosnowiec. Z kolei trzy wspomnienia relacjonują pracę duszpasterską w czasie okupacji, szczególnie w powiecie wieluńskim. Książkę wzbogacają liczne zdjęcia ilustrujące bohaterów wspomnień oraz scenerię minionej wojny.
Najtrudniejsza sytuacja dla polskiej ludności katolickiej, w okresie II wojny światowej, była w tzw. Kraju Warty (Reichsagau Posen, Wartheland, Warthegau), do którego została włączona część diecezji częstochowskiej, w powiększonym powiecie wieluńskim. Od samego początku kapłani z terenu ziemi wieluńskiej zostali poddani represjom. Już 9 listopada 1939 r. Niemcy aresztowali 7 kapłanów katolickich i pastora ewangelickiego z Wielunia. 6 października 1941 r. wszyscy kapłani zostali aresztowani i wywiezieni do obozu przejściowego w Konstantynowie k. Łodzi, a stamtąd do obozu koncentracyjnego Dachau. W sumie do obozu w Dachau zostało wywiezionych 55 kapłanów z ziemi wieluńskiej (w tym 2 zakonników).

W latach 1939-1945 zostało zamordowanych 61 duchownych diecezji częstochowskiej, w tym dwóch kapłanów wieluńskich: ks. Maksymilian Binkiewicz i ks. Ludwik Gietyngier, którzy zostali beatyfikowani przez Jana Pawła II w dniu 13 czerwca 1999 r. w Warszawie

W spotkaniu wzięli udział m. in. abp senior Stanisław Nowak, ks. inf. Ireneusz Skubiś, historycy, ludzie kultury, alumni Niższego Seminarium Duchownego archidiecezji częstochowskiej, pracownicy redakcji oraz Autorzy książki.