Kielce: blisko 55 tys. zł z kwesty na kieleckich cmentarzach

Podczas tegorocznej kwesty na kieleckich cmentarzach wolontariusze zebrali 54 tys. 733 zł. To ponad 12 tys. zł mniej niż w ubiegłym roku. Jak informują organizatorzy, kwestowało znacznie mniej wolontariuszy.

Pieniądze zbierało ok. 500 osób, podczas gdy w 2015 r. było ich około 800. „Od kilku lat obserwujemy tendencję spadkową, jest coraz mniej dorosłych, ale niezawodni pozostają uczniowie szkół gimnazjalnych i średnich” – powiedział Stanisław Szrek – prezes Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego, które rokrocznie organizuje kwestę.

Kwestowali m.in. prezydenci Kielc: Wojciech Lubawski i Andrzej Sygut, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Onkologii prof. Stanisław Góźdź, senator PiS Krzysztof Słoń, dziennikarze Polskiego Radia Kielce i Tygodnika Niedziela, członkowie Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego.

Zebrane fundusze zostaną przeznaczone na konserwację zabytkowych nagrobków i rzeźb na kieleckich cmentarzach, zostaną uzupełnione brakujące krzyże, rozpoczną się prace na ogrodzeniu Cmentarza Starego.

Podczas 23. dotychczasowych zbiórek udało się ocalić ok. 360 zabytkowych, nie posiadających prawnych właścicieli, nagrobków. To głównie pomniki zasłużonych kielczan, żołnierzy, bohaterów wykonane z miejscowych marmurów, piaskowca oraz żeliwne.

Za tę kwotę zebraną podczas kwesty w 2015 r. na najstarszej w Kielcach nekropolii – Cmentarzu Starym, wyremontowano kilkanaście pomników i ich fragmenty, w tym np. Matyldy Saskiej, czy Marii Krzyżanowskiej – założycielki szkoły żeńskiej w Kielcach. Renowacji poddano zniszczone klapy do krypt i charakterystyczne żeliwne ogrodzenia. Stowarzyszenie włączyło się także w rozbudowę Pomnika Katyńskiego na Cmentarzu Partyzanckim.

Cmentarz Stary jest najstarszym z kieleckich cmentarzy. Nie ma dokładnych danych o roku jego powstania – przyjmuje się lata 1801-1805. Założony został na terenie byłego folwarku biskupiego Psiarnia, przy trakcie do Chmielnika. Wcześniej zmarłych chowano na cmentarzu kolegiackim – przy katedrze, na cmentarzu przy kościele św. Wojciecha, a także przy kaplicy św. Leonarda, już nieistniejącym, przy Pl. Moniuszki.

Cmentarz poszerzano kilkakrotnie. Zasadniczy rozwój i ostateczny układ przestrzenny nekropolii nastąpił w 2 połowie XIX wieku, a spowodowany został zapełnieniem jego powierzchni. W 1926 r., gdy powstał cmentarz w dzielnicy Piaski, zaprzestano poszerzania cmentarza Starego. Początkowo cmentarze: katolicki, ewangelicki i prawosławny stanowiły jeden kompleks terytorialny.

Powstanie cmentarza ewangelickiego związane jest z historią parafii ewangelickiej. W Kielcach i wokół Kielc na początku XIX wieku zamieszkiwało 611 ewangelików, co wpłynęło na powstanie w 1836 r. parafii ewangelickiej. Nieco później w zespole cmentarza Starego powstał cmentarz prawosławny. Potrzeba jego utworzenia wiązała się z faktem zamieszkania w Kielcach sporej liczby Rosjan (w 1845 – w promieniu 2 mil wokół Kielc było 1500 prawosławnych). W 1851 r. podjęto starania o utworzenie oddzielnego cmentarza dla prawosławnych, co zostało sfinalizowane w 1865 r.

W 1980 r. Wojewódzki Konserwator Zabytków w Kielcach uznał cmentarz Stary w Kielcach za zabytkowy. W strefie ścisłej ochrony konserwatorskiej znalazły się kwatery parzyste od nr. 4 do 14. Ochroną objęty został układ przestrzenny, drzewostan oraz nagrobki i kaplice postawione do 1939 r. na terenie całego cmentarza.