Dialog wiary z niewiarą toczy się w każdym człowieku – sympozjum w Warszawie

Dialog wiary z niewiarą toczy się w każdym człowieku a nie tylko pomiędzy ludźmi – mówili uczestnicy sympozjum naukowego „Wiara: między zakrystią a supermarketem. O miejscu wiary w przestrzeni publicznej”. W spotkaniu, które odbyło się w Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie wzięli udział wybitni teologowie i publicyści.

Wykłady i dyskusje dotyczyły wiary wiernych oraz tych, którzy deklarują się jako niewierzący a także wiary w czasach popkultury.

O definicji wiary i tym co jej zagraża mówił teolog Domu Papieskiego o. dr Wojciech Giertych OP. Wskazał on, że wiara mówi człowiekowi o tym, co jest mu do zbawienia niezbędne, nie zaś o fizyce czy astronomii. Przyznał jednocześnie, że choć wiara daje pewność, to jednak pozostawia niedosyt, bowiem „rozum pragnie wiedzieć”. Jest zatem w postawie wiary miejsce dla poszukiwań i pytań.

O. Giertych tłumaczył, że można mówić o trzech poziomach wiary. Pierwszy to powiedzenie sobie: "wierzę, że Bóg jest". Drugi: – "wierzę Bogu", trzeci zaś: "wierzę ku Bogu, wyruszam ku Niemu, zmierzam do Niego, ponieważ Go kocham".

Gość z Watykanu wskazał też na niebezpieczeństwa jakie dla wiary mogą wynikać z niewłaściwego przeżywania liturgii, a ma to miejsce wówczas, gdy zaczyna ona przypominać wiec czy zgromadzenie o charakterze politycznym. – Część uczestników takich zgromadzeń może odczuwać fałsz i manipulację – wskazywał Teolog Domu Papieskiego dodając, iż konieczna jest dbałość o „oczyszczanie form religijności”.

Na słabość wiary współczesnych polskich katolików wskazywał bp Andrzej Czaja mówiąc, iż liczba ochrzczonych zdecydowanie przewyższa liczbę tych, którzy rzeczywiście należą do wspólnoty wiary. Wśród słabości polskiego katolicyzmu biskup opolski wymienił brak świadomości wiary: jest ona nazbyt często bezrefleksyjna i naiwna. Dowodzi tego m.in. jakość pojawiających się w telewizyjnych teleturniejach i grach pytań z zakresu wiedzy religijnej. Jednocześnie powszechna jest wiara w zjawiska paranormalne i zaufanie do metod medycyny niekonwencjonalnej.

„Mamy problem z wiarą w Boga osobowego” – przyznał przewodniczący Komisji Nauki Wiary KEP powołując się na raporty prowadzone przez kościelne ośrodki badania opinii. Bardzo selektywnie też polscy katolicy przyjmują dogmaty Kościoła, niektóre wprost odrzucając, np. bardzo słabo jest pod tym względem z przyjęciem nauczania Kościoła wobec spraw ostatecznych: życia po śmierci, nieba i piekła. Zdaniem bp. Czai widać też „słabe owocowanie katechizacji szkolnej”.

Przewodniczący Komisji Nauki Wiary KEP mówił też o coraz popularniejszej „modzie” na apostazję, podejmowanej w imię zasady: „nie chcę mięć nic wspólnego z czarnymi” lub też dla swoistego popisania się przed rówieśnikami.

„Nie może uspokajać deklarowany wskaźnik wiary w Polsce” – przekonywał bp Czaja podkreślając, że prawdziwym i wielkim wyzwaniem dla Kościoła w Polsce jest prowadzenie nowej ewangelizacji.

Znany czeski teolog i publicysta ks. prof. Tomáš Halík w wykładzie o „Wierze niewierzących” przekonywał, że sprawy dialogu z niewierzącymi nie można rozpatrywać na sposób czarno-biały, w kategoriach starcia dwóch drużyn sportowych. Dialog wiary z niewiarą trwa w każdym człowieku.

Ks. Halík mówił o setkach rozmów z osobami, które określały siebie jako niewierzące. Niekiedy prosił je, by odpowiedziały na pytanie o to, jaki jest ten Bóg, w którego nie wierzą. „Okazywało się, że w takiego Boga nie wierzę i ja. Wobec takiego ‘teizmu’ ja byłem ‘ateistą’” – mówił czeski duchowny dodając, że wyobrażanie, jakie o Bogu chrześcijan mają niewierzący nosi ślady komunistycznej propagandy, ale też „niestety, czasami wywiedzione jest z chrześcijańskiego świata”.

Prezydent Czeskiej Akademii Chrześcijańskiej wskazywał, że dla chrześcijan bardzo ożywcze i oczyszczające duchowo może być spotkanie z niewierzącymi czy ateistami, podobnie jak czerpanie z tradycji teologii negatywnej.

Odnosząc się do pytania o sens i cel dialogu chrześcijan z niewierzącymi, bp Andrzej Czaja podkreślił, że w świetle badań i obserwacji polskiego katolicyzmu, dialog wiary z niewiarą powinien odbyć się najpierw wewnątrz samego Kościoła.

Sympozjum otworzył kard. Kazimierz Nycz, który podkreślił, iż temat spotkania bardzo dokładnie odpowiada na wyzwania naszych czasów. Przypomnijmy, że w piątek metropolita warszawski ogłosił, iż w październiku przyszłego roku odbędzie się w Warszawie trzydniowe spotkanie „Dziedziniec ludów”, którego celem – zgodnie z inspiracją papieża Benedykta XVI i Papieskiej Rady ds. Kultury, która organizuje podobne spotkania w różnych częściach świata – jest dialog z osobami, które uważają się za niewierzące.

W popołudniowej części wystąpi z wykładem ks. prof. Andrzeja Draguła z Instytutu Filozoficzno-Teologicznego w Zielonej Górze, który mówić będzie o „Współczesnej (nie)potrzebie religii”. Natomiast „Polityczna poprawność czy męczeństwo?” to tytuł wystąpienia teologa i pisarza o. dr. Macieja Zięby OP. O „Wierze, kulturze, popkulturze” mówić będzie znany publicysta, dyrektor programowy religia.tv Szymon Hołownia. Następnie odbędzie się panel dyskusyjny z udziałem prelegentów, który poprowadzi ks. dr Robert Skrzypczak.

Sympozjum, które odbywa się w Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie organizuje Sekcja Świętego Jana Chrzciciela.