IX edycja konkursu „Nasi sąsiedzi – Żydzi” w toku

Z całej Polski, m.in. ze Śląska, Podlasia, a nawet Wybrzeża napływają wywiady, filmy i prace plastyczne do IX edycji ogólnopolskiego konkursu „Nasi sąsiedzi – Żydzi”, organizowanego przez Ośrodek Edukacyjno – Muzealny „Świętokrzyski Sztetl” w Chmielniku oraz Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Konkurs jest adresowany do uczniów szkół wszystkich szczebli z całej Polski.

Celem konkursu jest przywrócenie pamięci i popularyzowanie wiedzy na temat społeczności żydowskiej i funkcjonowania sztetli na terenie Polski przed 1939 r., odkrywanie czasów II wojny światowej, a także nauka krytycznego podejścia do historii.

Chodzi o zebranie jak największej liczby relacji osób pamiętających żydowskie sąsiedztwo lub czasy II wojny światowej i stosunki Żydów oraz Polaków podczas niemieckiej okupacji.

– Z powodu pandemii przedłużyliśmy termin nadsyłania prac konkursowych do 20 maja 2021 r. – informują edukatorzy ze Świętokrzyskiego Sztetla.

Uczestnicy rywalizują w trzech kategoriach wiekowych. Uczniowie szkół podstawowych (klasy IV-VI) przygotowują indywidualnie rysunek wykonany dowolną techniką upamiętniający ślady materialne obecności Żydów w ich regionie. Uczniowie szkół podstawowych (klasy VII-VIII) oraz szkół ponadpodstawowych przygotowują (indywidualnie lub drużynowo) wywiad/relację/film poświęcony funkcjonowaniu sztetli bądź czasom II wojny światowej. Na przestrzeni ostatnich edycji konkursu uczniowie coraz częściej przygotowują materiały filmowe, utrwalając historie społeczności żydowskich w swoim miejscu zamieszkania z uwzględnieniem śladów materialnych po dawnych mieszkańcach, tj. synagog, cmentarzy, domów mieszkalnych czy domów modlitw.

Efektem trzech pierwszych konkursowych edycji jest książka wydana w 2018 r. nakładem Instytutu Pamięci Narodowej pt. „Nasi sąsiedzi – Żydzi. Z dziejów relacji polsko – żydowskich na Kielecczyźnie w XX wieku” pod redakcją Agnieszki Dziarmagi, Doroty Koczwańskiej – Kality i Edyty Majcher – Ociesy. Zawiera siedem artykułów naukowych i 33 wywiady zebrane przez uczniów w 11 miejscowościach Kielecczyzny.

Z zebranych dotąd materiałów wynika, że Polacy cenili żydowskich sąsiadów za ich szacunek do religii, skrupulatne przestrzeganie jej wymogów, np. w zakresie obchodzenia szabatu czy zachowania koszerności. Zarazem narosło wiele mitów, wciąż obecnych w relacjach, jak np. pochówek Żydów na siedząco, dość powszechne mylenie żydowskich świąt.

IX edycja konkursu zostanie rozstrzygnięta w czerwcu 2021 r. podczas Spotkań z Kulturą Żydowską w Chmielniku.