Działacze Pax Christi o duchowości pokoju

Bez sprawiedliwości społecznej i wolności prawdziwe pojednanie nie jest możliwe. Jako proces długofalowy i mający sięgać głębiej niż podziały, wymaga ono cierpliwości, a zarazem poczucia odpowiedzialności i uznania własnych błędów i grzechów.

Przypomniał o tym 16 maja w Warszawie redaktor naczelny miesięcznika „Więź” Zbigniew Nosowski w wypowiedzi nt. duchowości wspólnych działań ekumenicznych na rzecz pokoju i polskich doświadczeniach w tym zakresie. Był on jednym z mówców rozpoczętego w tym dniu w stolicy posiedzenia Sekretariatu Pax Christi International nt. „Duchowość pokoju w spotkaniu: czerpanie z historii – przemiana teraźniejszości – tworzenie przyszłości dla pokoju”. Druga część posiedzenia odbędzie się dniach 18-20 bm. na terenach byłego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau.

Thomas Müller-Boehr z Akcji Solidarności Katolików Niemieckich z Narodami Europy Środkowej „Renovabis” – współorganizatora i głównego sponsora spotkania – przypomniał główne zadania i dotychczasowe osiągnięcia tej organizacji, powołanej w marcu 1993 r. przez episkopat niemiecki i Centralny Komitet Katolików Niemieckich, w celu pomagania i wspierania odradzających się po latach represji wspólnot chrześcijańskich.

Przedstawił on obecny stan projektów realizowanych w różnych krajach i przypomniał, że dziś mija 70. rocznica upadku powstania antynazistowskiego w Getcie Warszawskim. Nawiązując do tego wydarzenia podkreślił wielką rolę pokoju i pojednania między narodami, zwłaszcza tymi, które najwięcej ucierpiały z rąk Niemców.

Przybyłych powitali i pozdrowili także Joanna Święcicka – prezeska Klubu Inteligencji Katolickiej w Warszawie i jej poprzednik na tym stanowisku Stanisław Latek, obecnie upoważniony do kontaktów z Pax Christi. Przedstawił on krótko dzieje i stan obecny tej organizacji, która przez wiele lat, jeszcze w okresie PRL-u, była jedynym członkiem Pax Christi International z krajów komunistycznych.

O duchowości wspólnych działań ekumenicznych na rzecz pokoju i polskich doświadczeniach w tym zakresie, opowiedział redaktor Zbigniew Nosowski. Przypomniał pokrótce tysiącletnie dzieje Polski i chrześcijaństwa na naszych ziemiach, skupiając uwagę zwłaszcza na stosunkach z sąsiadami i narodami, które zamieszkiwały w ciągu wieków ziemie Rzeczypospolitej: z Żydami, Litwinami, Ukraińcami, Niemcami i innymi. Przywołał też pamiętny list katolickich biskupów polskich do niemieckich z 1965 r. i rolę, jaką odegrał on w pojednaniu między obu narodami.

Wymienił następnie 10 zasad prawdziwego pojednania i pokoju, o których należy pamiętać i o które należy zabiegać, jeśli chce się, aby wysiłki w tym kierunku były trwałe i skuteczne. Wymaga to m.in. cierpliwości w działaniu, zmiany mentalności, istnienia sprawiedliwości i wolności, wysiłków w zakresie oświaty i wychowania, uznania własnych błędów itd. Nie wolno dążyć do upokarzania partnera i trzeba pamiętać, że zwykle jest to proces długofalowy, wieloletni, a na tej stronie, która jest silniejsza np. liczebnie, spoczywa większa odpowiedzialność, gdy chodzi o dążenie do pojednania. Nosowski podkreślił ponadto, że działania w tym kierunku są nie do pomyślenia bez udziału kobiet w tym procesie.

O duchowych i religijnych podstawach pojednania i pokoju mówił dominikanin o. Marek Pieńkowski. Oparł się on na dwóch mniej znanych dokumentach: uchwalonej i podpisanej 2 września 2000 r. w Gdańsku Karcie ludzkich obowiązków i odpowiedzialności oraz na Małym Katechizmie Europy, ułożonym w formie 12 krótkich pytań i odpowiedzi przez Stefana Wilkanowicza w tym samym roku. Oba te teksty, uzupełnione niektórymi dokumentami papieskimi i soborowymi, stały się dla zakonnika punktem wyjścia do rozważań na temat istoty pojednania.

Podkreślił, że jednym z najważniejszych warunków prawdziwego pojednania i pokoju jest przestrzeganie i poszanowanie nienaruszalnych praw człowieka, jak prawo do życia i swobody obywatelskie. Zwrócił przy tym uwagę, że każda epoka ma własne uprzedzenia, a nawet przesądy, w naszych czasach daje się np. zauważyć odrzucanie myśli chrześcijańskiej, ale nadal ona i tradycja chrześcijańska są bardzo ważne dla zrozumienia współczesnego przesłania o osobie ludzkiej.

Uczestnikami spotkania w Warszawie są członkowie Pax Christi i jej sekretariatu ze współprzewodniczącą organizacji Marie Dennis na czele oraz delegaci z Belgii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, Holandii, Polski, Rosji i delegat z Kosowa.

Pax Christi International jest międzynarodową organizacją katolicką, działającą na rzecz pokoju i pojednania na świecie. Jej początki wiążą się z końcem II wojny światowej – za datę jej powstania, we Francji, przyjmuje się marzec 1945 r. Początkowo był to ruch wyłącznie katolicki i w państwach zachodnich, z czasem jednak zaczął obejmować coraz szersze obszary i – pozostając w łonie Kościoła – nawiązywał kontakty z innymi wyznaniami i Kościołami. W 1979 r. organizacja uzyskała status doradczy przy ONZ, a w 4 lata później UNESCO przyznała jej Nagrodę Wychowania do Pokoju. Pax Christi ma też szereg innych nagród i wyróżnień międzynarodowych, będących wyrazem uznania dla jej wysiłków na rzecz pokoju na całym świecie.

Od listopada 2007 r. na czele organizacji stoi dwoje współprzewodniczących: biskup i świecka kobieta. Od 2010 r. są to biskup Rustenburga w RPA – Kevin Dowling i Marie Dennis z USA. Od sierpnia 2012 r. sekretarzem generalnym Pax Christi International jest José Henriquez z Salwadoru.