Dziś mija 60. rocznica śmierci bp Teodora Kubiny, pierwszego biskupa częstochowskiego

Sześćdziesiąt lat temu, 13 lutego 1951 roku, zmarł bp Teodor Kubina (1880-1951) pierwszy biskup częstochowski, organizator instytucji i życia kościelnego w diecezji częstochowskiej, społecznik, propagator Akcji Katolickiej, obrońca praw ludzi pracy oraz założyciel tygodnika katolickiego „Niedziela”.

Biskup Teodor Filip Kubina urodził się 16.4.1880 r. w Świętochłowicach na Górnym Śląsku w wielodzietnej rodzinie. Ojciec jego pracował jako górnik w kopalni węgla kamiennego „Matylda”.

Odbył studia filozoficzno-teologiczne na Wydziale Teologicznym w Uniwersytecie Wrocławskim. Kardynał Jerzy Kopp, biskup wrocławski, już po pierwszym semestrze polecił go wysłać na studia kościelne do Rzymu. Tu studiował filozofię w uniwersytecie dominikańskim „Angelicum”, gdzie uzyskał stopień naukowy doktora filozofii w dniu 25 czerwca 1904 r. Teologię natomiast studiował na uniwersytecie jezuickim „Gregorianum”, gdzie 29 lipca 1907 r. obronił doktorat z teologii. Święcenia kapłańskie otrzymał 27 października 1906 r. z rąk biskupa wrocławskiego Jerzego Koppa.

Po powrocie jego do diecezji wrocławskiej, biskup Kopp mianował Teodora Kubinę w 1907 r. wikariuszem w parafii Mikołów na Górnym Śląsku. Przed I wojną światową Mikołów był poważnym ośrodkiem polskości na Śląsku oraz katolickiego ruchu społecznego. Obok pracy duszpasterskiej ks. Kubina włączył się także w nurt działalności społecznej i narodowej. Wkrótce został przeniesiony na analogiczne stanowisko w Królewskiej Hucie. Tu prowadził jeszcze bardziej aktywną działalność społeczną wśród ludności robotniczej.

W 1909 r. został przeniesiony na stanowisko wikariusza w Kołobrzegu. Większość mieszkańców na tych terenach stanowili protestanci. Ale na tych terenach spotkał jednocześnie duże skupiska polskich robotników sezonowych. Po dwóch latach pracy został mianowany wikariuszem w parafii św. Piusa w Berlinie, Katolicy stanowili tutaj mniejszość. Mieszkali tu także Polacy, pracujący zarobkowo. I tutaj nie zrezygnował z pracy duszpasterskiej wśród Polaków. W 1913 r. został na 4 lata proboszczem parafii św. Jadwigi na przedmieściu Berlina — Pankow. W 1917 r. biskup wrocławski Adolf Bertram mianował go proboszczem parafii Najświętszej Maryi Panny w Katowicach. Tu bardzo aktywnie włączył się w działalność patriotyczną.

Ks. Teodor Kubina w dniu 14 grudnia 1925 r. został mianowany pierwszym biskupem nowo utworzonej diecezji częstochowskiej. Sakrę biskupią ks. Kubina otrzymał w dniu 2 lutego 1926 r. w bazylice jasnogórskiej. Konsekratorem był metropolita krakowski Adam Stefan Sapieha, a współkonsekratorami biskup kielecki Augustyn Łosiński i biskup katowicki August Hlond.

Biskup w swoim herbie umieścił w górnej części wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej, Królowej Korony Polskiej, a w dolnej części symbole pracy górniczej. Dewizą działalności nowego biskupa były słowa Chrystusa: „Misereor super turbam”(Żal mi ludu). W okresie swojej posługi biskupiej wiele miejsca poświęcił m. in. działalności Akcji Katolickiej. Dla dzieła ewangelizacji bp Kubina powołał również tygodnik katolicki „Niedziela” w 1926 r. Organizował liczne Kongresy Eucharystyczne.

W swoim nauczaniu wiele miejsca poświęcał sprawom społecznym, rozwijając teologię społeczną, w której centrum znalazła się Eucharystia jako sakrament miłości społecznej. Wiele miejsca poświęcił sprawom ludzi pracy. Uczynił tak m. in. w przemówieniu zatytułowanym „Chrystus Robotnik”, które wygłosił w Sosnowcu w czasie jednego z Kongresów Eucharystycznych. Swoje nauczanie opierał na fundamencie doktryny społecznej Kościoła, zwłaszcza na encyklikach społecznych: Rerum novarum (1891 r.) Leona XIII i Quadragesimo anno (1931 r.) Piusa XI. Główne tezy swojej myśli społecznej wypowiedział w książce Akcja katolicka a akcja społeczna (1930 r.), uważanej za opus vitae tego biskupa społecznika.

Obejmując szczególną troską robotników sezonowych na uchodźstwie z terenów diecezji częstochowskiej, upominał się dla nich o dostęp do świątyń i do prasy katolickiej. Dbał o to, by docierała do nich „Niedziela”. W 1931 roku bp Kubina otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.

Biskup Teodor Kubina zmarł 13 lutego 1951 r. Został pochowany w częstochowskiej katedrze pw. Świętej Rodziny.