Kardynał dumny ze szkoły, którą zamknęli komuniści

Dumę z faktu przynależności do grona absolwentów Niższego Seminarium Duchownego w Wolsztynie w Wielkopolsce wyraził kardynał Zenon Grocholewski. Prefekt watykańskiej Kongregacji Edukacji Katolickiej napisał o tym w liście do uczestników konferencji zorganizowanej w 50. rocznicę zamknięcia katolickiej szkoły.

„Jestem dumny z tego, że należę do absolwentów tejże szkoły, której osobiście wiele zawdzięczam, otrzymałem w niej solidny fundament duchowy oraz intelektualny do dalszego rozwoju i studiowania” – napisał kard. Grocholewski. Życzył, „by konferencja dla wszystkich była ubogaceniem i owocnie wpisała się w historię Wolsztyna, podobnie jak wpisało się Niższe Seminarium Duchowne”.

Szef Kongregacji Edukacji Katolickiej, a przed przeszło półwieczem kończył Niższe Seminarium Duchowne w Wolsztynie, w nadesłanym liście gratulował organizatorom konferencji dostrzeżenia roli seminarium, „która nie ograniczała się do przekazywania wiedzy i umiejętności, lecz zmierzała do integralnego formowania ludzi wolnych, pragnących budować prawdziwe dobro”.

W zorganizowanej 21 września konferencji „Dar, który nie przetrwał do naszych czasów”, wzięli udział przede wszystkim absolwenci Niższego Seminarium Duchownego, m.in. ks. prof. dr hab. Anzelm Weiss z KUL, a także ojciec duchowny kapłanów archidiecezji poznańskiej, ks. prałat Jan Stanisławski i ks. prof. Romuald Niparko z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Niższe Seminarium Duchowne w Wolsztynie działało w latach 1949-1960, w najtrudniejszym dla Kościoła katolickiego w Polsce okresie. Było ono powszechnie cenioną szkołą katolicką, a zarazem jedynym niższym seminarium na terenie archidiecezji poznańskiej. Nauka w nim, dająca średnie wykształcenie, nie zobowiązywała do jej kontynuacji w seminarium wyższym. Jednak ponieważ było ono zarazem placówką przygotowującą młodych do wstąpienia na drogę kapłańską, władze komunistyczne, walczące z religią i Kościołem, dążyły do likwidacji tego typu szkół.

Większość niższych seminariów w Polsce została zlikwidowana decyzją władz 3 lipca 1952 r., a ich budynki konfiskowano na rzecz państwa. Także seminarium w Wolsztynie musiało walczyć o swoje istnienie. Dzięki decyzji ówczesnego metropolity poznańskiego, aarcybiskupa Walentego Dymka o utworzeniu z niego oddziału Wyższego Seminarium Duchownego w Poznaniu szkoła w Wolsztynie przetrwała i rozwijała się.

Jednak cały czas, jak wynika z materiałów zachowanych w poznańskim Oddziale Instytutu Pamięci Narodowej, Urząd Bezpieczeństwa dążył do „rozpracowania operacyjnego” środowiska seminarium, szukał tam „kandydatów na werbunek” oraz dróg dojścia do tamtejszych nauczycieli duchownych i świeckich. Bez większych jednak rezultatów.

W efekcie coraz większych trudności stwarzanych seminarium przez władze komunistyczne w latach 1958-1959 zawieszono w nim prowadzenie zajęć dydaktycznych. W tej sytuacji dyrekcja szkoły zawarła porozumienie z Liceum Ogólnokształcącym w Wolsztynie, w którym kontynuowali naukę uczniowie seminarium, mieszkając nadal w budynkach kościelnych.

Ostateczną likwidację Niższego Seminarium Duchownego w Wolsztynie przeprowadzono wraz z ogólnopolską akcją tzw. wyprowadzenia religii ze szkół. Decyzję o natychmiastowym zamknięciu placówki wydano 1 września 1960 r. Budynki seminaryjne przejęła Miejska Rada Narodowa w Wolsztynie przeznaczając je na Wydział Zdrowia.