Ikony i prawosławna Wielkanoc tematem wystawy w Muzeum Wsi Kieleckiej

Unikatowe eksponaty znajdą się na wystawie "Prawosławne Święta Wielkanocne – ikona karpacka między Wschodem a Zachodem", której wernisaż odbędzie się we wtorek 8 marca w Dworku Laszczyków – siedzibie Muzeum Wsi Kieleckiej. Na ekspozycji zaprezentowane zostaną ikony i świąteczne dekoracje, związane w najważniejszymi świętami w Kościele prawosławnym.

Wystawa poprzez prezentację świątecznego stołu i prawosławnej święconki wprowadza w klimat świąt Wielkiej Nocy (Paschy) w Kościele Wschodnim.

Na stołach prawosławnych i w koszyczkach nie może zabraknąć jajek, soli i mięsa. Niektórzy wierni pieką także własne babki, zwane paschami. Są na nich układane litery "X.B.", oznaczające Chrystusa Zmartwychwstałego.

W tym roku prawosławna Wielkanoc przypada 1 maja. Prawosławni obchodzą święta wielkanocne nieco później, a czasem różnica ta wynosi nawet cztery lub pięć tygodni. Jest to związane z cyklami księżyca oraz różnicą między kalendarzem juliańskim i gregoriańskim Ogólna zasada wyznaczania daty święta Zmartwychwstania Pańskiego jest jednakowa zarówno u rzymskich katolików, jak i prawosławnych, gdyż ustalono ją już na pierwszym soborze powszechnym, który odbył się w Nicei. Postanowiono wtedy, że Zmartwychwstanie Pańskie będzie celebrowane podczas pierwszej niedzieli po wiosennej pełni księżyca.

Ekspozycję wielkanocnego stołu na muzealnej wystawie uzupełniają prawosławne ikony i krzyże.

„Dzięki życzliwości parafii greckokatolickiej pod wezwaniem Jozafata w Lublinie możemy zaprezentować unikatową płaszczenicę z 1756 r., czyli całun – ikonę przedstawiająca Chrystusa złożonego do grobu oraz dwustronny krzyż malowany z XVIII wieku. Ekspozycję wzbogacą także dwie ikony z XVIII wieku oraz kopie ikon pochodzące z muzeów w Sanoku autorstwa Jerzego Wojtowicza, w tym kopia XVI -wiecznej ikony Matka Boska Hodegetria, najsłynniejszej ikony w polskich zbiorach muzealnych” – zapowiada Beata Ryń, kierownik działu promocji i marketingu Muzeum Wsi Kieleckiej.

Gościem wernisażu będzie artysta Jerzy Wojtowicz, który opowie o sztuce ikonopisania. Na wystawie znajdzie się 17 ikon jego autorstwa. Dzieła nawiązują m.in. do stylistyki ikon karpackich pochodzących z 2 poł. XVI i początku XVII wieku.

Na wystawie w Dworku Laszczyków zostanie zaprezentowanych kilka najważniejszych tematów ikonowych: „Mandylion” (Spas Nierukotwornyj), „Deesis”, „Sąd Ostateczny”, „Ikona Mądrości Bożej”.

Ikona to obraz sakralny powstały w kręgu kultury bizantyńskiej wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne. Ikona charakterystyczna dla chrześcijańskich Kościołów wschodnich, w tym prawosławnego i greckokatolickiego, powstała w Bizancjum, ale forma u nas rozpowszechniona wiąże się z kanonem Kościoła prawosławnego, który termin ikony odnosi wyłącznie do malowideł na desce, wykonanych zgodnie z kanonem ikonograficznym.

Ikona za pomocą środków plastycznych i języka symboli objawia świat duchowy. W tradycji prawosławnej ikona jest czymś więcej niż obrazem dewocyjnym lub dekoracją świątyń. Jest przedmiotem kultu, nieodłącznym od liturgii, sakramentalnym znakiem niewidzialnej obecności Boga. Za pomocą określonych środków plastycznych przedstawia treści teologiczne.