Harmęże: otwarto zmodernizowaną wystawę prof. Mariana Kołodzieja

Otwarcie zmodernizowanej wystawy byłego więźnia Auschwitz, prof. Mariana Kołodzieja oraz odsłonięcie pomnika św. Maksymiliana Kolbego złożyły się na uroczystości, które odbyły się wieczorem 1 października we franciszkańskim w klasztorze w Harmężach koło Oświęcimia. Podczas Mszy św. pod przewodnictwem prowincjała krakowskiej prowincji franciszkanów o. Jarosława Zachariasza OFMConv. modlono się za zmarłego cztery lata temu autora znanej na całym świecie ekspozycji „Klisze Pamięci. Labirynty”. Prochy artysty spoczywają w podziemiach świątyni.

Po Eucharystii odsłonięto i poświęcono pomnik św. Maksymiliana Marii Kolbego, według projektu Mariana Kołodzieja. Kompozycję w granicie wykonał rzeźbiarz Piotr Tyborski. Zaproszeni goście zwiedzili zmodernizowaną wystawę złożoną ze 154 rysunków. Kompozycje to wizja artystyczna gehenny obozowej, pełnej odniesień do heroicznego zwycięstwa odniesionego w obozie przez św. Maksymiliana Kolbego. Obok rysunków znajdują się tu też takie elementy inscenizacyjne jak prycze czy wykonane z drewna postaci, krzyż z desek.

W ramach projektu „Ocalić historię i pamięć”, zrealizowanego dzięki wsparciu małopolskiego Urzędu Marszałkowskiego, starostwa powiatowego w Oświęcimiu oraz firmy Gdańska Infrastruktura Wodociągowo-Kanalizacyjna, prace byłego więźnia zabezpieczono przed wilgocią. W pokojach wystawowych mieszczących się w podziemiach klasztoru zainstalowano osuszacze z lampami bakteriobójczymi. Powstał także nowoczesny system monitoringu przeciwpożarowego.

W Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu odbywa się dziś, 2 października, konferencja naukowa poświęcona artyście pt. „432. Marian Kołodziej Magister Vitae”. Podczas sesji z udziałem m.in. dyrektora Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście Andrzeja Kacorzyka oraz kustosza ekspozycji w Harmężach o. dr. Piotra Cubera OFMConv. obok wspomnień nt. artysty zaplanowano też promocję książki „Marian Kołodziej. Theatrum Vitae”. Dużym wydarzeniem ma być projekcja filmu Jasona i Rona Schmidtów „The Labyrinth”. Po raz pierwszy prace Kołodzieja jezuita o. Schmidt zobaczył w 2007 roku . Rozmawiał wtedy ze schorowanym już artystą. Wspólnie z synem, reżyserem, zaczęli kręcić niezwykły film dokumentalny. Skończyli go tuż przed śmiercią Kołodzieja. Ron Schmidt po śmierci żony wstąpił do jezuitów i dalej tworzy filmy dokumentalne, ale już jako zakonnik.

Marian Kołodziej urodził się 6 grudnia 1921 roku w Raszkowie. Był artystą, plastykiem, scenografem teatralnym i filmowym. Jako jeden z pierwszych trafił do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz w pierwszym transporcie, 14 czerwca 1940 r. Otrzymał numer obozowy „432”. Od września 1944 roku – do 6 maja 1945 był więziony jeszcze w Gross Rosen, Breslau-Lissa, Buchenwald, Sachsenhausen i Matthhausen-Ebense.

Po wojnie ukończył wydział scenografii ASP w Krakowie i pracował w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku, w którym zrealizował blisko 200 scenografii. Realizował również scenografie dla innych teatrów w Polsce i za granicą oraz do filmów. W swojej twórczości milczał o przeszłości z czasów wojny przez prawie 50 lat.

Na początku lat 90. ub. wieku zaczął niespodziewanie poruszać tematykę obozową. Stworzył cykl rysunków „Klisze pamięci. Labirynty”. W misternie skomponowanych rysunkach stałym motywem jest postać franciszkańskiego męczennika z Auschwitz, o. Maksymiliana. Ekspozycja powstawała od 1995 r. 2 lata wcześniej artysta doznał częściowego paraliżu. Po tym zdarzeniu zdecydował się za pomocą języka plastyki opowiedzieć o swych doświadczeniach obozowych. W ramach rehabilitacji, na małych kartkach zaczął rysować ołówkiem przywiązanym do ręki.

Marian Kołodziej zmarł w Gdańsku 13 października 2009 r., w wieku 88 lat. Jego prochy zostały złożone w krypcie kościoła franciszkanów w Centrum św. Maksymiliana w Harmężach k. Oświęcimia.