Gniezno: ponowny pochówek kpt. Pawła Cymsa, dowódcy Powstania Wielkopolskiego

Kpt. Paweł Cyms, dowódca Powstania Wielkopolskiego, spoczął na Akropolu Bohaterów w Gnieźnie, wśród żołnierzy, którymi dowodził. W 95. rocznicę wybuchu powstańczego zrywu Wielkopolan (27 grudnia) hołd bohaterowi oddali mieszkańcy Inowrocławia i Gniezna.

Szczątki bohaterskiego dowódcy przewiezione zostały z Bystrej na południu Polski, gdzie Pawel Cyms przeniósł się pod koniec życia i gdzie po śmierci został pochowany. W drodze do rodzinnego Gniezna honory oddali mu mieszkańcy Inowrocławia, które to miasto wraz z podkomendnymi wyzwalał w czasie Powstania Wielkopolskiego. Mszy św. w inowrocławskiej bazylice pw. Imienia NMP przewodniczył ks. prałat Leszek Kaczmarek. Po wspólnej modlitwie uczestnicy przeszli pod pomnik Powstańców Wielkopolskich, gdzie odbył się apel poległych i gdzie złożono wiązanki kwiatów.

W Gnieźnie uroczystości rozpoczęła Msza św. sprawowana w kościele garnizonowym pod przewodnictwem abp. seniora Henryka Muszyńskiego, koncelebrowana przez ks. kan. Jana Kasprowicza, ks. kan. Ryszarda Balika, ks. kan. Macieja Lisieckiego oraz ks. ppłk. Piotra Gibasiewicza. Po wspólnej modlitwie trumnę ze szczątkami dowódcy, okrytą barwami narodowymi, przeniesiono w kondukcie na cmentarz św. Piotra, gdzie została pochowana na Akropolu Bohaterów, wśród żołnierzy poległych za wolność Ojczyzny.

Uroczystości ponownego pochówku kpt. Pawła Cymsa zorganizowane zostały z inicjatywy Towarzystwa Pamięci Powstania Wielkopolskiego. Uczestniczyli w nich przedstawiciele lokalnych władz, duchowieństwo, harcerze, młodzież mieszkańcy miasta oraz potomkowie dowódcy. Okolicznościowy list przesłał także prezydent RP Bronisław Komorowski.

Kpt. Paweł Cym urodził się 2 marca 1894 roku w Pawłowie k. Gniezna w rodzinie nauczycieli. Po zakończeniu I wojny światowej wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej zaboru pruskiego, a konkretnie do jej oddziału działającego w Gnieźnie. Gdy wybuchło Powstanie Wielkopolskie był jednym z dowodzących wyzwalaniem tego miasta. Potem oddziały pod jego komendą zajęły Trzemeszno, Mogilno i Strzelno oraz Kruszwicę. Następnie brał udział w zdobywaniu Inowrocławia, będąc dowódcą tej akcji. Wbrew zakazowi kontynuowania walki wydanemu przez NRL, podjął zwycięski szturm na Inowrocław.

Cyms był głównym autorem działań powstańczych, w wyniku których zdobyto tereny zachodnich Kujaw. Dzięki jego staraniom w Inowrocławiu powstały dwa bataliony piechoty, które później przekształciły się w 1 i 2 pułk grenadierów kujawskich. Zostały utworzone także batalion zapasowy i pluton artylerii. W 1920 roku został awansowany do stopnia kapitana. Rok później został przeniesiony na Śląsk, gdzie objął stanowisko komendanta wojskowego powiatu zabrzańskiego. Brał udział w III Powstaniu Śląskim, jako jeden z dowódców oddziałów powstańczych. Jego żołnierze zdobyli m.in. Bierawę.

W czasie II wojny światowej Paweł Cyms walczył w kampanii wrześniowej. Po bitwie pod Kockiem dostał się do niemieckiej niewoli i trafił do obozu w Radomiu. Później działał w Armii Krajowej. W Gnieźnie mieszkał do 1945 roku. Zmarł 13 listopada 1949 roku w Bystrej. Został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Krzyżem Walecznych 4-krotnie, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem za wojnę polsko-bolszewicką oraz Śląskim Krzyżem Powstańczym.