Dominikanie z całego świata na Kapitule Generalnej omówią wyzwania stojące przed zakonem

W lipcu 2025 roku Kraków stanie się centrum Zakonu Kaznodziejskiego, goszcząc Kapitułę Generalną dominikanów – organ posiadający najwyższą władzę w Zakonie. To ważne zgromadzenie, które odbywa się co trzy lata, zbierze prowincjałów i wiceprowincjałów z całego świata, a także byłych generałów i innych przedstawicieli zakonu, aby omówić kluczowe kwestie dotyczące przyszłości dominikanów i ich misji w Kościele. Pod przewodnictwem Generała Zakonu, ojca Gerarda Timonera OP, blisko 100 osób będzie przez kilka tygodni debatować nad wyzwaniami takimi jak ewangelizacja, pogłębianie wiary i dotarcie do osób oddalonych od Kościoła.

Kapituła Generalna, będąca zebraniem braci reprezentujących prowincje, ma za zadanie omawiać i rozstrzygać sprawy dotyczące dobra całego Zakonu.

– Kapituła generalna to święto jedności i powszechności całego Zakonu. To czas prawdziwej radości bycia razem w jednym Zakonu i rodzinie dominikańskiej, a przede wszystkim czas rozeznawania tego, co dzisiaj Duch mówi do braci i sióstr naszego Zakonu na całym świecie. W jaki sposób możemy budować jedność między sobą nawzajem i jaki sposób możemy dzielić się wiarą na mocy tego charyzmatu, jaki nam zostawił św. Dominik. Z pewnością rozeznawanie braci będzie toczyło się wokół najbardziej newralgicznych tematów, które już wcześniej sygnalizował nasz generał, o. Geradr Timoner OP. Jak wychodzić z przekazem Ewangelii, do tych osób, którzy jeszcze nie poznali Jezusa? Jak pogłębiać wiarę tych, którzy w Kościele są od dawna, ale zatrzymali się w drodze? Jak spotkać na nowo tych, którzy odeszli z Kościoła lub znajdują się na jego granicach? I w końcu, w jaki sposób możemy przekazywać wiarę w Chrystusa ludziom młodym? To są wyzwania charakterystyczne dla Kościoła na całym świecie, chociaż oczywiście kontekst oraz uwarunkowania bywają zróznicowane – mówi KAI o. Szymon Popławski OP, socjusz prowincjała polskich dominikanów.

W sumie w obradach uczestniczyć będzie 49 braci, w tym Generał Zakonu, byli generałowie, prowincjałowie, wiceprowincjałowie, wybrani wikariusze prowincjalni, delegaci domów pod bezpośrednią jurysdykcją Generała, a także zaproszeni goście z rodziny dominikańskiej. Obecność byłych generałów, takich jak kard. Timothy Radcliffe i o. Bruno Cadoré, którzy będą towarzyszyć obecnemu generałowi o. Gerardowi Timonerowi, podkreśla ciągłość i doświadczenie Zakonu. Zobowiązania wynikające z przynależności do Zakonu nie dotyczą już ojca Carlosa Costy, który w 2015 roku został wyświęcony na biskupa.

Poza braćmi z głosem czynnym, w kapitule uczestniczą również oficjaliści kurii generalnej, którzy mają prawo zabierać głos w kwestiach należących do ich kompetencji, choć bez prawa głosu w głosowaniach. Ważną rolę odgrywają również przedstawiciele Rodziny Dominikańskiej, w tym mniszka, osoba świecka z fraterni dominikańskiej oraz siostra reprezentująca około 150 apostolskich kongregacji sióstr dominikanek. Dodatkowo, mogą pojawić się inni goście, w zależności od przewidywanych tematów obrad. Wraz z tłumaczami, moderatorami i obsługą techniczną Kapituła zgromadzi niemal 100 osób.

Obrady Kapituły Generalnej dzielą się na sesje plenarne i prace w komisjach. Na sesjach plenarnych bracia wysłuchują sprawozdań generała i innych ważnych dla Zakonu funkcji. W komisjach natomiast dyskutują nad wnioskami wpływającymi do kapituły, mając prawo je przyjąć, odrzucić, zredagować lub stworzyć nowe. Wnioski te, które mogą dotyczyć zmian w Księdze Konstytucji i Zarządzeń, mogą być przesyłane przez prowincje, klasztory, a nawet pojedynczych braci (pod warunkiem podpisu co najmniej pięciu innych braci), a także przez federacje mniszek i rady prowincjalne fraterni świeckich dominikanów. Ostateczne, pozytywnie przegłosowane wnioski stają się częścią „Akt kapituły”, które po zredagowaniu i promulgowaniu przez generała, tłumaczone są na trzy oficjalne języki Zakonu – angielski, francuski i hiszpański – i stanowią źródło prawa dla całego Zakonu na kolejne trzy lata.

– Lektura wniosków na kapituły może początkowo wprowadzić w zakłopotanie. Kiedy pierwszy raz przeczytałem te zgłoszone w 2022 roku, nijak nie układały mi się w spójną całość – wspomina o. Dominik Jarczewski OP, definitor na poprzedniej kapitule, w Tultenango. – Trzeba sobie uświadomić, że w sposób bardzo niedoskonały odzwierciedlają one sprawy, które mogą być istotne w jednym regionie, czasem nawet w jednym klasztorze, ale ani trochę nie odzwierciedlać globalnej sytuacji. Stąd członkowie kapituły nie są nimi w żaden sposób związani. Jeśli dana komisja stwierdzi, że kwestia jest marginalna albo można w inny, prostszy sposób odpowiedzieć na pewien problem, wówczas może odrzucić wniosek, chyba że ktoś zgłosi sprzeciw. Jest to jednak, myślę, pouczające ćwiczenie z nabierania dystansu do własnych pewników kulturowych. Mogę się zupełnie nie zgadzać z jakimś sposobem myślenia o Zakonie, ale muszę pamiętać, że to jest konkretny człowiek – mój brat lub siostra, który złożył te same śluby, co ja – i należy mu się szacunek.

Dyskusje podczas kapituły bywają długie, ze względu na różnorodność perspektyw wynikającą z pochodzenia kapitularzy z różnych krajów, kontynentów i kręgów kulturowych. Jak podkreśla o. Wojciech Delik OP, uczestnik kilku kapituł, dominikanie dążą do jednomyślności, a nie jedynie do przegłosowania wniosków. – Jest to przykład innego rozumienia demokracji niż ma to miejsce w świecie polityki. Zbliżeniu stanowisk i uzgodnieniu wspólnych zapisów służą nie tylko oficjalne obrady, ale również kuluarowe rozmowy. Jest na nie czas podczas posiłków, wieczorami, także w niedziele, kiedy to bracia udają się razem na wycieczki, mające zapoznać ich z kulturą kraju do którego przyjechali lub przedstawić jakieś przykłady życia dominikańskiego, charakterystyczne dla goszczącej ich prowincji – dodaje o. Delik OP.

Ważną rolę w zbliżaniu stanowisk odgrywają także nieoficjalne rozmowy podczas posiłków czy rekreacji. O. Dominik Jarczewski OP, definitor na poprzedniej kapitule, zauważa, że to właśnie te rozmowy są często najważniejszą częścią kapituły prowincjałów, ponieważ pozwalają na podjęcie konkretnych, wspólnych inicjatyw i wymianę doświadczeń. – Spotkania osobiste braci odpowiedzialnych za swoje prowincje mogą być okazją do podjęcia konkretnych, wspólnych inicjatyw. Albo skorzystania z doświadczenia innych. Tak na przykład na poprzednich kapitułach, w których uczestniczyłem zarówno jako tłumacz, jak i definitor, podpytywałem braci ze Stanów Zjednoczonych o ich doświadczenie i standardy w ochronie nieletnich i szerzej: wobec kryzysu molestowania seksualnego i nadużyć władzy. Z kolei mnie zaczepiali braci, którzy słyszeli o naszych duszpasterstwach akademickich czy ewangelizacji przez Internet, albo w czasie ostatniej kapituły, na temat naszego systemu wysyłania braci na studia – wspomina o. Jarczewski.

Kraków został wybrany na miejsce Kapituły Generalnej 2025 roku przez poprzednią kapitułę, która odbyła się w 2022 roku w Tultenango w Meksyku.

– Dla nas, polskich dominikanów, to szczególnie wielki wydarzenie. Ostatni raz mieliśmy okazję gościć braci z całego świata w 2004 roku. W tym roku, po 21 latach i zaledwie drugi raz w historii naszej Prowincji, będziemy mieli przywilej organizowania najważniejszego święta dominikańskiej jedności – mówi o. Popławski OP.

Uroczyste rozpoczęcie kapituły nastąpi Mszą św. o Duchu Świętym w sobotę, 19 lipca 2025 roku. Zakończenie Kapituły, 8 sierpnia, będzie połączone z uroczystością św. Dominika i złożeniem pierwszych ślubów zakonnych przez braci kończących nowicjat, co będzie również okazją do rozesłania braci kapitularzy do swoich prowincji.