Kielce: bogate obchody 152. rocznicy wybuchu powstania styczniowego

W klasztorze na Karczówce, gdzie mieściło się skupisko powstańców, ale i w całych Kielcach odbyły się uroczystości 152. rocznicy wybuchu powstania styczniowego. W programie znalazły się m.in. wizyty młodzieży i wojska na kieleckich cmentarzach i w miejscach związanych z historią powstania, marsz pamięci na Karczówkę szlakiem powstańców, uroczysta Msza św. w intencji Ojczyzny w kościele św. Karola Boromeusza, salwa honorowa i Apel Pamięci przy pomniku powstańców za klasztornym murem.

W uroczystościach w klasztorze na Karczówce uczestniczyli m.in. Podsekretarz Stanu wiceminister w resorcie obrony narodowej – Beata Oczkowicz, senator Krzysztof Słoń, poseł Krzysztof Lipiec, władze miasta i regionu, młodzież szkolna, kilkanaście pocztów sztandarowych, delegacje szkół, kibice Korony Kielce, formacja Żuawów Śmierci i inne grupy rekonstrukcyjne, harcerze, strzelcy, żołnierze oraz tłumy kielczan.

Mszy św. przewodniczył ks. Jacek Kopeć – dyrektor Zespołu Szkół Katolickich Diecezji Kieleckiej, a homilię wygłosił pallotyn, ks. Jan Oleszko – rektor klasztoru na Karczówce.

Mówił w niej min. o szacunku dla wywalczonej w Polsce w różnych okresach historycznych wolności, przestrzegał przed „szarganiem” wolności. Zauważył m.in., że dzisiaj „wolność staje się klaunem”, apelował o zgodę narodową.

Osoby zasłużone dla Karczówki i organizacji obchodów otrzymały pamiątkowe grawertony. Uroczystości zakończyły salwy honorowe i apele pamięci przy krzyżu powstańczym oraz przy pomniku.

Żołnierze, harcerze, młodzież zapalali znicze w miejscach pamięci związanych z wybuchem powstania, np. na Cmentarzu Wojsk Polskich czy na Cmentarzu Nowym.

Znajdują się tam m.in. miejsca wiecznego spoczynku: ojca Kolumbina Tomaszewskiego – uczestnika przygotowań powstańczych i ostatniego bernardyna w klasztorze na Karczówce, ks. Grzegorza Michalskiego, który przed powstaniem organizował manifestacje patriotyczno – religijne, podczas jego trwania odbierał przysięgi od powstańców i udzielał pomocy walczącym patriotom, ks. Sykstusa Klemensiewicza- członka organizacji narodowej.

Z kolei na Cmentarzu Starym zapalono znicze w miejscach wiecznego spoczynku weteranów powstania 1863 r. – to ok. 51 nazwisk, a także na grobowcu kanoników kieleckich, gdzie znajduje się tablica epitafijna poświęcona ks. Józefowi Ćwiklińskiemu, organizatorowi wystąpień patriotycznych w Kielcach, poprzedzających wybuch powstania styczniowego 1863 r.

Znicze pojawiły się także na Cmentarzu Komunalnym I, na skrzyżowaniu ulic Domaszowskiej i Poleskiej – pod krzyżem upamiętniającym manifestacje patriotyczne z lat 1861-1862, pod tablicą pamięci Powstania Styczniowego umieszczoną na budynku PZU. Stał tu dom, w którym mieszkał Wojciech Biechoński, komisarz Rządu Narodowego i odbywały się narady dowódców. Młodzież zebrała się także na Cmentarzu Piaski pod historycznym krzyżem, gdzie żołnierze rosyjscy sprofanowali Najświętszy Sakrament.

W godzinach porannych odbyły się także marsze pamięci szlakiem, którym na Karczówkę szli ochotnicy do powstania: spod Kieleckiej Fabryki Pomp oraz ze skrzyżowania ulic Piekoszowskiej i Białogonu.

Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 r., kiedy to Tymczasowy Rząd Narodowy opublikował manifest powstańczy. Upadło wiosną 1864. Kielecczyzna była miejscem ok. 250 walk i potyczek powstańców z wojskami rosyjskimi, m.in. pod Małogoszczem, Grochowiskami, na św. Krzyżu. Z samych Kielc ok. 336 mieszkańców poszło do powstania.

Z inicjatywy gen. Mariana Langiewicza, jednego z przywódców powstania styczniowego, odpowiedzialnego m.in. za przygotowanie go w Kielcach, miejscem koncentracji kieleckich spiskowców – sprzysiężonych z Kielc, Dymin, Białogonu – stało się wzgórze Karczówka. Był tutaj punkt zborny przed uderzeniem na garnizon rosyjski stacjonujący w Kielcach, do którego ostatecznie nie doszło.

Działalność spiskowców wspierali księża diecezjalni oraz bernardyni z Karczówki, z ojcami: Sylwestrem Grzybowskim, Wiktorynem Sikorskim, Martynianem Maszewskim, Kolumbinem Tomaszewskim, Spirydonem Stangierskim. W mieście odbywały się manifestacje i procesje popierające zryw powstańczy, a ludność cywilna bojkotowała zabawy karnawałowe.

Pierwsza egzekucja na Karczówce miała miejsce już 30 czerwca, w kolejnych miesiącach nasilały się one w różnych punktach miasta, m.in. w okolicach Starego Cmentarza i w lesie na karczówkowskim wzgórzu.

W wyniku represji carskich władz klasztor w 1864 r. został skasowany, a zakonnicy przeniesieni do klasztoru bernardyńskiego w Wielkowoli.