„Idee Europy. Projekty wiecznego pokoju” – wystawa w Berlinie

„Idee Europy. Projekty «wiecznego pokoju»” – to tytuł wystawy, jaka czynna będzie w Muzeum Historycznym Niemiec w Berlinie od 24 maja do 26 sierpnia br. Jak zapowiada kurator wystawy, dr Marie-Louise von Plessen, przedstawiać ona będzie projekty jednoczenia Europy od „pax romana” do Unii Europejskiej.

Zgromadzone na wystawie dokumenty i cenne dzieła sztuki (alegorie Europy), ilustrują idee zjednoczonej Europy na przestrzeni wieków. Myśl przewodnią wystawy stanowi silnie powiązana z wizją naszego kontynentu idea pokoju, która po drugiej wojnie światowej doprowadziła do politycznej jedności Europy. Ogółem na wystawie zgromadzonych zostanie ok. 500 eksponatów pochodzących z całej Europy i USA.
Pod protektoratem Komisji Europejskiej i Rady Europy wystawa zaprezentuje źródła piśmiennicze zawierające wypowiedzi orędowników jedności i ich wizje jedności kontynentu europejskiego jako projektu cywilizacyjnego, jako państwa federalnego lub związku państw. Pokazane też będą dzieła sztuki odzwierciedlające ten projekt, niekiedy przybierający charakter utopii. Z materiałów tych wynika, że do procesu zjednoczenia Europy, do ukształtowania tożsamości europejskiej i integracji kontynentu paradoksalnie przyczyniły się zagrożenia ze strony wrogów zewnętrznych, a także dramaty dwóch wojen światowych.
Trasa wystawy prowadzi od pierwszej bogini pokoju Greków: bogini zwycięstwa Wiktorii, do współczesności traktatów z Maastricht i Nicei. Obejrzymy alegoryczne wyobrażenia pokoju od antyku do czasów współczesnych; obrazy ukazujące wydarzenia historyczne, dokumenty postanowień pokojowych, rękopisy i drzeworyty, oryginalne autografy i pierwodruki tekstów dotyczących idei pokoju i pojednania od XIV do XX wieku, a od czasu I wojny światowej – także oryginały przemówień utrwalone na filmach i taśmach magnetofonowych, zaś aktualną debatę europejską – na kasetach wideo.
Drodze przez „sale europejskie” towarzyszą najważniejsze cytaty z najwcześniejszych źródeł myśli europejskiej, począwszy od jej pierwszego pojawienia się w VI wieku przed Chrystusem. Jest wśród nich wypowiedź Erazma z Rotterdamu, który w obliczu wojen tureckich i zmieniających się sojuszy skierowanych na walkę z islamem, stwierdził: „Jeśli chrześcijanie są członkami jednego organizmu, to dlaczego jednego nie cieszy szczęście drugiego?”. Cytaty umieszczone na wystawie ilustrują tę powtarzającą się „skargę europejską”, jako genezę myśli o Europie.