Kielce – ks. Henryk Peszko – kapłan niezłomny, przypomniany w publikacji

Promocja książki „A droga była niełatwa… Wspomnienia kieleckiego duchownego z lat 1910–1955”, która powstała na podstawie relacji księdza Henryka Peszki, odbyła się dzisiaj w auli kurii diecezjalnej w Kielcach. Połączono ją z przyznaniem medali „Pro Patria” oraz „Pro Bono Poloniae”.

Wydawnictwo stanowi VI tom Serii Świętokrzyskiej „Dzienniki, Wspomnienia, Pamiętniki, Listy”. Spotkanie poprowadził dr hab. Jerzy Gapys. W debacie wzięli udział: dr Karolina Święcich i dr hab. Ryszard Gryz z Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz dr hab. Łucja Marek z krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.

– Nieznajomość historii oddala ludzi od prawdy. Bez znajomości historii nie ma prawdziwej oceny współczesnych wydarzeń. Cieszę się, że przypomniano ks. Henryka Peszko. Urodził się na Podkarpaciu, ale był darem dla tej ziemi. Tu służył Bogu i ludziom – mówił bp Jan Piotrowski.

– Wśród osób aresztowanych w sprawie bp. Kaczmarka był także ks. Henryk Peszko. Spędził w więzieniu ponad 1000 dni. Po uwolnieniu pełnił rozmaite funkcje w kurii kieleckiej, przede wszystkim przez wiele lat był jej kanclerzem. Cały czas był mocno zaangażowany w kontakty ze środowiskami niepodległościowymi – powiedział prof. Ryszard Gryz z Instytutu Historii UJK w Kielcach.

Podczas spotkania zostały również wręczone medale „Pro Patria” oraz „Pro Bono Poloniae”, które przyznaje szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Wyróżnienie otrzymali m.in. członkowie rady programowej Serii Świętokrzyskiej, za upowszechnianie wiedzy o historii regionu na kartach wydawanych książek.

Wojciech Lesiak, przedstawiciel Urzędu wręczył medale „Pro Bono Poloniae”: dr Dorocie Koczwańskiej-Kalicie – naczelnikowi Delegatury IPN w Kielcach i dr. Markowi Jedynakowi, historykowi z IPN Kielce. Medale „Pro Patria” otrzymali: Andrzej Dąbrowski – dyrektor Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Kielcach, dr Jan Główka – wieloletni dyrektor Muzeum Historii Kielc, ks. dr Tomasz Gocel – dyrektor Archiwum Diecezji Kieleckiej, prof. Ryszard Gryz – historyk z UJK, Wiesława Rutkowska – dyrektor Archiwum Państwowego w Kielcach
Ksiądz Henryk Peszko (1910–1988) pochodził z okolic Rzeszowa, jednak wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Kielcach. Został wyświęcony w 1937 r. i przez całe życie był kapłanem diecezji kieleckiej. Prowadził duszpasterstwo w Jędrzejowie, Busku-Zdroju oraz w Kielcach. W swoich kazaniach podkreślał wartość patriotyzmu i angażował się w działalność konspiracyjną Polskiego Państwa Podziemnego.

Jego praca duszpasterska podczas okupacji, posługa w roli kapelana Armii Krajowej i niezłomna postawa wobec powojennego systemu władzy, doprowadziły go do celi więziennej na warszawskim Mokotowie. Należał do najbliższych współpracowników bp. Czesława Kaczmarka i bronił jego dobrego imienia w czasach stalinizmu oraz przez dalsze życie. Silnie związany ze środowiskami kombatanckimi, wspierał opozycję solidarnościową w regionie świętokrzyskim.

Wspomnienia ks. Peszki „A droga była niełatwa…” łączą historię lokalną z wydarzeniami znaczącymi w dziejach Polski.