Doctor Pacis. Teologia pokoju świętego Augustyna – Feniks dla abp. Stanisława Budzika

Abp Stanisław Budzik na Targach Książki Katolickiej w Warszawie odebrał Nagrodę Feniks za książkę „Doctor Pacis. Teologia pokoju świętego Augustyna”, która została przyznana w kategorii „Nauki kościelne” za: „wciąż aktualny traktat o świętości pokoju, szkodliwości wojny i szlachetności czynnej obrony przed napaścią ze strony zła”. Uroczystość wręczenia nagród odbyła się w sobotę 22 kwietnia w katedrze warszawsko-praskiej.

Feniks – to nagroda Stowarzyszenia Wydawców Katolickich honorująca wybitne osiągnięcia edytorskie z zakresu literatury religijnej. Od 1999 roku przyznawana jest autorom, instytucjom i mediom popularyzującym książkę religijną, promując w ten sposób wartościowe publikacje, które traktują o katolicyzmie lub przez swą wymowę pozytywnie ukazują wartości chrześcijańskie.

W tym roku zgłoszono do nagrody ponad 300 tytułów. Wśród nich nie zabrakło książek poświęconych aktualnym wydarzeniom, ważnym problemom dla Kościoła, ludzkości jak też rozwoju naszej ojczyzny – powiedział w czasie gali przewodniczący kapituły nagrody Feniks prof. Krzysztof Narecki z KUL-u. Nagrodę główną w tym roku otrzymał kard. Gerhard Müller, emerytowany prefekt watykańskiej kongregacji nauki wiary.

Nagrodzoną książkę “Doctor Pacis. Teologia pokoju Świętego Augustyna” autorstwa ks. Stanisława Budzika opublikowały w ubiegłym roku wspólnym nakładem Wydawnictwo KUL i Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej Gaudium. Książka uchodząca za udane wprowadzenie do całości myślenia św. Augustyna – jednego z ojców Kościoła – jest tłumaczeniem rozprawy doktorskiej obecnego arcybiskupa metropolity lubelskiego.

Wydawcy podkreślają, że pokój jest pojęciem obejmującym niemal wszystkie wymiary obszernego dzieła św. Augustyna oraz wyrażającym jego najważniejsze życiowe i teologiczne zmagania.

Praca doczekała się szeregu pozytywnych recenzji w specjalistycznych czasopismach niemiecko- i francuskojęzycznych. Doceniono jej nowość na tle dotychczasowej literatury, koncentrującej się w zasadzie na przedstawionej w największym dziele Augustyna “De civitate Dei” ontologicznej koncepcji pokoju. Uznano, że jest udanym wprowadzeniem do całości myślenia Biskupa Hippony.

Dzieło poświęcone teologii pokoju wielkiego filozofa i teologa z przełomu IV i V wieku jest tłumaczeniem rozprawy doktorskiej ks. Stanisława Budzika obronionej na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Leopolda-Franciszka w Innsbrucku w 1988 r. Jej promotorem był Raymund Schwager, profesor i dziekan Wydziału Teologicznego, twórca innsbruckiej szkoły teologii dramatycznej. Rozprawa ukazała się drukiem w uniwersyteckiej serii Innsbrucker theologische Studien. W 1989 r. na wniosek senatu uczelni, prezydent miasta Innsbruck przyznał Autorowi nagrodę za badania naukowe.

Wydawcy zwracają uwagę, że teologia pokoju Świętego Augustyna jawi się dziś jeszcze bardziej aktualna, a jej świeżość nie maleje z upływem czasu. Według jednego z recenzentów polskiego wydania, ks. prof. dr. Józefa Niewiadomskiego, praca napisana w latach osiemdziesiątych ubiegłego stulecia, a więc jeszcze w okresie zmierzchu epoki zimnej wojny, jest dziś jeszcze bardziej aktualna.

Ks. Niewiadomski zwraca uwagę, że rok 1988, w którym wydano niemiecki oryginał książki, należał jeszcze do czasów, kiedy to mentalność europejska wydawała się zdominowana poprzez ideę “równowagi sił zbrojnych”. “Był to jednak czas nadziei związanych z epoką przemian prowadzących do upadku Związku Radzieckiego. […] Polskie tłumaczenie ukazuje się nie tylko w czasie kryzysów migracyjnych, stawiających pod znakiem zapytania cały porządek na Starym Kontynencie, lecz także w obliczu wojny tuż przy polskiej granicy” – zaznacza recenzent.

Rekonstruując teologię pokoju św. Augustyna, ks. Budzik stwierdza m.in, że wedle biskupa Hippony największym problemem pokoju jest sam człowiek, bowiem harmonia stworzonego świata może być wytrącona z równowagi jedynie przez ludzkie działanie.

“Z przenikliwym spojrzeniem na to, co wewnętrzne, odkrył Augustyn osobliwą ambiwalencję ludzkich skłonności. Z jednej strony w duszy człowieka istnieje głęboka tęsknota za pokojem i wspólnotą, co stanowi ważny argument za tezą o społecznym charakterze ludzkiej natury. Z drugiej strony, mroczne zakamarki duszy są ogniskami agresji i nienawiści, o czym daje wymowne świadectwo historia przemocy i wojen, tak dawna jak sama ludzkość” – czytamy w zakończeniu pracy.

W swojej książce Autor pisze też o niebezpieczeństwie wykorzystania Kościoła do celów politycznych lub posługiwania się przez Kościół polityką dla osiągnięcia własnych celów. “Dylemat Augustyna, jak znaleźć pośrednią drogę między krytycznym dystansem wobec politycznych projektów a życzliwym wsparciem dla szlachetnych aktywności społeczeństwa i państwa, pozostaje w dalszym ciągu dylematem Kościoła, jeśli chce on zachować tożsamość, nie tracąc przy tym kontaktu ze współczesnością” – pisze Autor.

***
Do niedzieli 23 kwietnia w Arkadach Kubickiego na Zamku Królewskim potrwają XXVIII Targi Wydawców Katolickich. Ofertę prezentuje tam ponad 120 wydawców z całego kraju. Centralnym wydarzeniem była w sobotę gala, w czasie której wręczono nagrody Stowarzyszenia Wydawców Katolickich – Feniks 2023. Przyznawana jest za najlepsze publikacje o tematyce katolickiej lub te, które przez swą wymowę pozytywnie ukazuje wartości chrześcijańskie. Uroczystość odbyła się w katedrze warszawsko-praskiej.