Kielce: duże zainteresowanie spektaklem opartym na biografii Jana Karskiego

Dużym zainteresowaniem publiczności cieszył się spektakl oparty na biografii Jana Karskiego pt. „Przyjechałem do ciotki Zofii”, który w Teatrze im. Stefana Żeromskiego w Kielcach wystawił wczoraj amerykański Teatr Crossroads z Uniwersytetu Stanu Indiana. Premiera sztuki odbyła się z okazji obchodów Roku Jana Karskiego w Polsce – kuriera władz Polskiego Państwa Podziemnego i świadka Holokaustu.

Spektakl zagrano w języku angielskim, z polskimi napisami.

– Praca nad tą sztuką była jak spłacanie wielkiego długu, który ja, jako Żyd o polskich korzeniach zaciągnąłem wobec tego wielkiego człowieka – powiedział kieleckiej publiczności autor sztuki, Arthur Feinsod. Dodał, że swój spektakl zadedykował Żydom – ofiarom Holokaustu.

Podczas pracy Feinsod czerpał wiedzę m.in. z książki Karskiego pt. „Tajne państwo” oraz jego wywiadów. Korzystał też z filmu „Shoah” Claude’a Lanzmanna i relacji ludzi, którzy znali bohatera jego sztuki.

Ambicją autora było nie tylko odtworzenie epizodów misji kuriera Polskiego państwa Podziemnego, ale ukazanie jej tragicznego kontekstu historycznego, towarzyszących jej dylematów moralnych i osobistego dramatu Karskiego, który próbował powstrzymać Zagładę Żydów.

Spektakl po raz pierwszy wystawiony był 9 i 10 maja br. na festiwalu teatralnym Here and Now w Mannheim w Niemczech.

Amerykański teatr przybył do Polski na zaproszenie Muzeum Historii Polski. 13 maja wystąpił w łódzkim Centrum Dialogu im. Marka Edelmana. Po premierze kieleckiej, sztuka wystawiona będzie 18 maja br. w Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie.

Organizatorem spektaklu w Kielcach było Stowarzyszenie im. Jana Karskiego we współpracy z Teatrem im. Stefana Żeromskiego, przy wsparciu Prezydenta Kielc.

Reżyser sztuki Dale McFadden wyreżyserował szereg spektakli, od klasycznych sztuk Szekspira po współczesne. Jego przedstawienia były nominowane kilkakrotnie do nagrody im. Josepha Jeffersona. McFadden jest także profesorem na Indiana University gdzie uczy reżyserii i aktorstwa.

Arthur Feinsod jest profesorem na Indiana State University. W maju 2004 roku jego sztuka „Żydowska żona” była wystawiana na festiwalu teatralnym Here and Now w Niemczech.

Jan Karski (Jan Kozielewski) ur. 1914 roku w Łodzi. W 1942 pod pseudonimem Jan Karski wyruszył do Wielkiej Brytanii, skąd został wysłany do Stanów Zjednoczonych. Miał przedstawić aliantom raport o sytuacji Polskiego Państwa Podziemnego. Wstrząsającą relację naocznego świadka przekazał amerykańskim i brytyjskim politykom, dziennikarzom i artystom. Spotkał się miedzy innymi z ministrem spraw zagranicznych rządu brytyjskiego –Anthonym Edenem oraz z prezydentem USA – Franklinem D. Rooseveltem.

Jan Karski był również autorem kilku książek. Publikacja o działalności polskiego państwa podziemnego („Story of a Secret State”), opublikowana w 1944 w USA stała się wkrótce bestsellerem i została przetłumaczona na wiele języków. Książka ukazała się w Polsce po raz pierwszy w 1999 roku. W 1970 roku napisał fundamentalną monografię „Great Powers and Poland (1918-1945)”.

Zmarł 13 lipca 2000 r. w Waszyngtonie. Podczas uroczystości żałobnych hołd oddali mu prezydenci USA i Polski: Bill Clinton oraz Aleksander Kwaśniewski. W 2012 r. prezydent USA Barack Obama uhonorował pośmiertnie Jana Karskiego Medalem Wolności, najwyższym cywilnym odznaczeniem amerykańskim.