Ikona, która przemierzyła kosmos

W dniach 8-14 grudnia na stoisku prawosławnym na terenach Wszechrosyjskiego Centrum Wystawowego w Moskwie będzie wystawiona ikona Matki Bożej „Znamienie”. Wcześniej, w okresie od 30 września do 11 października obraz ten na pokładzie międzynarodowej stacji kosmicznej 176 razy okrążył Ziemię.

Ikonę wyniósł na orbitę wokółziemską z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie i dostarczył na pokład stacji statek kosmiczny „Sojuz TMA-16”, a powróciła ona na ziemię na pokładzie innego statku – „Sojuz TMA-14”. Przyszłe pokazanie wizerunku na wystawie jest inicjatywą ośrodka naukowo-komercyjnego „Gałaktika”.

Wszyscy, którzy przyjdą na wystawę, będą mogli, jeśli zechcą, obejrzeć także reportaże wideo i fotograficzne z tej niezwykłej procesji kosmicznej.

Całemu projektowi udzielił błogosławieństwa patriarcha Cyryl, a wsparły go Centrum Narodowej Chwały Rosji, fundacja im. Św. Andrzeja Pierwszego Powołanego i spółka rakietowo-kosmiczna „Energia”.

Cztery lata temu w kosmos wysłano ikonę z klasztoru Przemienienia Zbawiciela na wyspie Wałaam. W ciągu dwumiesięcznego pobytu na orbicie wraz z kosmonautą Siergiejem Krikalewem okrążyła ona naszą planetę prawie tysiąc razy.

„Znamienie” (Znak) jest typem ikony, w którym Matka Boża ukazana jest en face z okrągłym obrazem Dzieciątka Jezus na piersiach lub w rękach. Nazwa nawiązuje do cytatu z Księgi Izajasza: „Dlatego Pan sam da wam znak: oto Panna pocznie i porodzi Syna i nazwie Go imieniem Emmanuel” (Iz 7,14).

Tradycja tego rodzaju wizerunków w Rosji sięga połowy XII wieku, ale nawiązuje do przedstawień Maryi z Dzieciątkiem na okrągłych medalionach, które po raz pierwszy pojawiły się na pieczęciach cesarza bizantyńskiego Maurycego (582-602). Takie samo ujęcie wyprostowanej postaci Matki Bożej z obrazem Dzieciątka znajduje się również na fresku koptyjskiego klasztoru Baouit z przełomu VI-VII w. Wizerunki takie występują również w niektórych średniowiecznych kościołach zachodnich, np. włoskich.