Jasna Góra: rozpoczęła się konserwacja wieży sanktuarium

Rozpoczęła się kolejna konserwacja jasnogórskiej wieży. Renowacji poddawany jest przede wszystkim tzw. pierwszy krużganek, który wysunięty poza obszar właściwego muru narażony jest na działania czynników atmosferycznych. Wieża Jasnej Góry to najbardziej rozpoznawalny symbol narodowego sanktuarium Polaków i jedna z najwyższych wież kościelnych w kraju.

Otoczony balustradą tzw. pierwszy krużganek znajduje się na wysokości 35 metrów. Ponieważ nie jest osłonięty ani przykryty dachem jego powierzchnia narażona jest na silne działanie wiatru, słońca, deszczu czy mrozów. Jak wyjaśnił o. Czesław Brud, administrator Jasnej Góry, ta część wieży szybko ulega zniszczeniu. – Elementy, które tworzą balustradę popękały, stalowe kotwy mocno pordzewiały i pojawiło się zagrożenie, że drobne, kamienne elementy mogą poodpadać – powiedział paulin.

Zakonnik podkreślił, że dopiero teraz, kiedy zostały ustawione rusztowania lepiej widać skalę zniszczeń i potrzeb renowacji. – Obecny etap stanowi zatem zabezpieczenie tej części wieży i przygotowanie zakresu prac, które na dobre rozpoczną się wiosną – zauważył o. Brud.

Już wiadomo, że wśród prac konserwatorskich znajdzie się m.in. wymiana dwóch elementów narożnych o wadze ponad 300 kg. Przeprowadzone zostaną zabiegi czyszczenia, a także ze względu na zbyt duże pochłanianie wody wymieniony zostanie obecny obkład z kamienia.

Paulin przypomina, że zarówno wieża, jak i inne budynki klasztoru jasnogórskiego, zostały postawione właściwie bez fundamentów, tylko na podłożu skalnym. – Jest to skała wapienna, która poddawana jest różnym procesom niszczącym na przykład kruszeniu, co z kolei powoduje na przykład pęknięcia ścian – powiedział o. Brud.

Poprzednio wieża jasnogórska została odrestaurowana w 2000 r. Jednak zakres prac obejmował wtedy głównie jej czyszczenie i zabezpieczenie muru. – Dla zabytku piętnaście lat to bardzo dużo, zmieniają środki konserwatorskie, metody, dlatego koniecznym jest nowe spojrzenie na zabezpieczenie tego cennego obiektu – stwierdził administrator.

Jasnogórska wieża mierzy 106 metrów i 30 centymetrów – i jak podkreśla o. Czesław Brud – jest symbolem Jasnej Góry dla wiernych w kraju i na świecie.

„Wieża jest elementem rozpoznawalnym sanktuarium. Widoczna z wielu stron Częstochowy, wysoka i smukła, do tego pięknie zaprojektowana i wykonana stanowi z pewnością jeden z ważniejszych elementów Jasnej Góry – zauważył zakonnik. Dodał, że ważna jest także symboliczna wymowa wieży, na której powiewa biało-czerwona flaga przypominająca o tym, że Częstochowa to duchowa stolica Polski.

O. Brud zauważył, że co prawda stróżami Jasnej Góry są paulini, ale nie są jej właścicielami: „to własność narodu polskiego a zatem troska o to miejsce, także w wymiarze materialnym, należy do nas wszystkich”.

Obecna wieża jest piątą w dziejach klasztoru. Obecny kształt, uformowany przez coraz węższe, nakładane na siebie kwadratowe piętra, zyskała w 1906 r., kiedy to została odbudowana po wielkim pożarze, który wybuchł w 1900 roku.

Na piątą kondygnację, z której można obejrzeć całą okolicę, prowadzi 516 stopni. Wejście na wieżę
jasnogórskiego kościoła należy do rytuału obowiązującego wszystkich nawiedzających sanktuarium.

Nad pierwszym poziomem zamontowany został zegar z 36 dzwonami i dzwonkami, wygrywającymi melodie pieśni maryjnych. Na narożnikach środkowej kondygnacji ustawiono cztery figury: św. Pawła Pustelnika, św. Floriana, św. Kazimierza i św. Jadwigi. Najwyższą, piątą kondygnację zdobią posągi św. Leona Wielkiego, św. Grzegorza z Nazjanzu, św. Augustyna i św. Ambrożego. Jest symbolem architektonicznym Jasnej Góry i punktem nawigacyjnym dla samolotów. Pod względem wysokości wież kościelnych w Polsce znalazła się na drugim miejscu.

Symboliczne znaczenie wieży jest ogromne. W najwcześniejszym okresie wieżę można odnaleźć na nagrobkach. Jako latarnia morska wskazywała okrętowi doczesnego życia właściwy cel, jakim było zbawienie. Później od VII wieku, wieża pojawiła się w architekturze sakralnej już jako konkretna budowla, która niosła też swoiste przesłanie: gdy w Kościele zachodnim wprowadzono dzwony i zwyczaj zwoływania ich roznoszącym się daleko głosem wiernych na modlitwę, wieża-dzwonnica, stojąca osobno obok świątyni, zaczęła symbolizować modlitewne wznoszenie się myśli ku niebu, ku doskonałości i Bogu.

Na trwałe jednak wieża jako symbol związała się przede wszystkim z imieniem Maryi. Nie dziwi więc fakt, że dwie najsłynniejsze wieże kościelne – Mariacka w Krakowie i wyższa od niej wieża zegarowa jasnogórskiego kościoła, tak bezpośrednio łączą się z kultem Matki Bożej. Wieża krakowska przede wszystkim poprzez nazwę, wezwanie świątyni i fakt ozdobienia szczytu wieży koroną królewską, przynależną Maryi. Wieża jasnogórska, jako znak Jej obecności w sanktuarium częstochowskim. To właśnie dlatego pielgrzymi na widok wieży klasztoru jasnogórskiego przeżywają chwile uniesienia: witając wieżę, witają jakby samą jej Patronkę, zaczynają wznosić swoje myśli, jak „po drabinie” ku niebu i zbawieniu i tym samym kierują je na prostą drogę wiodącą do duchowej doskonałości. Widok wieży jasnogórskiej staje się znakiem, że pielgrzymia wędrówka osiągnęła swój ziemski i zarazem cel duchowy.