Jasna Góra: XXVII Światowy Zjazd i Pielgrzymka Kresowian

„Wołyń – pamięć pokoleń” – te słowa towarzyszą tegorocznemu spotkaniu środowisk kresowych na Jasnej Górze. Podczas 27. Światowego Zjazdu i Pielgrzymki Kresowian zainaugurowany został adresowany do uczniów konkurs, którego celem jest zachowanie narodowej pamięci o Kresach. Podczas Mszy św. w Kaplicy Matki Bożej przywoływano pamięć tysięcy Polaków bestialsko pomordowanych na Wschodzie, w tym 22 profesorów lwowskich rozstrzelanych dokładnie 80 lat temu na Wzgórzach Wuleckich.

Kresowianie wciąż przypominają, że w edukacji historycznej, patriotycznej dotyczącej Wołynia „nie o zemstę lecz o pamięć wołają ofiary”.

Zjazd i Pielgrzymka odbywają się zawsze w pierwszą niedzielę lipca i są wpisane w kalendarz ogólnopolskich obchodów Dnia Pamięci Ludobójstwa dokonanego przez OUN UPA na Polakach na Kresach przypadającego 11 lipca.

To właśnie 11 lipca 1943 r. jest symbolem wszystkich zbrodni popełnionych przez UPA w tzw. „rzezi wołyńskiej”. Tym mianem określa się szereg ludobójczych akcji nacjonalistów ukraińskich, skierowanych przeciwko ludności polskiej i czeskiej zamieszkującej na Wołyniu oraz odwetowych akcji partyzantki polskiej.

Podczas ciągnących się od 1942 do 1944 roku napadów, nasilonych w lecie 1943 roku, wymordowano około 60 tysięcy Polaków oraz kilkanaście tysięcy Ukraińców, przy czym część ofiar po stronie ukraińskiej poniosła śmierć z rąk nacjonalistów ukraińskich za pomoc udzielaną Polakom lub odmowę przyłączenia się do oprawców.

Najwięcej mordów, dokonanych w lecie 1943 roku, odbywało się w niedziele. Ukraińcy wykorzystywali fakt, że ludność polska gromadziła się podczas Mszy w kościołach. Nierzadko kościoły były otaczane, a wiernych przed śmiercią często torturowano w okrutny sposób.

Podczas Mszy św. w Kaplicy Matki Bożej ks. Tadeusz Isakowicz – Zalewski przypomniał w kazaniu motto życiowe pochodzącej z Kresów a wkrótce beatyfikowanej Matki Róży Czackiej „Przez krzyż do nieba”. – To wezwanie jest dla nas szczególnym drogowskazem. Historia Kresów to wspaniałe wydarzenie, ale też wojny, ludobójstwa, zagłady, zbrodnie – mówił kaznodzieja i przypomniał, że „ludobójstwo na Wołyniu było straszliwym cierpieniem, zabijano ludzi w czasie Mszy św., zabijano kapłanów, którzy tych Mszy nie dokończyli, trudno o większe barbarzyństwo”.

Ks. Isakowicz – Zaleski zauważył, że „do dzisiaj nie wiemy, ile osób zginęło. Mimo, że od 30 lat Polska i Ukraina są wolnymi krajami, które nie mają do siebie żadnych pretensji terytorialnych, do dzisiaj nie pochowano ofiar ludobójstwa, wszystko kończy się na obietnicach”. – Kości pomordowanych Polaków do dzisiaj są rozsypane w nieznanych miejscach, nie ma tam nawet zwykłego krzyża, który jest znakiem odkupienia, ale i pamięci – mówił.

Kaznodzieja zauważył, że Matka Czacka to kolejna Kresowianka, „która w szeregu świętych i błogosławionych jest drogowskazem, nie tylko jako patronka dzieł charytatywnych, ale także troski o Polskę, bo „była wielką patriotką, rozumiała swoje powołanie jako służbę Panu Bogu i Ojczyznę, którą bardzo kochała, co szczególnie było widać w czasie powstania warszawskiego, kiedy zakład w Laskach był szpitalem dla powstańców i żołnierzy Armii Krajowej”.

– Tworzenie szerokiego frontu na rzecz zachowania narodowej pamięci o Kresach to sprawa wagi państwowej – powiedziała Danuta Skalska, rzecznik Kongresu. – Chciałabym, żeby młodzi ludzie poznali historię Polski, aby byli nosicielami tej prawdy w następnych pokoleniach. Młodzież ma bardzo słabe pojęcie o tym, co działo się na Kresach – dodała. Rzecznik zauważyła, że młodzi chłoną jak gąbka informacje, też te nieprawdziwe, które są im przekazywane: „ręce opadają kiedy słucham ich wypowiedzi, że nie ma zbrodni niemieckich, że to nie Niemcy a naziści, że Polacy mordowali Ukraińców, to jest niewyobrażalne, jak prawda jest wypaczana”.

– Przed nami długa i trudna droga. Wierzę, że w oparciu o to, co czerpiemy z Jasnej Góry, to nam się uda. Przede wszystkim poznanie prawdy – podkreśliła Danuta Skalska.

Ogłoszony dziś konkurs „Wołyń – pamięć pokoleń” kierowany jest do uczniów, którzy ukończyli 15 lat z województwa śląskiego i dolnośląskiego. Ich zadaniem jest przygotowanie pracy w jednej z dwóch kategorii: literackiej – na jeden z trzech tematów: „Refleksje młodego Polaka na temat filmu „Wołyń” w reż. Wojciecha Smarzowskiego”, „Porównanie postaw Polaków Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata z postawami Ukraińców ratujących swoich sąsiadów Polaków przed śmiercią z rąk nacjonalistów ukraińskich”, „Martyrologia duchowieństwa polskiego na Kresach Wschodnich na przykładzie Ojca Ludwika Wrodarczyka”; praca na temat: „Zbrodnia wołyńska we wspomnieniach znanych mi osób”.

Na pielgrzymce obecni byli młodzi m.in. przedstawiciele ZHR z Bytomia, którzy wręczali uczestnikom spotkania niebieskie kwiaty lnu. Są one niejako symbolem wołyńskiego męczeństwa, bo kwitły wtedy na polach.

Druh Adam Paczyna powiedział, że historia i pamięć są dla niego bardzo ważne. – W naszych szeregach staram się popularyzować historię. Pamięć jest ważna, ale tak samo ważne jest przekazywanie tej pamięci. Jako przedstawiciel młodego pokolenia mogę powiedzieć, że bez tych Polaków, którzy kiedyś żyli, gdy jeszcze Polski nie było na mapie, nas by tutaj nie było. Jesteśmy im bardzo wdzięczni, dlatego kultywujemy tę pamięć o nich – podkreślił.

Podczas Otwartego Forum Kresowego rozmawiano m.in. o zweryfikowaniu dotychczasowej polityki wschodniej, wypracowywaniu skutecznych sposobów działania i zasad mających na celu zobligowanie do współuczestnictwa ludzi młodych w przywracaniu pamięci o Kresach, walce z zakłamywaniem historii i trosce o upamiętnieniu miejsc kaźni naszych rodaków na Kresach i należytego dla tych tematów miejsca w mediach i programach szkolnych.