Groby Pańskie w warszawskich kościołach

W tym roku ze względu na okoliczności związane z pandemią koronawirusa tradycyjne Groby Pańskie nie są często nawiedzane. W świątyniach może przebywać do 5 osób modlących się. W Warszawie w wielu miejscach zrezygnowano z przygotowywania Grobu Pańskiego. Tam, gdzie zostały przygotowane, przeważają raczej klasyczne motywy. W archikatedrze instalacja stawia pytanie o wiarę, a w Bazylice Świętego Krzyża przypomina o historycznych wydarzeniach – 100. rocznicy Bitwy Warszawskiej i urodzin św. Jana Pawła II.

W wielu warszawskich kościołach, np. w kościele dominikanów na Freta, u paulinów, jezuitów, w kościele Wszystkich Świętych czy św. Anny, w tym roku ze względu na okoliczności związane z pandemią, nie został przygotowany tradycyjny Grób Pański. Warto przypomnieć, że Groby Pańskie stanowią lokalny zwyczaj, który nie jest obowiązkowy.

– Skoro liturgia Kościoła może się odbyć bez polskich tradycji, to warto odnowić perspektywę. Innymi słowy, warto zapytać o optykę, w której polskie tradycje są uzupełnieniem i dopowiedzeniem do liturgii. W centrum liturgii Wielkiego Piątku staje Krzyż. Ten Krzyż, który od kilkunastu dni pozostawał zakryty. Nie tyle wynieśliśmy czy usunęliśmy Krzyż z kościołów, ile przysłoniliśmy. W trakcie liturgii Wielkiego Piątku zdejmuje się zasłonę, by na nowo spojrzeć na niego. Co więcej, od momentu jego odsłonięcia aż do Wigilii Paschalnej przed Krzyżem się przyklęka, dokładnie tak jak przed Najświętszym Sakramentem. Klękamy adorując nie kawałek drewna, ile Tego, który przyniósł zbawienie – wyjaśnia w rozmowie z KAI o. dr Dominik Jurczak OP z Dominikańskiego Ośrodka Liturgicznego.

Tam, gdzie adoracja przy Grobie Pańskim jest możliwa, przygotowano dla wiernych płyny dezynfekujące. W wielu kościołach wciąż jest możliwość spowiedzi.

Archikatedra św. Jana Chrzciciela

– Koncepcja scenograficzna tegorocznego Grobu Pańskiego przygotowana została już przed Bożym Narodzeniem, przy przygotowywaniu szopki. Chcieliśmy zwrócić uwagę na miejsce Boga w życiu, bo widać że ludzie są bardziej otwarci na materialne rzeczy. Poruszyły nas wiadomości o zamykanych i burzonych kościołach. Dlatego na tle rozwalanego kościoła umieścimy figurę Chrystusa, ale w miejscu centralnym znajduje się pięknie przyozdobiona zielenią monstrancja z hostią, wskazując, pokazująca gdzie jest prawdziwe życie – powiedział w rozmowie z KAI proboszcz archikatedry, ks. prałat Bogdan Bartołd. – Kiedy tracimy nadzieję, w cierpieniu i tragedii, widzimy cierpienie ludzi, że ludzkie zabezpieczenia nie zdały egzaminu, człowiek szuka nadziei i oparcia, i znajduje je tylko w Chrystusie – dodaje kapłan.

Pod figurą przedstawiającą ciało zmarłego Chrustusa widnieje napis „W ojców wierze daj wytrwanie”. Przed grobem zamieszczono galerię ze zdjęciami przedstawiającymi wyburzanie kościołów.

Świątynia Opatrzności Bożej

– Pomysł umiejscowienia w tym roku Grobu Pańskiego w ołtarzu dolnego kościoła Świątyni Opatrzności Bożej powstał pod wpływem inspiracji Grobem Pana Jezusa z Bazyliki Grobu Pańskiego w Jerozolimie. Podobnie jak tam, grób znajduje się dokładnie w centrum kościoła pod kopułą Świątyni Opatrzności Bożej. Umiejscowienie Grobu Pańskiego w ołtarzu podziemi Świątyni, gdzie znajduje miejsce pochówku zasłużonych Polaków, to skojarzenie z grobem i otchłanią, do której zstąpił Jezus Chrystus po śmierci – wyjaśnia Aleksandra Zalewska-Kostyszyn, która zaprojektowała tegoroczny Grób Pański.

Figura Jezusa Chrystusa została położona na ołtarzu znajdującym się w centralnym punkcie Świątyni i jest połączona z górną częścią kościoła „świetlikiem” w podłodze. – Grób w ołtarzu, który znajduje się w centralnym punkcie, to Ołtarz Nowego Przymierza, symbol ofiary Jezusa Chrystusa pod znakami krzyża, męki, śmierci i Zmartwychwstania. Całość podkreśla niewielka ekspozycja światła naturalnego oraz delikatne światło lampionów, umieszczonych nad płytą ołtarzową. Świetlik nad ołtarzem symbolizuje więź Boga z człowiekiem, a ubogie oświetlenie lampionów ma dodatkowo podkreślić efekt ciemności i chłodu grobu. W niedzielny poranek, podobnie jak w Grobie Bazyliki Grobu Pańskiego w Jerozolimie, odkrywamy, że Grób jest pusty i pozostaje tylko całun z odbitym wizerunkiem Naszego Pana. Cztery rabatki kwiatowe w narożnikach ołtarza i jedna większa rabata z przodu ołtarza to białe stokrotki, które symbolizują niewinność w połączeniu z zielonymi, wiosennymi liśćmi i trawami – wyjaśnia Aleksandra Zalewska-Kostyszyn.

Franciszkanie – kościół Stygmatów św. Franciszka

– Tegoroczna dekoracja Grobu Pańskiego w naszym kościele jest wyjątkowo prosta. W centrum znajdują się słowa Pana Jezusa wypowiedziane przy grobie Łazarza tuż przed jego wskrzeszeniem : „Ja jestem zmartwychwstaniem i życiem. Kto we Mnie wierzy, to choćby umarł, żyć będzie. Każdy, kto żyje i wierzy we Mnie, nie umrze na wieki. Wierzysz w to? (J 11,25-26)”.

Słowa zapisane zostały jednak w dość szczególny sposób: swoim kształtem tworzą one bowiem zarys krzyża. Temu, kto dziś przychodzi do świątyni, zapewne zalękniony o swój los i o los bliskich, świadom kruchości swego istnienia, niepewności jutra i realności śmierci, Chrystus niezmiennie wskazuje na siebie jako na Dawcę i jedyne Źródło prawdziwego Życia. On zmartwychwstał, okazał się wiarygodny, można pewnie zawierzyć Jego obietnicom. Jego krzyż to najlepszy klucz do odczytania wszelkich naszych życiowych doświadczeń. Jego Słowo to światło rozświetlające nawet największe nasze dramaty. Pytanie: „wierzysz w to?” zaprasza zarówno do uczciwego przyjrzenia się własnej wierze, ale też do podjęcia kolejnego kroku zawierzenia Bogu – wyjaśnia o. Marek Sykuła OFMConv, gwardian klasztoru.

Bazylika św. Krzyża

Najświętszy Sakrament wystawiono na ogromnym tle z reprodukcją obrazu ilustrującego Bitwę Warszawską, której setną rocznicę obchodzimy w tym roku. Obok zdjęcie św. Jana Pawła II z fragmentem kazania wygłoszonym w Koszalinie 2 czerwca 1991 r., gdzie papież wspominając rycerskość Polaków wymienił m.in. Bitwę Warszawską. Postać Jana Pawła II pojawia się również z racji setnej rocznicy jego urodzin. Pod figurą Chrystusa widnieje napis „W Tobie jest nasze zwycięstwo”.

Katedra polowa

W katedrze Wojska Polskiego Grób Pański wyjątkowo przygotowano przed przed głównym ołtarzem, a nie jak do tej pory w kaplicy katyńskiej. Grób jest prosty – figura Chrystusa udekorowana kwiatami, a na ołtarzu wystawiony Najświętszy Sakrament.

Kościół seminaryjny

Nad leżącą figurą Chrystusa, ułożoną w stronę modlących się, w centrum między czterema zapalonymi świecami wystawiony jest na podwyższeniu Najświętszy Sakrament, skupiając całą uwagę. Wokół figury stoją kwiaty.

Kościół ss. Wizytek

Czarna zasłona od góry opada na ziemię, przykrywając cały ołtarz. Na nim, na białym korporale, wystawiony jest Najświętszy Sakrament, za którym w tle widać jakby jasną szczelinę, promień. Pod ołtarzem symetrycznie ustawione cztery świece i białe kwiaty.

Kościół św. Marcina

Monstrancja wystawiona została na podwyższeniu na głównym ołtarzu. Pod nią zamieszczono wizerunek Chrystusa wzorowany na Całunie Turyńskim, a także napisy: „Wzgardzony i odepchnięty przez ludzi” – „Spodobało się Panu zmiażdżyć Go cierpieniem”.

Kościół św. Kazimierza

Benedyktynki Sakramentki pod głównym ołtarzem wystawiły wśród białych kwiatów figurę umęczonego ciała Chrystusa. Z boku stoi prosty krzyż. Najświętszy Sakrament wystawiony jest – jak zwykle, 24 h na dobę – na tabernakulum. Po drugiej stronie nieustannie adorują eucharystycznego Chrystusa klauzurowe mniszki.

Kościół Nawiedzenia NMP

Figura Chrystusa leży pod głównym ołtarzem wśród kolorowych kwiatów. Na ołtarzu, między dwiema świecami, wystawiono do adoracji Najświętszy Sakrament.