GUS: w 2060 r. liczba ludności w Polsce może spaść do 28 mln

Główny Urząd Statystyczny podał wyniki eksperymentalnej symulacji liczby ludności do 2060 r. Według GUS, po uwzględnieniu niskich współczynników dzietności, za 35 lat w Polsce może mieszkać już tylko 28,4 mln ludzi – niemal o jedną czwartą mniej w porównaniu ze stanem obecnym. Zmiany te będą mieć konsekwencje ekonomiczne i dla systemu emerytalnego – osób w wieku nieprodukcyjnym będzie więcej niż w wieku produkcyjnym.

W ostatnich latach dzietność w Polsce była wyraźnie niższa niż zakładana w obowiązującej prognozie ludności z 2023 r. Trwanie życia natomiast przewyższyło wskaźniki założone w głównym scenariuszu prognozy. Mając na uwadze zachodzące zmiany, Główny Urząd Statystyczny opracował symulację liczby ludności do 2060 r. z uwzględnieniem nowych uwarunkowań.

W obowiązującej prognozie ludności GUS uwzględnia trzy możliwe scenariusze zmian liczby i struktury ludności Polski niski, wysoki i średni, który po konsultacji z Rządową Radą Ludnościową został wskazany jako oficjalny scenariusz prognozy na potrzeby prowadzenia analiz.

Współczynnik dzietności

W latach 2000-2017 współczynnik dzietności wahał się od 1,22 (w 2003 r.) do 1,45 (w 2017 r.). W kolejnych latach obserwowano systematyczny spadek wskaźnika, a w 2024 r. odnotowano wartość na poziomie 1,10 – historycznie najniższą.

Oficjalny wariant prognozy ludności z 2023 r. zakładał stopniowe zwiększanie się współczynnika dzietności do 2060 r. Miał wtedy osiągnąć wartość 1,49, która pozostawałaby jednakże nadal znacznie poniżej poziomu prostej zastępowalności pokoleń, czyli około wartości 2,1.

GUS, mając na uwadze obserwowane trendy, w symulacji liczby ludności utworzył dodatkowy wariant zakładający, że dzietność będzie utrzymywać się na bardzo niskim poziomie obserwowanym w 2024 r.

Oczekiwane trwanie życia

Od 2000 do 2019 r. zaobserwowano wzrost długości trwania życia. W 2000 r. przeciętne trwanie życia dla mężczyzn wyniosło 69,74 roku, a dla kobiet dokładnie 78 lat. Z kolei w 2019 r. przeciętne trwanie życia mężczyzn osiągnęło wartość 74,07 roku, a dla kobiet 81,75 roku. Następnie widoczny był spadek przewidywanej długości życia, związany z pandemią COVID-19, po czym już w 2023 r. oczekiwana długość życia, zarówno w przypadku kobiet, jak i mężczyzn przekroczyła wartości sprzed pandemii (74,65 roku – mężczyźni, 81,99 roku – kobiety).

Liczba ludności

Wszystkie rozpatrywane scenariusze, zarówno obowiązującej prognozy ludności, jak również te eksperymentalne (uwzględniające zmiany tzw. komponentów demograficznych), przewidują zdaniem GUS systematyczny spadek liczby ludności Polski, przy czym najszybsze tempo ubytku obserwowane jest dla scenariusza 1 symulacji, uwzględniającego niskie współczynniki dzietności. W tym przypadku liczba ludności Polski może obniżyć się do 28,4 mln w 2060 r., co oznaczałoby zmniejszenie o 24,3% w stosunku do liczby ludności w 2024 r.

W scenariuszu oficjalnym obowiązującej prognozy przewiduje się spadek ludności Polski do 2060 r. do poziomu 30,9 mln (o 17,6%). Natomiast najmniejszy ubytek liczby ludności przewidywany jest w scenariuszu 2 symulacji (czyli z podwyższonym trwaniem życia) – na końcu horyzontu prognozy liczba ta wyniesie 32,3 mln (spadek o 13,9%).

W każdym rozpatrywanym scenariuszu (zarówno oficjalnej prognozy, jak też scenariuszach eksperymentalnych) liczba osób w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym będzie maleć, natomiast liczba osób w wieku poprodukcyjnym będzie wzrastać. Przewidywany odsetek ludności w wieku produkcyjnym w żadnym ze scenariuszy w 2060 r. nie przekroczy 50%. Oznacza to, że osób w wieku nieprodukcyjnym będzie więcej niż w wieku produkcyjnym.

GUS wskazuje, że wyniki symulacji mają charakter eksperymentalny i pokazują przybliżone trendy zmian liczby ludności. Nie powinny być traktowane jako zastępujące oficjalną prognozę, ani używane jako miarodajne dane służące do podejmowania wiążących decyzji.