Episkopat uczci 750-lecie Warmińskiej Kapituły Katedralnej

W niedzielę 20 czerwca, po zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski w Olsztynie, biskupi pojadą do Fromborka. Wezmą udział w uroczystościach jubileuszowych Warmińskiej Kapituły Katedralnej, która obchodzi w tym roku 750-lecie istnienia.

Uroczystej Eucharystii z okazji 750-lecia Warmińskiej Kapituły Katedralnej o godz. 11.00 w Archikatedrze Wniebowzięcia NMP we Fromborku przewodniczył będzie Prymas Polski abp Józef Kowalczyk, a homilię wygłosi przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Józef Michalik. Podczas uroczystości biskupi pobłogosławią epitafium Mikołaja Kopernika – kanonika warmińskiego, który od 1511 r. pełnił funkcję kanclerza kapituły warmińskiej. Spotkanie na Warmii będzie ponadto okazją do uczczenia 600-lecia bitwy pod Grunwaldem, na której pole biskupi udadzą się w sobotę 19 czerwca wieczorem.
Do udziału w jubileuszowej Mszy św., w specjalnym liście do wiernych Archidiecezji Warmińskiej zaprasza abp Wojciech Ziemba. „Niech Wasza obecność i modlitwa staną się dziękczynieniem Panu Bogu za piękną przeszłość Kościoła na Warmii ukazaną na przykładzie 750-letniej historii Warmińskiej Kapituły Katedralnej we Fromborku” – napisał.

Historyczna diecezja warmińska została ustanowiona w 1243 r. W czerwcu 1260 r. należący do zakonu krzyżackiego pierwszy biskup warmiński Anzelm erygował kapitułę przy pierwszej katedrze diecezji warmińskiej w Braniewie. Diecezja otrzymała znaczne terytorium, 1/3 część ówczesnego państwa krzyżackiego jako uposażenie. Ta część wyjęta z administracji państwa krzyżackiego została podzielona z kolei na trzy części, z których dwie części otrzymał biskup, a jedną część Kapituła. Początek Kapituły Warmińskiej stanowiło kolegium 16 kanoników wywodzących się zawsze z duchowieństwa diecezjalnego – nigdy nie należeli do niej duchowni z rycerskiego zakonu krzyżackiego.

W wywiadzie dla KAI metropolita warmiński abp Wojciech Ziemba przypomniał, że historia Warmińskiej Kapituły Katedralnej to ponad pięciowiekowa administracja części Warmii. Z tej racji biskupi warmińscy nosili tytuł „księcia". Ostatnim biskupem, który tytułował się księciem warmińskim był bp Ignacy Krasicki (1735-1801).

Kapituła od chwili utworzenia aż do 1945 r. miała prawo wyboru biskupa warmińskiego. W razie śmierci biskupa kapituła powoływała ze swoich członków wikariusza kapitulnego, który pełnił obowiązki biskupa do czasu zatwierdzenia przez papieża nowego biskupa wybranego spośród członków kapituły. Kapituła wykonywała też świecką jurysdykcję nad trzecią częścią diecezji i tworzyła struktury administracyjne, lokowała miasta i wsie np. (Frombork/Frauenburg, Pieniężno/Mehlsack, Olsztyn/Allenstein). Wspomagała biskupów warmińskich w zarządzie diecezją. Stała się mecenasem dzieł sztuki i kultury oraz kształcenia i wychowania katolickiego, będąc współzałożycielem jednego z pierwszych (po soborze Trydenckim) seminariów duchownych w Braniewie (Braunsberg) w 1565 r.

Członkami kolegium kanoników byli m.in. Mikołaj Kopernik (zm. 1543), Stanisław Hozjusz (1504-1579), późniejszy biskup warmiński, kardynał, legat papieski na III sesji Soboru w Trydencie oraz Phillipus Krementz – biskup warmiński, a później arcybiskup Kolonii i kardynał (zm. 1899).

Przez 223 lata do drugiego pokoju toruńskiego w 1466 r. diecezja warmińska pozostawała w ramach państwa krzyżackiego. na mocy tego pokoju terytorium należące do biskupa i kapituły, a także okolice Tolkmicka i Elbląga, zostały włączone do Polski. W tym czasie prowincja dość szybko się polonizowała. Bywało, że Prusowie, pierwotni mieszkańcy tej ziemi, przejmowali najpierw język niemiecki, a później – jak wskazują synody diecezji warmińskiej – trzeba było głosić im kazania w kościele w języku polskim. Wielu osadników z Polski przyczyniało się także do polonizacji Warmii, zwłaszcza jej południowej części. W 1772 r. w wyniku I rozbioru Polski tereny diecezji warmińskiej zostały włączone do Prus. Po rozbiorach, biskupi narodowości niemieckiej dbali jednak o posługę duszpasterską w języku, którym posługiwali się parafianie, także w języku polskim.

„Od I rozbioru Polski do końca ostatniej wojny Warmia należała do państwa pruskiego i do Rzeszy Niemieckiej, po czym wróciła do Polski. Zmieniały się rządy, zmieniały się języki, a Kościół trwał. Wszystkie zmiany przetrwała także Warmińska Kapituła Katedralna, niezwykły świadek trwałości instytucji w zmieniającej się historii” – napisał abp Wojciech Ziemba w specjalnym liście zapraszającym wiernych archidiecezji warmińskiej na uroczystości 750-lecia Kapituły Katedralnej.

Dekretem z 1 sierpnia 1951 r. prymas Polski kard. Stefan Wyszyński reaktywował warmińską kapitułę katedralną. Kapituła liczyła ośmiu członków rzeczywistych i ośmiu honorowych. Prymas Wyszyński jednocześnie mianował pierwszych sześciu kanoników. Ksiądz Prymas dekretem z 9 października 1959 r. zwiększył skład liczbowy członków kapituły do 12 kanonii gremialnych i 12 kanonii honorowych. Obecnie przewodniczącym (prepozytem) Warmińskiej Kapituły Katedralnej jest bp Jacek Jezierski, biskup pomocniczy archidiecezji warmińskiej.