Donieck: Modlitwa za śląskie ofiary Stalina

Na cmentarzu w Zagłębiu Donbas, na którym prawdopodobnie leżą kości „śląskich niewolników Stalina” modlił się 28 września arcybiskup katowicki Wiktor Skworc.

Abp Skworc pojechał na jeden z cmentarzy, położony u stóp wielkiej huty w Jenakijewo w Donbasie. Z całą pewnością leżą tu Niemcy – ale jest prawdopodobne, że także Ślązacy. Chodziło jednak przede wszystkim o modlitwę za dusze wszystkich Ślązaków, którzy leżą w bezimiennych mogiłach lub w zwykłych dołach na terenie całego byłego Związku Sowieckiego. W czasie modlitwy za dusze zmarłych w czasie przymusowej pracy Ślązaków abp Wiktor Skworc nazwał ich „niewolnikami Stalina”.

Arcybiskup katowicki przyjechał do Donbasu poświęcić tablice ku czci wywiezionych Ślązaków. Jedna zawisła w kościele św. Józefa w Doniecku, a dwie przed wejściem do niego – w miejscu, w którym tekst na nich mogą czytać przechodzący ulicą ludzie. Jedna z tablic przed wejściem jest w języku polskim, druga w ukraińskim. Uroczystość ma się odbyć w niedzielę 29 września.

Do Doniecka dotarły już też delegacje samorządu województwa śląskiego. Udział w upamiętnieniu Ślązaków ma wziąć marszałek województwa śląskiego Mirosław Sekuła, wicewojewoda śląski Piotr Spyra, delegacje miast Katowice i Radzionków, IPN. Ma dotrzeć z Warszawy Andrzej Kunert, przewodniczący Rady Ochrony Miejsc Pamięci Walk i Męczeństwa i ambasador RP na Ukrainie Henryk Litwin, a także arcybiskup lwowski Mieczysław Mokrzycki i biskup zaporoski Marian Buczek.

Wywiezionych na Wschód Ślązaków było ponad 50 tysięcy. Na początku 1945 roku Sowieci przeprowadzili na Śląsku łapankę. Wielu Ślązaków zostało porwanych z domów lub zakładów pracy. Przeżyło mniej, niż połowa. Dzieci wywiezionych często nie miały żadnej wiadomości o swoich wywiezionych ojcach.

Według dr. Dariusza Węgrzyna z IPN przeżyło i wróciło na Śląsk mniej, niż połowa z ponad 50 tysięcy wywiezionych Ślązaków. To szokujące, że wydarzenie o takiej skali praktycznie nie istnieje w zbiorowej pamięci Polaków.

Dzięki historykom niemieckim wiadomo, na jakich cmentarzach rozsianych po Zagłębiu Donbas na Ukrainie leżą niemieccy jeńcy wojenni wraz z niemieckimi cywilami, zmuszanymi do pracy w Związku Sowieckim. Ślązacy byli więzieni w tych obozach razem z Niemcami, bo Sowieci traktowali ich właśnie jako Niemców – nawet, jeśli byli żołnierzami Armii Krajowej lub przedtem siedzieli w niemieckim obozach koncentracyjnych. Trafiali do pracy w całym Związku Sowieckiego. Najwięcej – do górniczego zagłębia Donbas na wschodniej Ukrainie.