I Archidiecezjalna Konferencja Parafialnych Rad Duszpasterskich

Zachęcić większą liczbę świeckich, zwłaszcza młodych, do angażowania się w parafię, współpracować i podejmować decyzje na co dzień, a nie doraźnie – to główne postulaty stołecznych wiernych wypowiadane podczas I Konferencji Parafialnych Rad Duszpasterskich archidiecezji warszawskiej.

W podobnym tonie mówił we wprowadzeniu do dyskusji kard. Kazimierz Nycz. "Cała parafia ma ewangelizować i być misyjna, nie może być sztywnego podziału na świeckich i duchownych" – apelował metropolita warszawski w czasie spotkania w Domu Rekolekcyjno-Formacyjnym na stołecznych Bielanach.

Kard. Nycz mówił w kontekście życia parafii o nawróceniu pastoralnym, do którego – jako do najważniejszego zadania współczesnego Kościoła – nawołuje papież Franciszek. Chrystusowi zależy na tym, by każdy człowiek usłyszał Ewangelię, zechciał ją przyjąć i mógł dostąpić zbawienia. Zaniedbanie obowiązku głoszenia Ewangelii wszystkim byłoby poważnym zaniedbaniem – przestrzegł metropolita warszawski.

Parafialna rada duszpasterska, podkreślił, jest wyrazem normalnej współpracy świeckich i duchownych na poziomie parafii, a bez tego gremium „nie da się zrealizować zadań istotnych dla Kościoła”. – Rada duszpasterska jest swoistym „papierkiem lakmusowym” współpracy księdza ze świeckimi. Jeśli ksiądz nie potrzebowałby rady lub współpracował z nią fikcyjnie, to by znaczyło, że nie widzi Kościoła takiego, jakim on jest naprawdę – wyjaśniał kard. Nycz.

Zadaniem rady powinno być koordynowanie wszelkich działań ewangelizacyjnych na terenie parafii, w tym zwłaszcza duszpasterstwo oraz katecheza sakramentalna dzieci i młodzieży. – To bardzo zapóźniona sprawa. Katecheza w szkole jest konieczna, natomiast „wymiotła” nam w pewnym sensie młodych ludzi z parafii – ubolewał kard. Nycz. Niemniej ważna jest katecheza dorosłych, którą powinny prowadzić ruchy i wspólnoty przyparafialne. – Nie da się skutecznie ewangelizować, jeśli się nie ma oparcia w grupie. Nie ma ewangelizacji w pojedynkę – argumentował metropolita warszawski.

Innym adresatem działań parafialnej rady duszpasterskiej musi być „Kościół ubogi”: chorzy, ubodzy, bezdomni, samotni, wszyscy potrzebujący, a więc wszelka działalność charytatywna na poziomie lokalnej wspólnoty. Potrzeba tworzenia w ramach rad tzw. zespołów charytatywnych, którego praca byłaby realizowana przez cały rok, a nie tylko z okazji świąt. – Mówienie, że w Warszawie nie ma biednych i potrzebujących to zawracanie głowy. Wystarczy się rozejrzeć w okolicach Dworca Centralnego. Owszem, być może część z nich to naciągacze. Ale nawet, gdyby była ich połowa, to tej drugiej połowy nie wolno zaniedbywać – tłumaczył kard. Nycz.

O praktycznym funkcjonowaniu parafialnych rad duszpasterskich mówiło dwoje długoletnich przedstawicieli tych gremiów – Cecylia Melnik ze stołecznej parafii Matki Bożej Częstochowskiej na Powiślu oraz Oskar Koszutski z parafii św. Krzysztofa w Podkowie Leśnej.

Parafia na Powiślu liczy ok. 7 tys. osób, z czego do kościoła przychodzi jedynie 1,3 tys. – ubolewała Cecylia Melnik i przyznawała, że jest to jedna z kwestii, które dla wspólnoty są wyzwaniem. Rada duszpasterska istnieje jednak w parafii od dawna, mimo przerwy w działaniu w latach 90., kilka lat temu została reaktywowana. Liczy 14 osób, gromadzi oprócz wikariuszy przedstawicielki zgromadzeń żeńskich, młodzież oraz dorosłych świeckich. Zbiera się dwa razy do roku, swoje postanowienia ogłasza podczas Mszy św. Współpraca z proboszczem układa się dobrze.

Rada jest bardzo aktywna: prowadzi działalność charytatywną i społeczną dla ubogich, w tym kwesty na konkretne cele czy odwiedziny chorych; współpracuje nawet z miejscową spółdzielnia mieszkaniową, by odnajdywać potrzebujących; organizuje kiermasze książki katolickiej, odczyty i prelekcje historyczne, angażuje parafian w zbiórkę podpisów pod inicjatywami pro-life. Mankamentem pozostaje zachęcenie młodzieży do angażowania się w inicjatywy parafialne.

Z kolei parafia w Podkowie Leśnej to wspólnota nieduża, ok. 5-6 tys. mieszkańców, osób zamożnych i z wyższym wykształceniem, w mniejszym stopniu niż jeszcze niedawno – rolnicza. Na Msze św. uczęszcza ok. 50% parafian. Zdaniem Oskara Koszutskiego, duszpasterska rada parafialna działa bardzo dobrze, we wszystkim konsultuje się z proboszczem, jej zebrania są otwarte dla chętnych. Decyzje podejmowane są nie tylko na zebraniach, ale zawsze gdy jest to konieczne.

Nie bez znaczenia jest fakt, że w historię parafii wpisała się działalność duszpasterska takich kapłanów jak ks. Leon Kantorski czy ks. Leszek Slipek. Ponadto, na terenie parafii funkcjonują domy czterech żeńskich zgromadzeń zakonnych oraz szkoły katolickie. To, w opinii prelegenta, ma wpływ na zaangażowanie dorosłych, dzieci i młodzieży w konkretne inicjatywy. Radzie pozostaje koordynować realizację parafialnych przedsięwzięć.

W dyskusji podkreślano, że termin „przyciąganie” do Kościoła przez rady parafialne jest niejasny. Może bowiem oznaczać angażowanie świeckich na siłę do tego, by poświęcali swój czas wspólnocie parafialnej. Zaangażowanie natomiast powinno być świadome, przemyślane i ugruntowane zarówno w osobistej formacji duchowej, jak i w relacjach ze wspólnotą. – Najpierw trzeba ewangelizować siebie nawzajem, by potem móc ewangelizować na zewnątrz – powtarzano za wcześniej wypowiedzianymi słowami kard. Kazimierza Nycza.

Istotne jest też to, by rady parafialne były gronem osób naprawdę ze sobą współpracujących, a nie uaktywniających się tuż przed wizytacją biskupa. Nie może być też tak, że faktyczne decyzje podejmuje proboszcz w porozumieniu z zaufanym kręgiem 3-4 osób, a rada faktycznie jest instytucją fasadową.

Podczas Konferencji kard. Nycz zachęcał, by w małych parafiach w ramach rady duszpasterskiej powoływać też zespoły zajmujące się doradztwem ekonomicznym. W dużych parafiach powinny zaś funkcjonować osobne rady ekonomiczne.

Rektor Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie ks. prof. Krzysztof Pawlina zachęcał uczestników konferencji do podjęcia nauki w ramach powstającego Studium Pastoralne dla Parafialnych Rad Duszpasterskich. Program nauczania objąłby trzy kilkugodzinne sobotnie spotkania (wykłady i warsztaty) w Domu Rekolekcyjno-Formacyjnym na Bielanach oraz spotkanie wyjazdowe. Tematyka poszczególnych sesji to wykłady m.in. z eklezjologii, formacji liturgicznej, zarządzania zasobami ludzkimi i prowadzenia rady parafialnej oraz komunikacji interpersonalnej. Studium ma ruszyć w październiku. Zapisy trwają do końca września.

Metropolita warszawski zaapelował, by we wspólnotach parafialnych poruszyć temat zbliżającej się kanonizacji bł. Jana Pawła II i bł. Jana XXIII. Kuria warszawska wspólnie z Centrum Myśli Jana Pawła II rozsyła w tym celu materiały dotyczące tego wydarzenia.

Pierwsze archidiecezjalne dziękczynienie za ogłoszenie papieża Polaka świętym odbędzie się 27 kwietnia po południu przy figurze Jezusa Miłosiernego, u zbiegu ulic Deotymy i Górczewskiej, w parafii Św. Józefa Oblubieńca NMP na warszawskim Kole. Główną uroczystością będzie Święto Dziękczynienia, 1 czerwca na Polach Wilanowskich przed Świątynią Opatrzności Bożej.