Jubileusz w łowickiej katedrze. Wystawa o prymasie Firleju i relikwiach św. Wiktorii

W tym roku przypada 400. rocznica sprowadzenia do Łowicza relikwii św. Wiktorii, dziewicy i męczennicy. W 1625 r. arcybiskup Henryk Firlej, pełniący wówczas urząd Prymasa Polski i Litwy, przekazał je do ówczesnej kolegiaty łowickiej, dzisiejszej bazyliki katedralnej. W związku z jubileuszem w katedrze przygotowano wystawę prezentującą odkryty w krypcie grobowej sarkofag prymasa oraz materiały dotyczące jego osoby i kultu św. Wiktorii. Ekspozycja będzie dostępna dla zwiedzających od 11 do 30 listopada.

Krypta arcybiskupa Henryka Firleja znajduje się pod prezbiterium, wzdłuż jego północnej ściany. Była pierwotnie przykryta sklepieniem kolebkowym i podzielona ceglanym murem na dwie części. W jej wnętrzu spoczywał cynowy sarkofag, dopasowany wymiarami niemal do szerokości krypty. Wieko ozdobiono krucyfiksem, a na ścianach bocznych umieszczono plakiety z herbem Lewart oraz przedstawieniami figuralnymi. W narożach znajdowały się postacie proroków i świętych, a nogi sarkofagu uformowano w kształcie lampartów. Mimo bogatej dekoracji, konstrukcja była już częściowo zniszczona, co wymagało ostrożnych prac konserwatorskich.

Po otwarciu przedniej ściany sarkofagu odsłonięto datę „1625”. Na elementach bocznych znajdował się natomiast napis informujący o fundatorze: Henryku Firleju, arcybiskupie gnieźnieńskim i pierwszym księciu Rzeczypospolitej, który zamówił sarkofag jeszcze za życia. Źródła historyczne potwierdzają, że został on wykonany w Gdańsku i przewieziony do Łowicza.

Prymas został pochowany w drewnianej trumnie obitej aksamitem, ozdobionej złoconymi okuciami. Strój liturgiczny, w którym spoczywał, zachował się fragmentarycznie: zidentyfikowano m.in. fragmenty ornatu z paliuszem, stułę, manipularz oraz rękawiczki. Głowa arcybiskupa w mitrze spoczywała na poduszce wypełnionej trawą morską.

Henryk Firlej urodził się w 1574 r. Pochodził z wpływowej rodziny Firlejów herbu Lewart. W dzieciństwie ochrzczony jako kalwinista, został wychowany na katolika dzięki swojej matce i rodzeństwu. Jako młody duchowny związany był z dworem królewskim, a protekcję okazywał mu późniejszy papież Klemens VIII. Po okresie studiów i pracy administracyjnej obejmował kolejno biskupstwa: łuckie (1616) i płockie (1617). W 1624 r. został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim. Do Łowicza sprowadził bonifratrów i ufundował dla nich szpital oraz kaplicę. Zmarł niespodziewanie w 1626 r. w Skierniewicach. Zgodnie z własną wolą został pochowany w kolegiacie łowickiej.

Wraz z działalnością arcybiskupa w Łowiczu wiąże się sprowadzenie relikwii św. Wiktorii, które od czterech stuleci otaczane są lokalnym kultem. Święta Wiktoria była rzymską męczennicą, czczoną jako patronka miasta i diecezji łowickiej.

Wystawa w katedrze ma na celu przypomnienie postaci prymasa Firleja oraz znaczenia relikwii św. Wiktorii dla historii i duchowości regionu.

Kliknij po więcej