Dziś na Jasnej Górze drugi koncert w ramach Adwentowych Wieczorów Organowych

Dziś na Jasnej Górze kolejny koncert w ramach Adwentowych Wieczorów Organowych. Jak podkreślają paulini to sposobność, by poprzez spotkanie z muzyką sakralną lepiej przygotować się do Bożego Narodzenia. Do organów zasiądzie dziś Michał Botor, pianista i organista, absolwent Akademii Muzycznej w Katowicach. Koncertuje w kraju i za granicą. Jego pasją jest improwizacja w różnych muzycznych stylach.

– To dla mnie wyróżnienie, że mogę tu zagrać koncert – powiedział muzyk, który już przygotowuje się do wieczornego występu.

– Organy duże w bazylice to instrument, który posiada wszystko co potrzebuje organista. Można tu wykonywać praktycznie cały przedział historii muzyki literatury organowej, od muzyki baroku aż po muzykę współczesną. Świetnie brzmi tu literatura romantyczna, ze względu na dużą ilość głosów romantycznych ośmiostopowych, ale też muzyka barokowa – zaznaczył muzyk.

Michał Bator jest laureatem wielu konkursów kompozytorskich i organowych m.in. konkursu organowego im. Romualda Sroczyńskiego w Poznaniu, czy międzynarodowego konkursu improwizacji na instrumentach klawiszowych w Katowicach. Uczestniczył w kursach interpretacji muzyki organowej prowadzonych przez Thierry’ego Escaicha, Davida Titteringtona, Pietera van Dijka, Nigela Allcoata, Gerharda Gnanna, Józefa Serafina, Jarosława Wróblewskiego i Krzysztofa Urbaniaka.

Utwory organowe prezentowane w adwencie w Bazylice wykonywane są na organach małych w prezbiterium i wielkich znajdujących się na chórze. – Konwencja tych spotkań jest tak pomyślana, i tak prosiliśmy artystów, aby wykorzystali obydwa instrumenty przygotowane do liturgii i do koncertowania – zwrócił uwagę o. Sebastian Matecki przypominając o niedawnej renowacji organów w bazylice, dzięki czemu uzyskały one „nową szatę brzmieniową”.
Rozbrzmiewają głównie improwizacje. Dziś w formie czteroczęściowej symfonii.

Na Jasnej Górze od wieków kształtował się mecenat konwentu Paulinów nad sztuką sakralną – również muzyką, która stanowiła integralną część sprawowanych nabożeństw i liturgii. W muzyce liturgicznej istotną rolę pełniły instrumenty, wśród których ważne miejsce zajmowały organy.

W Bazylice gruntownie odrestaurowanej i przebudowanej po pożarze, który zniszczył świątynię w 1690 roku śląski organmistrz Adam Horacy Casparini wybudował w latach 1723-25 dwa piękne instrumenty: organy mniejsze w prezbiterium oraz organy wielkie w nawie głównej, fundacji kard. Krzysztofa Szembeka.

Instrument w nawie głównej, wielokrotnie remontowany i przebudowywany w XIX w. dotrwał do początku XX w. Wówczas konwent podjął decyzję o budowie nowych organów, liczących ok. 100 głosów. To wielkie dzieło miała realizować czeska firma organmistrzowska Rieger – w 1912 r. instrument został gruntownie zdemontowany wraz szafą prospektową Caspariniego. Wszystkie elementy przewieziono do warsztatów firmy na Śląsku Cieszyńskim w Karniowie.

I wojna światowa przeszkodziła realizacji zamówionych organów. W latach 20-tych czeska firma była skłonna przystąpić do wykonania zaległego zlecenia, jednakże zarząd klasztoru problem ten odroczył z powodu braku odpowiednich środków finansowych. Po II wojnie światowej, z początkiem lat 50-tych – z inicjatywy ówczesnego przeora o. Jerzego Tomzińskiego – powrócono do projektu budowy nowych, wielkich organów. Postanowiono przystąpić do rekonstrukcji w nawie głównej monumentalnej szafy prospektowej organmistrza Caspariniego.

To wielkie dzieło sztuki stolarskiej i snycerskiej powierzono mistrzom z Częstochowy i Piotrkowa Tryb. – zostało ukończone w 1954 r. Budowę nowego instrumentu zlecono organmistrzowi Stefanowi Truszczyńskiemu z Włocławka. Prace organmistrzowskie trwały (z przerwami) prawie 10 lat.

Obecnie organy w Bazylice to trzeci pod względem wielkości instrument w Polsce. Mają 105 głosów (84 labialne i 21 języczkowe), grających w 5-ciu sekcjach manuałowych oraz pedałowej, zainstalowanych na 16-stu nowych wiatrownicach klapowo-zasuwowych.

Niedawno gruntownie zmodernizowano kontuar organowy, który wyposażono w systemy elektronicznego przekazu impulsów oraz w komputerowy zapis pamięciowy. Brzmienie instrumentu aktualnie kwalifikuje go do grona wielkich organów symfonicznych.