Gorliwy biskup, roztropny prymas Polski

„Żegnamy dziś człowieka, który całe swoje życie poświęcił dla dobra Kościoła w Polsce. Był żarliwym kapłanem, gorliwym biskupem i roztropnym Prymasem Polski. Przez posługę słowa i sakramentów niestrudzenie przybliżał wiernym Chrystusa” – powiedział prymas Polski abp Józef Kowalczyk o zmarłym 23 stycznia prymasie seniorze kard. Józefie Glempie.

„Ze szczerym bólem przyjąłem wiadomość o śmierci Księdza Kardynała Józefa Glempa, Prymasa Polski Seniora. Mój smutek jest tym większy, iż z Księdzem Kardynałem łączyły mnie wieloletnie więzi koleżeńskie i przyjacielskie. Moja współpraca z Księdzem Prymasem Glempem, gdy pełniłem posługę Nuncjusza Apostolskiego w Polsce, układała się jak najlepiej. Wspólnie, wykorzystując dary i łaski, jakie otrzymaliśmy od Opatrzności Bożej, staraliśmy się jak najgorliwiej pracować dla dobra Kościoła, który jest w Polsce” – przyznał abp Kowalczyk.

„Wielu z nas pamięta dzień 7 lipca 1981 r., kiedy to Ojciec Święty Jan Paweł II ogłosił w Watykanie biskupa Józefa Glempa, dotychczasowego ordynariusza warmińskiego, następcą zmarłego kardynała Stefana Wyszyńskiego na stolicach arcybiskupich i metropolitalnych w Gnieźnie i w Warszawie oraz kolejnym Prymasem Polski. Arcybiskup Józef Glemp został 56 Prymasem Polski i 70 arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim oraz 14 rządcą archidiecezji warszawskiej, w tym dwunastym jej arcybiskupem metropolitą” – dodał prymas Polski.

Metropolita gnieźnieński podkreślił również, że kard. Józef Glemp z zaufaniem i nadzieją podejmował wyznaczone tradycją oraz wymogami prawa kanonicznego zadania kościelne w specyficznej i jakże zmieniającej się wówczas rzeczywistości polskiej, której dalsze koleje były trudne do przewidzenia.

„Nowy Prymas Polski od początku swego urzędowania był człowiekiem niezwykle otwartym na wszelkie budzące się dobro, sprawiedliwość i wzajemną miłość, które miały ostatecznie stanowić autentyczne, moralne podłoże odrodzenia narodu i państwa. Rozumiał, że Kościół w Polsce jest zawsze związany z narodem i jest mu do końca oddany; jest z nim w każdej sytuacji i jest gotowy nieść mu pomoc w ramach swojej zbawczej misji. Prymas miał jednak świadomość, że Kościół nigdy nie może zastępować władz państwowych, politycznych czy administracyjnych” – stwierdził hierarcha.

Przyznał również, że niezwykle trudną próbą dla nowego Prymasa była dzień 13 grudnia 1981 r. – ogłoszenie stanu wojennego.

„Prymas Glemp okazał się wówczas człowiekiem pełnym wiary i nadziei. Ufał, że dobro, sprawiedliwość i wzajemne zrozumienie ostatecznie zwyciężą. Dlatego podejmował on w trudnych dniach stanu wojennego i w latach 80. tyle zabiegów o wzajemne porozumienie, przebaczenie oraz jedność, które są podstawowymi wymogami wzajemnego współżycia” – powiedział abp Kowalczyk.

2 lutego 1983 r., na publicznym konsystorzu w Watykanie, arcybiskup Józef Glemp otrzymał godność kardynała prezbitera Świętego Rzymskiego Kościoła tytułu Najświętszej Maryi Panny na Zatybrzu – był to kościół tytularny jego poprzednika kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prymas Glemp wszedł zatem w szczególne grono najbliższych współpracowników papieża, został członkiem Kongregacji Kościołów Wschodnich, Papieskiej Rady do spraw Kultury, Papieskiej Rady „Iustitia et Pax” i Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej, a także honorowym członkiem Papieskiej Międzynarodowej Akademii Maryjnej. Jako przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski należał do Rady Konferencji Biskupów Europy (CCEE). Pełnił także godność honorowego przewodniczącego międzynarodowych spotkań „Ludzie i Religie”, organizowanych przez rzymską Wspólnotę Sant`Egidio.

„Jako przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski wziął on udział w kilku zwyczajnych i nadzwyczajnych Synodach Biskupów w Rzymie. Szczególnie cenna była jego inicjatywa opracowania nowej edycji Katechizmu Kościoła Katolickiego, którego ostatnie wydanie związane było z Soborem Trydenckim. Ważną inicjatywą kardynała Józefa Glempa był II Polski Synod Plenarny odbyty w latach 1991-1999. Był jego przewodniczącym i koordynował prowadzone prace dyskusyjne, badawcze i programowe. Episkopat Polski pod przewodnictwem kardynała Glempa opracował program duszpasterski na okres dziesięciolecia przed Wielkim Jubileuszem roku 2000” – przypomniał abp Kowalczyk.

Wspominając zmarłego poprzednika abp Kowalczyk zwrócił uwagę na jego działalność na polu narodowym, państwowym i społecznym oraz troskę o Polaków żyjących na emigracji.

„Prymas Glemp przewodniczył uroczystościom religijno-patriotycznym w kraju i zagranicą. Jako duchowy opiekun polskiej emigracji odwiedzał środowiska polonijne w różnych krajach świata. Wspomagał także polskie wspólnoty żyjące za wschodnią granicą naszej Ojczyzny oraz starał się nawiązywać poprawne kontakty i dialog z Kościołem Prawosławnym na tamtych terytoriach”.

„Przygotowywał wizyty i był koordynatorem programów pielgrzymek apostolskich Jana Pawła II do Polski (1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999 i 2002). Towarzyszył także papieżowi podczas kilkunastu pielgrzymek zagranicznych. Był organizatorem i witał w Polsce Benedykta XVI podczas jego pielgrzymki w 2006 roku. Przypominając o niezrealizowanym postanowieniu twórców Konstytucji 3 maja, zainicjował budowę świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie jako wotum narodu polskiego za dar odzyskanej wolności”.

„Obok swej szerokiej działalności w wymiarach narodowych i państwowych oraz społecznych, prowadził, jak każdy biskup, zwyczajne prace duszpasterskie i religijne, okazując się niebywałą gorliwością i pracowitością”.

„Po reorganizacji struktur administracyjnych Kościoła w Polsce, 25 marca 1992 roku, na mocy bulli Jana Pawła II Totus Tuus Poloniae Populus przestała istnieć unia personalna między Gnieznem i Warszawą. Kardynał Glemp pozostał arcybiskupem metropolitą warszawskim, zachowując godność Prymasa Polski, jako kustosz relikwii św. Wojciecha w Gnieźnie. Nadal, nieprzerwanie od 1981 roku, pełnił funkcję przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski i Rady Stałej (dawniej Rady Głównej) KEP”.

„18 marca 2004 r. nastąpiła zasadnicza zmiana roli prymasa w Polsce. Tego dnia kardynał Józef Glemp przestał być przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski. Dobiegła bowiem końca jego druga – po zmianie przepisów – kadencja. Wraz z Księdzem Prymasem Glempem, jako przewodniczącym KEP, skończył się też okres wielkich Prymasów Polski, którzy byli równocześnie przewodniczącymi Konferencji Episkopatu Polski. II Sobór Watykański kształtuje dzieje Kościoła w duchu wspólnoty i kolegialności. Także w naszej Ojczyźnie całością prac Konferencji Episkopatu kieruje jej przewodniczący z wyboru, a prymasostwo, choć nadal bardzo ważne, stanowi funkcję tylko honorową i nie wiąże się ze sprawowanie władzy w Kościele. Prymas Józef Glemp kontynuował jednak swoją aktywność publiczną, która nadal była bardzo różnorodna i bogata w treści ewangeliczne”.

„Zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego, dnia 6 grudnia 2006 r. Benedykt XVI przyjął rezygnację kardynała Glempa w urzędu metropolity warszawskiego. Papież pozwolił mu jednocześnie na zachowanie tytułu Prymasa Polski do chwili ukończenia 80 roku życia, czyli do 18 grudnia 2009 r. Na faktyczną emeryturę kardynał Glemp przeszedł 1 kwietnia 2007 roku, kiedy to odbyło się kanoniczne przejęcie archidiecezji warszawskiej przez arcybiskupa Kazimierza Nycza”.

„26 listopada 2009 r., na zebraniu plenarnym Konferencji Episkopatu Polski na Jasnej Górze, dziękowaliśmy kardynałowi Józefowi Glempowi za jego posługę prymasowską, za przewodnictwo i twórczy udział w pracach episkopatu oraz za przykład jego gorliwości i pracowitości. Przy tej okazji należy również przypomnieć, że kardynał Glemp był doktorem honoris causa wielu wyższych uczelni. Otrzymał także liczne nagrody i odznaczenia. 21 grudnia 2009 r. w Warszawie Prymas Senior Glemp został uhonorowany przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego najwyższym odznaczeniem – Orderem Orła Białego” – przypomniał prymas Polski.

„Żegnamy dziś człowieka, który całe swoje życie poświęcił dla dobra Kościoła, który jest w Polsce. Był żarliwym kapłanem, gorliwym biskupem i roztropnym Prymasem Polski. Przez posługę słowa i sakramentów niestrudzenie przybliżał wiernym Chrystusa. Modlę się dziś, by Pan Czasu i Wieczności przyjął swego wiernego sługę do wiecznych przybytków i obdarzył go pełnią swej miłości i pokoju” – powiedział na koniec abp Kowalczyk.