Kard. Müller: kiedy człowiek eliminuje Boga, odrzuca samego siebie

„Kiedy człowiek eliminuje Boga odrzuca samego siebie. Następnie próbuje zastąpić tę nieobecność narkotykami, seksem lub ideologiami. Ale ten, kto słucha głosu Boga, nie potrzebuje substytutów: ma godność, której żadna ideologia nie może mu dać” – stwierdził w rozmowie z biskupem Robertem Barronem emerytowany prefekt Kongregacji Nauki Wiary, kard. Gerhard Ludwig Müller. 6 listopada biskup Robert Barron opublikował na swoim kanale YouTube obszerny wywiad z niemieckim purpuratem kurialnym.

W trwającej niemal dwie godziny rozmowie obaj z jasnością rozważali wielkie intelektualne i duchowe wyzwania naszych czasów: współczesny gnostycyzm, nihilizm Nietzschego, rolę rozumu w wierze katolickiej, Sobór Watykański II i przyszłość Kościoła w Europie.

Chrześcijaństwo w obliczu nowego gnostycyzmu

Jednym z najbardziej uderzających momentów rozmowy było ostrzeżenie kard. Müllera przed powrotem starej herezji: gnostycyzmu. „Papież Franciszek poprosił mnie o napisanie książki o współczesnym gnostycyzmie, ponieważ jest to największe wyzwanie dla dzisiejszego chrześcijaństwa” – wspomina kardynał.

Jego zdaniem zarówno ideologia gender, jak i współczesny relatywizm są wyrazem tej starej pokusy oddzielenia duszy od ciała i zaprzeczenia wcielenia. „Ciało jest nieodłączną częścią nas samych. Nie jest narzędziem, którym mogę manipulować; jest częścią mojej tożsamości. Bóg stał się ciałem, przyjął naszą rzeczywistość. Dlatego też nasze ciało uczestniczy w zbawieniu i zmartwychwstaniu”.

W obliczu kultury, która oddziela jaźń od natury ludzkiej, kard. Müller podkreślił, że wiara chrześcijańska głosi coś zupełnie przeciwnego: jedność osoby.

Nihilizm Nietzschego i potrzeba odzyskania sensu

Kolejny wątek wywiadu dotyczył wpływu filozofa Friedricha Nietzschego, którego bp Barron określił jako wszechobecną postać w nowoczesnej mentalności. Kard. Müller zgodził się z tym: „Nietzsche jest symbolem naszych czasów, czasów naznaczonych utajonym nihilizmem”. Opisał jego myśl jako „filozofię samobójczą”, zrodzoną z desperackiej próby wypełnienia pustki pozostawionej przez śmierć Boga. „Kiedy człowiek eliminuje Boga – ostrzegł – odrzuca samego siebie. Następnie próbuje zastąpić tę nieobecność narkotykami, seksem lub ideologiami. Ale ten, kto słucha głosu Boga, nie potrzebuje substytutów: ma godność, której żadna ideologia nie może mu dać”.

Rozum i wiara: Benedykt XVI i obrona Logosu

Wspominając swoją bliską współpracę z papieżem Benedyktem XVI, kard. Müller przywołał słynne przemówienie z Ratyzbony: „Akt wiary musi być wolny; wiara i rozum nigdy nie mogą się rozdzielać ani przeciwstawiać”. Zdaniem  kardynała wielkim zagrożeniem dla zachodniej myśli był „woluntaryzm”, czyli supremacja woli nad rozumem. „Kiedy wola staje się arbitralna – wyjaśnił – otwiera się droga dla ideologii, które dążą do przekształcenia rzeczywistości, a nawet ludzkiego ciała, zgodnie z własnymi pragnieniami”.

Bp Barron zawuażył, że w epoce oświecenia Kościół był oskarżany o sprzeciwianie się rozumowi, podczas gdy w rzeczywistości „wielkimi obrońcami rozumu byli papieże: Jan Paweł II i Benedykt XVI”. Kard. Müller się z tym zgodził: „Jesteśmy religią Logosu, rozumu. To myśl chrześcijańska dała początek prawdziwej erze rozumu, ponieważ wiara zakłada zrozumienie”.

Sobór Watykański II a ciągłość doktrynalna

Zapytany o odbiór Soboru Watykańskiego II, kard. Müller odpowiedział kategorycznie: „Doktryna Soboru nie jest niczym innym jak doktryną Kościoła od samego początku. Nie ma żadnego zerwania, tylko ciągłość”. Skrytykował zarówno postępowców, którzy chcą na nowo wymyślić Kościół, jak i tradycjonalistów, którzy marzą o idealizowanej przeszłości. „Problem – powiedział – nie polega na wyborze między Soborem Watykańskim I a Soborem Watykańskim III, ale na wierności Ewangelii i myśli objawionej w Jezusie Chrystusie”.

Kardynał podkreślił, że podziały ideologiczne w Kościele odzwierciedlają fragmentację myśli zachodniej od czasów oświecenia. W obliczu tego misja katolicka polega na połączeniu objawionej prawdy z nowoczesną kulturą, bez zdradzania wiary i zamykania się w gettach.

Wyzwolenie i sprawiedliwość: prawdziwa teologia społeczna

W końcowej części wywiadu bp Barron wspomniał o przyjaźni kard. Müllera z peruwiańskim teologiem o. Gustavo Gutiérrezem OP. Kardynał wyjaśnił, że ich relacja miała charakter teologiczny, a nie polityczny: „Gutiérrez chciał przezwyciężyć marksizm, a nie go dostosować. Marksizm nie wyzwala, niszczy”. Jego zdaniem prawdziwa teologia wyzwolenia nie dąży do zniesienia klas społecznych, ale do przezwyciężenia nienawiści między nimi. „Chrześcijanin – dodał – nie pokonuje swojego wroga, niszcząc go, ale czyniąc go swoim bratem”.

Europa, wiara i misja

W sprawie kryzysu duchowego Starego Kontynentu kard. Müller jest stanowczy: „Chrześcijaństwo jest duszą naszej kultury. Jeśli Europa wyrzeknie się swoich greckich, łacińskich i chrześcijańskich korzeni, popadnie w chaotyczną antropologię”. Skrytykował obawy wielu biskupów przed utratą popularności lub atakami mediów i przypomniał im o ich misji: „Dobry pasterz oddaje życie za swoje owce, bez względu na to, co mówią wilki”.

Na zakończenie kardynał przedstawił refleksję o wielkiej sile ewangelicznej:

„Żaden filozof ani polityk nie może mnie zbawić w chwili śmierci. Tylko Jezus Chrystus, Syn Boży, który stał się człowiekiem, może to uczynić. On jest jedynym Zbawicielem świata”.