Dni Tischnerowskie: Inny, obcy, bliźni – debata o granicach otwartości

Inny. Obcy. Bliźni. Granice otwartości – to tytuł debaty zorganizowanej z okazji tegorocznych Dni Tischnerowskich, które odbywają się w Krakowie. Podczas „Jaskini filozofów” zastanawiano się nad pojęciem drugiego człowieka jako „innego”, „obcego” i „bliźniego”.

O „innych” z perspektywy kogoś, kto swoje życie związał z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie mówiła Anna Dymna, która przyznała, że często jest pytana o to dlaczego pomaga potrzebującym. – Moja mama zawsze mi mówiła, że człowiek jest dobry i każdemu trzeba dać szansę. Tak byłam wychowywana. To dlatego stanęłam naprzeciwko osób niepełnosprawnych intelektualnie – opowiadała aktorka. – Bałam się tego spotkania. Wszyscy patrzyli na mnie przez pryzmat aktorstwa. I nagle zorientowałam się, że zdaje egzamin z człowieczeństwa – dodała.

Jak podkreśliła, przez kontakt z osobami niepełnosprawnymi zdała sobie sprawę z tego, że to istoty piękne. – To są ci „inni”, a ta inność mnie zafascynowała – mówiła Dymna. I dodała, że kontakt z osobami niepełnosprawnymi nie jest łatwy, ponieważ to ludzie, którzy bardzo cierpią. – Bez miłości nie ma altruizmu – zaznaczyła. I dodała, że niepełnosprawni zmienili jej stosunek do cierpienia, do własnych ułomności. Zdaniem aktorki w pomaganiu potrzebującym ważne jest, aby mieć priorytety, czyli wiedzieć komu chce się pomagać.

Z kolei na temat pojęcia „obcy” mówił socjolog prof. Piotr Sztompka. – Obcy to ci, którzy nie dzielą z nami tych samych tradycji i wierzeń. Dopóki są na zewnątrz to wszystko jest w porządku, ale problem i dylemat zaczyna się, gdy oni zaczynają żyć wśród nas i pukają do naszych drzwi. Wówczas zaczyna pojawiać się problem – mówił.

Odnosząc się do obecnej dyskusji na temat uchodźców, zwrócił uwagę, że „obcy” to niekiedy uchodźca. – Ci, którzy do nas pukają pochodzą z jednego kręgu kulturowego. To „obcy” kulturowo, etnicznie, narodowo – wyjaśniał. I dodał, że jego zdaniem, wytwarza to realne obawy. – W świecie, z którego przychodzą uchodźcy obserwujemy najgorsze zbrodnie, a doświadczenia krajów, które się otworzyły pokazują przykre zjawiska. – Są granice tego co można nazwać tolerancją. Drzwi powinny być uchylone, ale powinna istnieć jakaś selekcja – zaznaczył Sztompka.

Natomiast Hans Joas, niemiecki socjolog podkreślił, że jego kraj od dłuższego czasu ma doświadczenie z mieszkającymi tam imigrantami tureckimi, którzy się dobrze zintegrowali. – Nieprawdą jest to, że tych osób nie da się integrować. To kwestia właściwej edukacji – ocenił.

Według prof. Piotra Sztompki obecna fala emigracji jest zupełnie inna niż przed laty. – Oczywiście, że są populacje, które się zintegrowały w sposób właściwy, ale za obecnymi stoi cień dżihadu i ekstremalnej nietolerancji. Przyznał, że nie wszyscy wyznają zasady, by przychodzić po to, aby mordować „niewiernych” ale w tej sytuacji należy być ostrożnym – mówił profesor.

– Problemem jest upolitycznienie islamu, który jest bardzo ekstremistycznym typem ideologii. To nowość w XX wieku – ocenił Hans Joas.

Dyskusję poprowadził filozof i religioznawca Tadeusz Gadacz.

Tegoroczne 17. Dni Tischnerowskie odbywają się w dn. 20-22 kwietnia pod hasłem ”Inny – Obcy – Bliźni”. Celem wydarzenia jest upamiętnienie osoby i dzieła ks. Józefa Tischnera oraz podejmowanie refleksji nad zagadnieniami, którymi się interesował. Spotkanie gromadzi co roku filozofów, naukowców, aktorów i reżyserów, którzy debatują na temat jego bogatej twórczości.

Ks. prof. Józef Tischner był filozofem, teologiem, publicystą, duszpasterzem, jednym z najwybitniejszych współczesnych europejskich filozofów chrześcijańskich. Był też jedną z najciekawszych postaci polskiego życia intelektualnego w drugiej połowie XX wieku, komentatorem naszej rzeczywistości: bezlitosnym w polemikach, a jednocześnie otwartym na różnorodność opinii i przekonań.

Do najbardziej znanych, tłumaczonych na wiele języków, książek należą „Myślenie według wartości”, „Polski kształt dialogu”, „Etyka solidarności”.

W 1999 roku otrzymał Order Orła Białego – najwyższe polskie odznaczenie.

Jako filozof interesował się przede wszystkim problemami istnienia i teorii wartości, ale nie stronił od publicystyki, starając się dotrzeć swoimi przemyśleniami o Polsce, chrześcijaństwie i Kościele do jak najszerszego grona odbiorców. Był postacią bardzo popularną, obecną w mediach. Przez lata publikował w „Tygodniku Powszechnym” i „Znaku”.

Zmarł w Krakowie 28 czerwca 2000 r. w wieku 69 lat. Został pochowany w Łopusznej, skąd pochodził.