„Jezuita. Papież Franciszek”

O swoim życiu, powołaniu, poglądach na świat, problemach Kościoła, wyzwaniach moralnych i miłości do …tanga opowiada w wywiadzie rzece kard. Jorge Mario Bergoglio. W środę premiera polskiego wydania książki „Jezuita. Papież Franciszek”, która jest zapisem rozmów, jakie z metropolitą Buenos Aires, obecnie papieżem, przeprowadziła dwójka argentyńskich dziennikarzy. Książka ukazuje się nakładem Domu Wydawniczego „Rafael”.

Publikacja jest swoistą autobiografią obecnego papieża – urodzonego w Buenos Aires w 1936 r. potomka Włochów, który ukończył szkołę średnią jako technik chemii i w wieku 21 lat postanowił odpowiedzieć na powołanie do kapłaństwa.

Kard. Bergoglio opowiada o swoim osobistym przeżywaniu wiary, modlitwie, o celibacie księży i nauce Kościoła na temat seksualności, o współczesnych problemach wychowania, cierpieniu, samotności.

Odnosi się także do „ciemnej nocy Argentyny” – dramatycznych czasów wojskowej dyktatury w swojej ojczyźnie, roli argentyńskiego Kościoła w tamtym okresie oraz swojej osobistej postawie po politycznym przewrocie w 1976 r. Przedstawia też swoją wizję obecności Kościoła w życiu publicznym, także wobec polityki.

„Chodzi o to, żeby nie włączać się w politykę partykularną, lecz w wielka politykę, która wynika z przykazań i ewangelii – tłumaczy hierarcha. – Piętnować gwałcenie praw człowieka, przejawy wykorzystywania ludzi czy wykluczania społecznego, braki w edukacji, głód i ubóstwo – to nie jest działanie a partykularnych interesach” – podkreśla argentyński hierarcha.

Niezwykły klimat książki budują nie tylko odpowiedzi na pytania o wielkie moralne problemy, ale te, w których ujawnia np. o co zawsze pyta młodych rodziców przychodzących do spowiedzi; jakie słowa przyniosły mu prawdziwe pocieszenie, kiedy chorował; dlaczego arogancję i pychę uważa za największy grzech; dlaczego nie ufa swojemu pierwszemu wrażeniu.

Metropolita Buenos Aires wyznaje m.in., że zwłaszcza od ukończenia 70. roku życia, myśl o śmierci jego stałą „towarzyszką”: „Na mojej szpulce zostało już niewiele nici (…) Człowiek stara się zachowywać zawsze i wszędzie sprawiedliwie wobec innych, stara się niejako pisać swoje życie elegancką czcionką”.

W swoją opowieść prymas Argentyny wplata też lżejsze, niekiedy humorystyczne wątki dotyczące swojej biografii. Powraca do lat dziecinnych, kiedy to stałym rytuałem sobotniego popołudnia było wspólne z rodzeństwem i matką słuchanie radiowych transmisji z oper. Wspomina z sentymentem beztroskie czasy, gdy grywał z rodzicami w brisca i inne gry karciane, wspomina o jednym braci dziadka, „przewrotnym kawalarzu”, który uczył dzieci lekko sprośnych piosenek; o zabawie z tatą i mamą w gotowanie, dzięki czemu do dziś potrafi przygotować np. milanesas czyli popularne argentyńskie kotlety…

Z „Jezuity” można dowiedzieć się także, że poetą najwyżej cenionym przez obecnego papieża jest Friedrich Hölderlin. Do swojego literackiego kanonu Franciszek zalicza też m.in. „Boską Komedię” Dantego, powieści Dostojewskiego i twórczość swoich rodaków: Borgesa i Marechala. Lubi muzykę klasyczną i tango (o którym zresztą w książkowej rozmowie ze znawstwem opowiada).

Ważną rolę w życiu obecnego papieża odgrywał sport: trenował koszykówkę i chodził z rodzicami na mecze piłkarskiego klubu San Lorenzo.

Wstęp do książki napisał Abraham Skórka, rabin z Buenos Aires, który wskazuje m.in., że kard. Bergolio otwarcie i bez ogródek wskazuje na błędy i wady Kościoła. „Usłyszy tu też czytelnik nawoływanie do powrotu do wartości w naszym otoczeniu; wezwanie to doprowadziło do licznych napięć w relacjach kardynała z przedstawicielami władzy państwowej, którzy nie dostrzegli związku jego słów z krytyka społeczno-polityczną głoszoną w swoim czasie przez proroków” – zaznacza rabin.

Przemysław Wręźlewicz z Domu Wydawniczego „Rafael ” zwraca uwagę, że autorom udało się uzyskać zaufanie 'ojca Bergoglio’ i skłonić rozmówcę do bardzo szczerych, osobistych zwierzeń, nie tylko na temat jego życiowej drogi – zwraca uwagę „. – Proste, klarowne pytania nawet na delikatne tematy powodują, że odpowiada na nie bezpośrednio, szczerze, bez dyplomatycznych uników” – zapewnia.

Jedyna książka, w której obecny papież opowiada o kluczowych kwestiach Kościoła i świata ale również rzeczach bardzo przyziemnych, powstawała blisko trzy lata. Rozmówcami Prymasa Argentyny była dwójka dziennikarzy, jego rodaków: Francesca Ambrogetti i Sergio Rubin. Spotykali się z kard. Bergoglio co miesiąc na dwie godziny.

Zdaniem Wręźlewicza jest to publikacja niezbędna dla zrozumienia osobowości i intelektu nowego, książka, w której Franciszek sam przedstawia się światu. „Odpowiada prosto, przejrzyście, często dowcipnie. Sądzę, że czytelnicy będą na długo pozostawać pod jej urokiem” – przewiduje wydawca.

W tych dniach książka ukazuje się w 14 krajach. Prawa do jej wydania kupiły największe oficyny na świecie. Wersję niemiecką przygotowuje Herder, francuską Flammarion, a włoską Salani, w Ameryce Północnej prawa wykupiła Grupa Penguin.

Francesca Ambrogetti, Sergio Rubin, „Jezuita. Papież Franciszek. Wywiad rzeka z Jorge Bergoglio”. Tłumaczenie z języka hiszpańskiego Agnieszka Fijałkowska-Żydok, Dom Wydawniczy „Rafael”, Kraków 2013.