Jasna Góra: wróciła kolejna partia zabytkowych instrumentów

Na Jasną Górę, po konserwacji, wróciła kolejna partia zabytkowych instrumentów muzycznych należących do istniejącej tu w połowie XVI sławnej Kapeli. Na tych instrumentach grali dawniej wybitni muzycy, którzy należeli do zespołu działającego w Sanktuarium. Instrumenty były używane w ramach liturgii, powitań znakomitych gości czy pielgrzymek.

Wróciło sześć skrzypiec, dwie cytry, dwie mandoliny i róg. – To kolejny dowód troski Sanktuarium o narodowe dziedzictwo i wdzięczności Panu Bogu – powiedział o. Nikodem Kilar, prezes Stowarzyszenia Kapela Jasnogórska.

Przypomniał, że istnienie Kapeli było dowodem troski paulinów o piękno liturgii i poprzez to zgromadzone i odnowione instrumentarium zakonnicy pragną edukować, tych którzy tu przychodzą i inspirować do „działań” na chwałę Pana.

Renowacji instrumentów dokonuje zespół specjalistów z Pracowni Konserwacji Instrumentów Muzycznych Muzeum Narodowego w Poznaniu. Jak powiedział Piotr Cieślak, kierownik Pracowni swoją pracę traktują jako wielki zaszczyt, a „spotkanie” z tymi instrumentami jest ważnym wydarzeniem w ich życiu.

– Przekrój instrumentów jest bardzo duży i zakres prac wynika z rodzaju tych instrumentów. Wszystkie zostają oczyszczone i zabezpieczone, by zostały z nami na dłużej – twierdzi konserwator.

Po konserwacji każdy instrument wraca na Jasna Górę z pełną dokumentacją, czyli dokładnym opisem i zdjęciami, jego stanu sprzed odnowy, tego co zostało wykonane i jakimi środkami. – To daje szansę następnym pokoleniom, że ponowna konserwacja, za kilkadziesiąt lat, będzie prowadzana dobrze – powiedział Mirosław Baran, który także pracuje nad odnową jasnogórskich instrumentów.

Paulini podjęli się od ubiegłego roku kompletnej konserwacji instrumentów należących do Kapeli Jasnogórskiej. Po odnowie zostaje im przywrócony blask sprzed wielu lat. Część instrumentów po konserwacji nadaje się wyłącznie do celów ekspozycyjnych z zaleceniem, by były przechowywane w specjalnych warunkach, ale na niektórych nadal można grać i być może przy okazji jakiegoś niezwykłego koncertu zostaną one ponownie użyte.

Ekspozycja instrumentów należących do dawnej Kapeli Jasnogórskiej zgromadzona jest w Muzeum 600-lecia.

Owocem prowadzonych prac konserwatorskich, jak informuje o. Kilnar, będzie katalog ze zdjęciami i szczegółowym opisem poszczególnych instrumentów.

– To będzie ogromny wkład w polską kulturę muzyczną i ogromny dorobek poznawczy dla kolejnych pokoleń – powiedział prezes Stowarzyszenia Kapela Jasnogórska.

Jasnogórski zbiór instrumentów po dawnej Kapeli jest największym w Polsce. Instrumenty wykonywane były przez znakomitych producentów, u których te muzyczne przedmioty, zamawiało wiele wspaniałych kapel i osób prywatnych, w Polsce i w Europie m.in. Leopold Mozart, ojciec Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wśród około 130 zachowanych do dziś instrumentów Kapeli Jasnogórskiej pochodzących z XVII-XX wieku wyróżnia się kilka bardzo rzadkich i cennych, nieraz unikatowych w skali polskiej i światowej. Jest np. trąbka clarino wykonana w 1693 roku przez Heronymusa Starcka. Jest to jedyny zachowany egzemplarz tego instrumentu w Polsce. Starck był mistrzem, który produkował trąbki w XVII wieku. Były to najlepsze i jedne z najdroższych instrumentów poszukiwane aż do XIX wieku.

Jasnogórska Kapela jako zespół instrumentalno-wokalny powstała już pod koniec XVI w. Powołana została do życia na Jasnej Górze nie tylko z uwagi na potrzeby kultu religijnego, ale także ze względów reprezentacyjnych. Kroniki jasnogórskie wspominają o okazałym przeżywaniu maryjnych uroczystości, uświetnianych występami zespołu instrumentalno-wokalnego. Nawet podczas oblężenia szwedzkiego klasztorna orkiestra grata z wieży melodie pieśni maryjnych. Uroczyście też witano przybywających na Jasną Górę dostojników duchownych i świeckich, wśród których nie brakowało polskich monarchów i wybitnych osobistości zagranicznych. Z tej racji Jasnogórska Kapela zdobyta sobie zasłużoną sławę nie tylko w Polsce.