Europejski Dzień Sąsiada – Caritas i Fundacja Biedronki wspierają integrację seniorów

Polscy seniorzy oprócz ubóstwa cierpią także na samotność, choć bardzo często wstydzą się o tym mówić. Naprzeciw ich sytuacji stara się wychodzić program „Na Codzienne Zakupy”, realizowany przez Caritas Polska, Caritas diecezjalne i Fundację Biedronki. Program wspiera seniorów dofinansowaniem zakupów dzięki karcie pre-paid, ale dzięki kontaktowi z wolontariuszami umożliwia też pomoc w innych potrzebach. O programie i integracji osób starszych w kontekście Europejskiego Dnia Sąsiada rozmawiano w czwartek w parafii Wniebowstąpienia Pańskiego na warszawskim Ursynowie.

W najbliższy piątek 23 maja przypada Europejski Dzień Sąsiada, święto zorganizowane po raz pierwszy w 2000 r. w Paryżu z inicjatywy Europejskiej Federacji dla Lokalnej Solidarności. W tym wydarzeniu z roku na rok bierze udział coraz więcej europejskich (także polskich) miast. Ten dzień przypomina, że w życiu ważne są relacje międzyludzkie i wspólnota osób mieszkających obok siebie. W tym dniu są organizowane m.in. festyny, konkursy i zabawy. Inicjatywa raz w roku zachęca mieszkańców do spotkań z sąsiadami po to, by spokojnie porozmawiać, lepiej się poznać i poczęstować domowymi potrawami.

W Dniu Sąsiada coraz większą uwagę poświęca się kondycji seniorów, a dzieje się tak z powodu alarmujących danych demograficznych. W Polsce już dziś osoby w wieku 60 lat i więcej stanowią 26% populacji i trend ten będzie się pogłębiał. Do 2050 r. liczba osób powyżej 65. roku życia wyniesie około 30% populacji.

Temu zagadnieniu w kontekście wsparcia i integracji seniorów poświęcone było spotkanie zorganizowane przez Caritas Polska, Fundację Biedronki i Ipsos w parafii Wniebowstąpienia Pańskiego na warszawskim Ursynowie. Od 1989 r. działa tam Parafialny Klub Seniorów. Wspólnota powstała w trosce o miejscowych emerytów i osoby starsze. Jego członkowie spotykają się co wtorek o godz. 11.00 w sali św. Józefa na modlitwie oraz rozmowie przy herbacie, kawie i cieście. Chcą w ten sposób wzajemnie się wspierać, wysłuchać i poradzić, a przede wszystkim integrować, aby uniknąć tego, czego obawiają się najbardziej: samotności i zapomnienia.

Caritas Polska prowadzi od ośmiu lat jeden z największych senioralnych programów wsparcia – „Na Codzienne Zakupy”. Jest on realizowany we współpracy z Fundacją Biedronki i 42 Caritas diecezjalnymi. W ramach programu w ub. roku 11 tys. seniorów otrzymuje karty przedpłacone w kwocie 200 zł miesięcznie przez okres 10 miesięcy, które mogą wykorzystać na codzienne zakupy w sieci sklepów Biedronka. Łącznie program oferuje zatem wsparcie

– Skupiamy się na pomocy osobom starszym, bo wśród jest wiele osób, które potrzebują wsparcia zarówno finansowego, jak i egzystencjalnego, a tego wsparcia nie otrzymuje od swoich bliskich. Staramy się tę lukę zapełnić. Program „Na Codzienne Zakupy” ma dwa podstawowe cele: pierwszym jest regularna pomoc finansowa ponad 11 tys. seniorów, udzielana w postaci karty zakupowej, której wartość od 1 czerwca tego roku zwiększymy z 200 do 230 zł. Taka forma pomocy bardzo się sprawdza, jej beneficjenci zaspokajają dzięki temu podstawowe potrzeby żywnościowe. Dla nich możliwość decydowania, na co wydadzą zgromadzone na karcie środki jest najważniejsza – wyjaśnia Katarzyna Scheer, prezes Fundacji Biedronki.

Drugim celem programu – dodaje – jest samo dotarcie do osób potrzebujących, które dzieje się dzięki wolontariuszom Caritas. – Karta jest więc swoistą „nogą w drzwiach”: mamy z czym do seniorów pójść, a kiedy już jest ten konkret, pojawia się okazja do nawiązania relacji i rozpoznania innych potrzeb, które można zaspokoić – wskazuje prezes Fundacji Biedronki.

Aby lepiej zdiagnozować potrzeby polskich seniorów Fundacja Biedronki zleciła Ipsos Poland badanie społeczne, z którego wynika m.in., że co czwarty senior rezygnuje z jedzenia z powodów finansowych, a co druga osoba starsza cierpi z powodu samotności.

– Badanie pokazuje, że osoby starsze odczuwają dużą trudność w rozmawianiu o starości. Nie starzenie się, co samo słowo „starość” budzi w nich wiele obaw, uruchamiając w głowach ludzi mnóstwo negatywnych stereotypów, związanych z utratą samodzielności i uzależnieniem od innych oraz pogorszeniem stanu zdrowia. 79% uczestników badania mieszka samotnie, co trzeci nie ma nie tylko kogoś bliskiego, ale jakiejkolwiek osoby w pobliżu, która mogłaby pomóc w sytuacjach trudnych, jak zrobienie zakupów, ugotowanie posiłku czy rozmowa telefoniczna w chwili choroby. 50% uczestników badania to osoby z orzeczeniami o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym, czyli takie, które dużo trudniej funkcjonują na co dzień. Program „Na Codzienne Zakupy” robi dla tych osób dużo dobrego, a możliwość samodzielnego dysponowania środkami na karcie jest bardzo pozytywnie odbierana. Daje poczucie godności, której w trudnych warunkach życiowych ludziom brakuje – powiedziała Dorota Zielińska-Zaniewska, senior research manager Ipsos Polska.

Caritas Polska zapytał też mieszkańców Warszawy czy znają swoich sąsiadów i czy mogą liczyć na ich pomoc w trudnej sytuacji. Zdecydowanie pozytywnie na to pytanie odpowiadały właśnie osoby starsze, zamieszkałe w danym miejscu od kilkudziesięciu lat, osoby młodsze natomiast dużo częściej twierdziły, że niestety słabo znają sąsiadów.

Małgorzata Jarosz-Jarszewska, zastępca dyrektora Caritas Polska wyjaśniła, że idea zbliżania się do siebie sąsiadów może być i jest realizowana właśnie dzięki dystrybucji kart z programu „Na Codzienne Zakupy”. Karty trafiają bowiem do osób potrzebujących dzięki wolontariuszom Parafialnych Zespołów Caritas, działających w wielu polskich parafiach. – A kto jest sąsiadem dla seniora? Jest nim jego parafia. Dlatego program jest tak opracowany, aby zarówno seniorzy, jak i wolontariusze pochodzili z tej samej parafii, byli dla siebie sąsiadami. Wolontariusze też zazwyczaj są seniorami zaangażowanymi w działalność charytatywną w parafii. Wolontariusz to osoba potrzebna do rozmowy z seniorem, ale też do wysłuchania innych potrzeb, jak choćby zrobienie zakupów. Seniorzy bowiem dostają kartę, ale już zakupów sami bardzo często nie mogą zrobić – dodała Małgorzata Jarosz-Jarszewska.