Dyrektor Centrum Myśli JPII: pamięć o Janie Pawle II nie jest już oczywistością, musimy działać systemowo

Pamięć o Janie Pawle II nie jest oczywistością, trzeba zmienić język mówienia o nim i zacząć działać systemowo – mówi w rozmowie z KAI Norbert Szczepański. W przededniu XIV Dnia Papieskiego dyrektor Centrum Myśli Jana Pawła II mówi o konfrontacji nauczania papieża ze współczesnymi prądami myślowymi, sposobie przekazywania dziedzictwa wielkiego Polaka i o jego codziennej świętości.

Kolejny Dzień Papieski skłania do zastanowienia się nad tym, jak dzisiaj, gdy emocjonalna pamięć o Janie Pawle II słabnie, przekazywać jego naukę i podtrzymywać pamięć o nim. Momentem, który zakończył pewien etap mówienia o papieżu, była bez wątpienia kanonizacja – twierdzi Norbert Szczepański. – Była to chwila, na którą w sposób naturalny czekaliśmy. Wszyscy krzyczeliśmy „santo subito”, i to się dokonało, Jan Paweł II jest już świętym. Teraz, przekazując jego naukę, powinniśmy działać systemowo.

Centrum Myśli Jana Pawła II proponuje, aby w szkołach papież był pokazany w kontekście historii, języka polskiego, wychowania do społeczeństwa. Na uczelniach powinno się mówić językiem naukowym, rzeczywiście sięgać do jego myśli i działalności, analizować jego wpływ, zaangażowanie w politykę, ekonomię i naukę.

Oprócz tego, zdaniem Norberta Szczepańskiego, mamy bardzo ważną działalność, która opiera się na budowaniu w jakimś sensie etosu. Może się to dokonywać poprzez pamięć i podkreślanie tego, że Jan Paweł II był wielkim Polakiem. – My to sobie stawiamy za cel. Warunkiem, aby to zrobić, jest dostępność. Dlatego stawiamy na nowoczesne formy, na to, żeby informacje o Janie Pawle II były w internecie i żeby można było w prosty sposób sięgnąć do jego nauczania, myśli, wypowiedzi – mówi. Mają w tym pomóc takie serwisy, jak www.nauczaniejp2.pl czy WikiJP2 – internetowa encyklopedia Jana Pawła II. – Te projekty właśnie taki mają cel – żeby młody człowiek, który nie zna Jana Pawła, nie ma zbudowanej relacji z nim, w prosty sposób mógł znaleźć interesujące go informacje – dodaje Norbert Szczepański.

Po drugie – ważna jest aktualność. Jak mówi Szczepański, „nie możemy bać się konfrontowania Jana Pawła II, jego wizji świata i myśli, z rzeczywistością współczesną. Dlatego chcemy też realizować działania wokół dialogu, sięgając do tego, co mówił, i skonfrontować to ze współczesnymi prądami”.

Dyrektor CMJPII ocenia, że wiedza Polaków na temat nauczania Jana Pawła II nie jest duża, ale nie możemy też mówić, że nie wiemy o nim nic.

Zdaniem Norberta Szczepańskiego, powinniśmy docenić tzw. poznanie intuicyjne. – Myślę, że każdy z nas może sobie zrobić osobisty rachunek ze znajomości nauczania papieża. Ja sam wiem, ile jest do przeczytania, a ile faktycznie czytam. Mam świadomość, że to ciągle za mało. Ja jeszcze jestem z nim związany emocjonalnie, żyłem w czasach, kiedy on także żył – mówi dyrektor CMJPII.

Mówiąc o tzw. poznaniu intuicyjnym zauważa, że jest ono ukształtowane poprzez to, że media wciąż sporo mówią o papieżu, rodziny jeszcze w jakiś sposób nim żyją, wciąż trwa przekaz bezpośredni. Dzięki temu nadal mamy punkt odniesienia, jakim jest Jan Paweł II. – On nie jest związany z jego tekstami, z wczytaniem się w nie, ale jest to wiedza powszechna, która też jest bardzo cenna. Nie powinniśmy o tym zapominać – mówi Norbert Szczepański, dodając, że warto się zastanawiać, co robić, żeby za 50 lat papież nadal był w świadomości kolejnych pokoleń wielkim Polakiem.

Tegoroczny Dzień Papieski stawia akcent na świętość. Hasło tego dnia brzmi „Jan Paweł II – świętymi bądźcie”. A ta – jak przypomina Norbert Szczepański – najbardziej realizuje się w codzienności, w każdym naszym dniu. – I chyba to najbardziej Jan Paweł II pokazywał. Bezpośrednie spotkanie z drugim człowiekiem, prawda, życie w zgodzie ze swoim sumieniem, to są proste gesty i uczynki, które sprawiają, że realizujemy nasze człowieczeństwo. I o tym powinniśmy mówić, bo Jan Paweł II chciał to pokazać, również poprzez osoby, które beatyfikował i kanonizował. Pokazywał w jakimś sensie prostotę tej świętości i to, że dla każdego z nas jest ona dostępna – dodaje.

Dyrektor CMJPII podkreśla, że systemowa działalność w przekazywaniu nauczania Jana Pawła to wyzwanie dla nas wszystkich. – Musimy się przestawić. Wydaje nam się, że Jan Paweł II jest oczywistą oczywistością, a już nie jest. Trzeba zupełnie zmienić język, swoje postawy w kontekście mówienia o nim. Młodzież czyta go już zupełnie inaczej, a do nich chcemy mówić, dla nich tworzymy projekty. A twórcy projektów tworzonych w Centrum Myśli Jana Pawła II stawiają na nowoczesną formę i kreatywny przekaz.

Wśród propozycji jest m.in. „Skarb Solidarności”. Program ma zwrócić uwagę polskich i zagranicznych elit oraz wchodzącego w dorosłe życie młodego pokolenia Europejczyków na ogromny duchowy potencjał solidarności i ruchu społecznego o tej samej nazwie. – Chcemy odkryć ten skarb, zobaczyć, czym solidarność była i jakim jest zobowiązaniem dla nas – mówi Szczepański. W ramach programu odbędzie się m.in. konferencja w Parlamencie Europejskim, stworzony zostanie także film, który wyemituje Telewizja Polska.

Centrum realizuje także szereg przedsięwzięć naukowych, wśród nich „Karol Wojtyła Fellowship”. Podczas spotkań i seminariów twórcy progrmu chcą zachęcić młodzież i środowisko studenckie do czytania i pisania o Janie Pawle II.

Warto także zwrócić uwagę na działalność stypendialną Centrum. W trakcie dziesięciu edycji skorzystało z niej prawie 6 tys. stypendystów. – To olbrzymie dzieło, wspaniałe historie ludzi, których chcemy pokazać. Te osoby budują żywy pomnik Jana Pawła II. Są to osoby często w trudnej sytuacji zdrowotnej czy materialnej, ale walczą i przemieniają swoją rzeczywistość, chcą się rozwijać. Mamy laureatów olimpiad, medalistów – mówi Norbert Szczepański.

Najważniejsza, zdaniem dyrektora CMJPII, jest jednak konkretna działalność na rzecz drugiego człowieka, którą realizują wolontariusze, np. spacery z osobami starszymi, niewidomymi, czytanie im książek.

Warta uwagi jest też telewizja internetowa Foksal Eleven, tworzona przez młody zespół, który chce się wypowiadać o Janie Pawle II za pomocą multimediów. Do dyspozycji jest także przestrzeń dialogu „Pierwsze Piętro”. – To jest to miejsce, w którym chcemy rozmawiać, dyskutować, konfrontować czy krytycznie patrzeć na Jana Pawła II, najczęściej oczami młodych.

W 2015 roku po raz drugi odbędzie się w Warszawie „Dziedziniec dialogu”. – To będzie realna debata, naprawdę duży projekt. Chcemy się zastanowić nad zderzeniem wiary, państwa świeckiego, kultury i nauki, poprowadzić dialog wierzących z niewierzącymi, wiary z rzeczywistością świecką – mówi Szczepański. Przygotowania do Dziedzińca zainauguruje kard. Gianfranco Ravasi, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Kultury.