Jarosław: dwudniowa konferencja poświęcona Bazylice Matki Bożej Bolesnej

Ta konferencja będzie przełomowym elementem w badaniach nad tym miejscem – stwierdził o. Tomasz Gałuszka, dyrektor Dominikańskiego Instytutu Historycznego podczas dwudniowej konferencji naukowej, poświęconej Bazylice Matki Bożej Bolesnej w Jarosławiu. Odbywała się ona w piątek i sobotę w tamtejszym klasztorze dominikanów, przy którym istnieje bazylika.

Tytuł konferencji brzmiał „Dzieje, ludzie, sztuka”. Jej inicjatorem był poprzedni przeor o. Lucjan Sobkowicz, a pomysł ten podjął i kontynuował jego następca o. Józef Zborzil. – Myślę, że warto czasem spojrzeć okiem naukowca na przeszłość, aby lepiej rozumieć i przeżywać teraźniejszość – powiedział o. Zborzil.

Jak stwierdził burmistrz Jarosławia Waldemar Paluch, „wzgórze pobożności”, na którym stoi bazylika, to miejsce szczególne dla mieszkańców miasta, a ojcowie dominikanie są od wielu lat nieodłączną częścią jarosławskiej społeczności.

Dyrektor Dominikańskiego Instytutu Historycznego o. Tomasz Gałuszka zaznaczył, że badacze, zajmujący się historią tego zakonu, od wielu lat wskazują, że nie można kojarzyć dominikanów tylko z dużymi ośrodkami. – Żeby dobrze poznać i zrekonstruować dzieje, trzeba również spojrzeć na małe wspólnoty, a taką od XVIII wieku był Jarosław. Z tym, że Jarosław jest wyjątkowym przykładem przenikania się różnych tradycji – mówił.

O. Gałuszka podkreślił, że obecny klasztor dominikanów był najpierw pod opieką księży diecezjalnych, a później jezuitów, jednak od początku duszpasterstwo skupia się wokół cudownej figury Matki Bożej Bolesnej. – Ona tutaj trwa i jest tą, która organizuje ludzi wokół siebie – powiedział.

– Jesteśmy na początku badań nad tym miejscem, ale ta konferencja będzie przełomowym elementem w tych badaniach. Jestem o tym przekonany – stwierdził o. Gałuszka.

Sympozjum objęło bardzo szeroki okres – od średniowiecza, przez nowożytność, po dzieje współczesne. Rozmawiano o działaniach pierwszych dominikanów na terenie diecezji przemyskiej, o zakonach w Jarosławiu i historii jarosławskiej bazyliki. Była także mowa o trudnych czasach II wojny światowej oraz analiza dokumentów SB dotyczących klasztoru. Drugiego dnia skupiono się na kulcie Matki Bożej oraz sztuce w bazylice.

Prawdopodobnie w 2016 r. ukaże się publikacja poświęcona tematom tej konferencji.

Początki dzisiejszej Bazyliki Matki Bożej Bolesnej wiążą się z wydarzeniami z 1381 r., kiedy grupa pasterzy znalazła figurę Matki Boskiej trzymającej na rękach ciało zmarłego Chrystusa. Pietę pasterze przenieśli do kościoła parafialnego w Jarosławiu. Jednak, jak podaje tradycja, w nocy, ku zdumieniu wszystkich, figura powróciła na miejsce, skąd ją zabrano.

Miejsce to nazwano „wzgórzem pobożności” i zbudowano tam drewnianą kapliczkę, w której umieszczono Pietę. Od razu rozpoczął się żywy kult, a pielgrzymi zaczęli doświadczać wielu cudów. Wśród pierwszych pątników w 1387 roku była królowa Jadwiga. Niestety, w 1410 i 1420 r. kaplica została splądrowana i zniszczona przez grasujące hordy tatarskie. Mimo pożaru kaplicy, figura ocalała, zyskując w ten sposób jeszcze większą sławę.

W XVII wieku jezuici wznieśli w tym miejscu barokowy kościół Matki Bożej Bolesnej wraz z zespołem klasztornym. Świątynię konsekrował 13 września 1713 r. przemyski biskup pomocniczy Paweł Dubrawski. Po kasacie jezuitów, od 1777 r. miejscem tym opiekują się dominikanie. W 1966 r. kościół otrzymał tytuł bazyliki mniejszej.

Znajdująca się w świątyni figura Piety w 1636 r. została przez ówczesnego biskupa przemyskiego uznana za cudowną, a w 1755 r. ukoronowano ją po raz pierwszy koronami papieskimi.

15 września 2013 r. na jarosławskim Rynku odbyła się ponowna koronacja koronami poświęconymi przez papieża Franciszka. Nowe korony są efektem niecodziennego zdarzenia, do którego doszło 28 grudnia 2012 r. Podczas porannej Mszy świętej, obraz zasłaniający figurę Matki Bożej podnosił się do góry i w tym momencie obie korony równocześnie spadły do wewnętrznej niszy ołtarzowej. Wówczas od wiernych wyszła inicjatywa wykonania nowych koron. W tym celu przynosili różne własne przedmioty wykonane ze złota i srebra.