Franciszek przyjął abp. S. Szewczuka

Sytuacja wywołana przez pandemię, rodzina jako pierwsza troska o jej przezwyciężenie, greckokatolicka droga synodalna były głównymi zagadnieniami, poruszonymi w czasie audiencji Franciszka dla abp. Swiatosława Szewczuka 11 listopada w papieskiej Bibliotece Prywatnej Watykańskiego Pałacu Apostolskiego.

Zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK) w jego imieniu i swoim własnym podziękował Ojcu Świętemu za otwarcie drogi synodalnej w Kościele, wyjaśniając przy okazji, jak UKGK wcieliła w życie synodalność. Przypomniał, że już w latach sześćdziesiątych ubiegłego stulecia Kościół ten, na którego czele stał wówczas „mój poprzednik patriarcha Josyf Slipyj”, musiał walczyć o swoje prawo do Synodu. „Dzięki jego wysiłkom od 60 lat jesteśmy Kościołem synodalnym, co z kolei pozwoliło nam zachować swoją tożsamość kościelną w diasporze” – podkreślił arcybiskup większy kijowsko-halicki. Dodał, że „zwołując co roku Synody Biskupów i co 5 lat zgromadzenia arcybiskupstwa większego, może wzrastać także w czasie pandemii”.

Nawiązując do wypowiedzi papieża do uczestników Synodu UKGK w Watykanie w 2019, iż „nie wystarczy mieć Synod, ale trzeba być Synodem”, hierarcha zaznaczył, że „słowa te towarzyszyły posłudze naszego Kościoła w okresie pandemii”. Wskazał też, że UKGK rozpoczął „budowanie swej synodalności w sposób bardziej intensywny podczas formalnych spotkań synodalnych, ale również, a nawet przede wszystkim za pomocą sieci komunikowania się z biskupami także online”.

W tym kontekście podziękował Ojcu Świętemu za zezwolenie na odbywanie synodów wirtualnie, gdyż „umożliwiło to nam dalsze prowadzenie prac synodalnych w trudnych warunkach pandemii”. Biskupi nie mogli wówczas przybywać osobiście na Ukrainę i w efekcie „zaczęliśmy tworzyć nowe poziomy komunikowania się i komunii w Kościele” – tłumaczył dalej gość z Kijowa. Zauważył, że jeszcze przed obecnymi ograniczeniami we wszystkich jednostkach terytorialnych Kościoła odbyły się zgromadzenia eparchialne (diecezjalne), a obecnie ich sesje są regularnie kontynuowane drogą internetową.

W odpowiedzi Franciszek określił te doświadczenia jako „niepowtarzalny skarb całego Kościoła katolickiego” i wezwał biskupów UKGK w diasporze do „podzielenia się swoim doświadczeniem zaangażowania synodalnego z innymi episkopatami w różnych częściach świata”.

Innym ważnym tematem, poruszonym w czasie audiencji, była sytuacja humanitarna na Ukrainie w obecnych warunkach. Abp Szewczuk powiedział papieżowi, że „na obecnej przestrzeni postsowieckiej panują warunki sprawiające, że bogaci jeszcze bardziej się bogacą, a biedni stają się coraz biedniejsi”. Zwrócił uwagę, że stosunkowo niewielka grupa oligarchów bogaci się, niszcząc małe i średnie przedsiębiorstwa, klasa średnia w istocie znikła, następuje szybkie ubożenie ludności, ludzie boją się zimy, a ceny idą w górę. Sytuację pogarsza wojna energetyczna wydana Ukrainie i wojna tocząca się na wschodzie kraju od 2014 roku.

Zwierzchnik UKGK podziękował Franciszkowi za jego ciągłe modlitwy za Ukrainę i za wspieranie jej. Podkreślił, że projekt „Papież dla Ukrainy” nie tylko stał się „rzeczywistym narzędziem solidarności Waszej Świątobliwości z naszym narodem, ale także pomógł naszej Caritas w rozwijaniu własnej sieci służby charytatywnej dla najbardziej bezradnych i potrzebujących, szczególnie w Donbasie”.

Arcybiskup większy poruszył też problem emigracji ukraińskiej, wskazując, że w latach niepodległości [od 1991] kraj opuściło ok. 10 mln jego rodaków. I od samego początku UKGK „jest ze swymi wiernymi”. Dodał, że będzie to hasłem najbliższego Zgromadzenia Arcybiskupstwa Większego: „Twój Kościół jest zawsze i wszędzie z tobą”.

Papież wysoko ocenił duszpasterskie zaangażowanie UKGK, zwracając przy tym uwagę, że „jest to prawdziwa droga synodalna wcielana w życie, gdy szukacie swoich wiernych, idziecie za nimi i robicie wszystko, co tylko możliwe, aby im służyć”. W tym kontekście abp Szewczuk podziękował mu za utworzenie egzarchatu apostolskiego dla ukraińskich grekokatolików we Włoszech. Jednocześnie ukazał potrzeby duszpasterskie swego Kościoła w innych krajach i wszędzie tam, gdzie „nasi wierni potrzebują obecności Kościoła oraz nowych, skuteczniejszych sposobów organizowania naszego życia kościelnego”.

Przedstawił ponadto gospodarzowi spotkania list pasterski Synodu UKGK z br., zatytułowany „Nadzieja, do której wzywa nas Pan”. Głównym jego wątkiem jest nawrócenie duszpasterskie – wyjaśnił hierarcha, dodając, że chodzi o zmianę sposobu troski duszpasterskiej, tworzenia stosunków między biskupem a duchowieństwem, między księżmi a wiernymi i o samo bycie Kościołem.

„Jednym z priorytetów tego planu duszpasterskiego jest uzdrowienie licznych ran, zadanych w różnych okresach dziejów naszego narodu i tych współczesnych, wywołanych nadużywaniem władzy kościelnej itd.” – mówił dalej zwierzchnik grekokatolików ukraińskich. Zaznaczył, że rany te trzeba uleczyć jak najszybciej, dlatego „pragniemy pochylić się nad ranami dzisiejszych ludzi, być wrażliwymi na ich potrzeby, aby odkryli łaskę Bożą i sakramentów”.

Hierarcha wspomniał też o problemach rodziny, która zwłaszcza w obecnych warunkach pandemii stała się „najskuteczniejszym szpitalem leczenia chorych”. Dlatego trzeba na nowo przemyśleć rolę rodziny w życiu publicznym i kościelnym, nie można bowiem mówić o żyjącej parafii bez rodziny – podstawowej komórki jej życia. Była także mowa o służbie Kościoła na rzecz ubogich i zmarginalizowanych, w tym o trwającej ciągle akcji „Nakarm biednego”, która stała się konkretnym przejawem miłości chrześcijańskiej w parafiach. Dzięki tej akcji m.in. wielu wiernych wróciło z „sieci” do normalnego życia parafialnego.

Na zakończenie Ojciec Święty podkreślił ważność duszpasterskiej posługi UKGK w warunkach obecnego kryzysu pandemicznego i podziękował za znaczący wkład tego Kościoła do procesu synodalnego całego Kościoła.