Kielce: konferencja naukowa o relacjach polsko–żydowskich w XX wieku

Ponad 30 historyków z kraju i zza granicy uczestniczy w rozpoczętej dziś w Kielcach dwudniowej konferencji naukowej „Relacje polsko–żydowskie w XX wieku. Badania – kontrowersje – perspektywy”. Spotkanie odbywa się w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia”.

Celem konferencji jest prezentacja współczesnego stanu wiedzy na temat relacji między Polakami i Żydami oraz metod jej uzyskiwania. W obradach uczestniczą historycy i badacze z trzynastu ośrodków naukowych w kraju i zagranicy.

Konferencję rozpoczęły dzisiaj wystąpienia dotyczące problemów metodologicznych przy badaniu relacji polsko-żydowskich w XX wieku. Jest mowa m.in. o powierzchowności i brakach źródłowych, a także o nowych trendach w badaniach. Na ten temat mówią m.in.: dr hab. Elżbieta Rączy (IPN Rzeszów), dr Przemysław Benken (IPN Szczecin), dr Ewa Kurek (Lublin) oraz dr Marcin Urynowicz (IPN Warszawa).

Jedna z części dzisiejszych obrad została w całości poświęcona historii pogromu Żydów w Kielcach w 1946 r. oraz relacjom polsko – żydowskim w Kielcach w latach 1939 – 1946. Głos w tej sprawie zabiorą m.in. prof. Sara Bender (University of Hajfa) i kieleccy historycy.

We wtorek 4 lipca – w drugim dniu konferencji, analizowane będą trudne dla wzajemnych stosunków czasy okupacji niemieckiej i sowieckiej oraz lat powojennych. Wystąpienia opierają się m. in. na materiałach źródłowych – śledczych i operacyjnych, pamiętnikach, relacjach, prasie.

„Relacje polsko-żydowskie w XX wieku budziły i budzą wśród historyków oraz specjalistów z dziedzin pokrewnych niesłabnące zainteresowanie naukowe. Szczególną popularnością badaczy cieszą się trudne dla wzajemnych stosunków czasy okupacji niemieckiej i sowieckiej oraz lat powojennych” – podkreśla dr Dorota Koczwańska – Kalita, naczelnik kieleckiej Delegatury IPN.

Dr Koczwańska-Kalita dodaje, że zwłaszcza w ostatnim okresie ukazało się wiele publikacji dotyczących wzajemnych relacji obu narodów, które stały się głośne nie tylko w Polsce, wywołując wiele kontrowersji. Problemy wzbudzały przy tym nie tylko stawiane tezy, ale także kwestie natury metodologicznej i źródłoznawczej. W związku z powyższym kielecka konferencja została w zdecydowanej większości poświęconą właśnie tym zagadnieniom.

Podczas konferencji poruszone są następujące obszary i problemy badawcze: postawy i stanowiska metodologiczne a kontekst kulturowy, społeczny i ideologiczny w badaniach naukowych nad relacjami polsko- żydowskimi; perspektywa antropologiczna w badaniach historycznych nad stosunkami polsko-żydowskimi; problemy, spory, konfrontacje – wokół warsztatu badawczego autorów publikacji dot. problematyki polsko-żydowskiej.

Omawiane są także materiały śledcze, operacyjne i sądowe okresu stalinowskiego – jako źródła historyczne do badań naukowych nad relacjami polsko-żydowskimi w okresie okupacji niemieckiej i pierwszych lat „Polski Ludowej”.

Jako źródła do badań wzajemnych relacji w latach 1939 – 1945 wykorzystano także m.in. dokumentację Polskiego Państwa Podziemnego oraz dokumenty wytworzone przez organa bezpieczeństwa państwa w okresie PRL do badań nad dziejami relacji polsko-żydowskich. Z kolei analizowane źródła subiektywne to np. : pamiętniki, relacje itd. do badań stosunków polsko-żydowskich. Pokazane zostaną także relacje polsko-żydowskie w publikacjach międzynarodowych.

Organizatorami konferencji są: Instytut Historii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Instytut Pamięci Narodowej – Delegatura w Kielcach.