Kęty: o baroku i liturgii w miejscu urodzenia św. Jana Kantego

Od spotkania w kaplicy św. Jana Kantego w Kętach w przededniu liturgicznego wspomnienia jednego z patronów diecezji bielsko-żywieckiej rozpoczęła się 19 października kolejna edycja projektu „Przez sakralne do Sacrum”. Cykl spotkań, organizowanych przez Diecezjalne Muzeum w Bielsku-Białej, ma przybliżyć historyczne i artystyczne walory wybranego zabytkowego obiektu, pomaga także poznać jego symboliczne i duchowe znaczenie.

Pierwsze spotkanie poświęcone było kaplicy, którą – według tradycji – wzniesiono w miejscu, gdzie urodził się święty. Jeden z prelegentów, dr Jan Rodak, przekonywał, że budowla jest prawdziwą perłą baroku diecezji bielsko-żywieckiej i stanowi znakomity przykład tego stylu. „Przez wieki świątynia wrosła w krajobraz tej ziemi i stała się przestrzenią, w której zawierają się losy, modlitwy i historie wielu pokoleń ludzi, które tutaj przybywały, aby prosić wyjątkowego patrona tej diecezji, ale także Polski, o łaski, o wstawiennictwo” – mówił naukowiec w rozmowie z KAI.

Zdaniem Rodaka, w świątyni można znaleźć liczne nawiązania do architektury barokowej inspirowanej wpływami włoskimi za pośrednictwem wzorów krakowskich. Zauważa, że takie znamiona nosi tutejszy ołtarz. Jak przyznaje uczony, ostatnio udało mu się odnaleźć odpis aktu erekcyjnego świątyni, z którego wynika, że artystą, który wykonał ambonę do kościoła, był słynny, choć anonimowy, rzeźbiarz z Moraw.
Doktor nauk humanistycznych z Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Białej przyznał, że wciąż toczą się debaty na temat prawdziwego miejsca urodzenia św. Jana Kantego, jednak większość uznaje, że miejscem tym były Kęty.”Za ustaleniami bpa Mariana Rechowicza i Romana Zawadzkiego przyjmuje się, że miejsce urodzin św. Jana Kantego należy wiązać z Kętami, a nie z sąsiednim Malcem. To jest jednak rzecz, która będzie jeszcze przez wiele lat powodować potrzebę prowadzenia dociekań – dodaje.

Dr Rodak jest autor licz­nych publikacji o tematyce regionalistycznej, w tym książek: „Grzegorz Jan Zdziewojski z Łasku. Człowiek – dzieło – recepcja. Studium biograficzne”, „Schola et ambona. Z dziejów kaznodziejstwa i duszpasterstwa parafialnego w kościele pisarzowickim do roku 1680” oraz „Tolle lege. Ze studiów nad dawną książką.” Przygotowuje także tłumaczenie łacińskiego poematu Stanisława Osędowskiego „Philakai Zdziewoianae Domus (1639)” oraz kazania ks. Grzegorza Zdziewojskiego.
Podczas spotkania zatytułowanego „Barok w służbie liturgii – kaplica św. Jana z Kęt” dyrektor Diecezjalnego Muzeum ks. dr Grzegorz Klaja. Rozważał kwestie dotyczące stylu barokowego oraz jego wpisania się w kontekst liturgii i ówczesnego kanonu tworzenia sztuki sakralnej.
Spośród kolejnych trzech zaplanowanych spotkań z cyklu „Przez sakralne do sacrum” jeszcze jedno odbędzie się poza Bielskiem-Białą – w drewnianym kościele w Starej Wsi. Zdaniem ks. Klai, ma to być zachęta dla bielszczan do odkrywania dziedzictwa sakralnego całej diecezji