Kielce: Msza za świętokrzyskich gwarków na Karczówce

W kościele rektorskim na Karczówce, gdzie znajduje się unikatowy w Polsce, wykonany z jednolitej bryły ołowiu posąg św. Barbary – modlono się 2 grudnia za górników i ich rodziny. Tradycje górnicze na klasztornym wzgórzu sięgają 300 lat wstecz.

Podczas Mszy św. sprawowanej przez księży pallotynów wierni modlili się także za zmarłych górników oraz m.in. za 26 osób, które zginęły w tym roku podczas pracy w polskich kopalniach.

W Eucharystii uczestniczyli pracownicy Kieleckiej Kopalni Surowców Mineralnych ze sztandarami. Obecny był też m.in. Józef Pozłutko, ostatni kierownik nieczynnej już Spółdzielni „Kopaliny Mineralne”.

Msze św. barbórkowe na Karczówce to tradycja reaktywowana w 2001 r. przez Stowarzyszenie Ochrony Tradycji Genius Loci „Karczówka”. Uroczystość jest łączona z wręczaniem statuetek im. Hilarego Mali.

Podczas dzisiejszej barbórki przypominana była tradycja górnicza na Karczówce, sięgająca w XVII-wieku. Od czasu, gdy zbudowano ołtarz św. Barbary, zbierali się tutaj na modlitwę górnicy i hutnicy z okolic Czarnowa, Białogonu, Niewachlowa. Obchodzili tu tzw. wyzwoliny. Tradycja zanikła po wojnie, głównie ze względów politycznych (górnicy spotykali się wówczas przy galenowej tablicy, ufundowanej w katedrze).

Statuetkę im. Hilarego Mali, Starosty Biskupiego Stanisława Czechowskiego i Biskupa Piotra Gębickiego wręczono po raz 12.

W tym roku otrzymały ją dwie instytucje: Wspólnota Gruntowa Leśna Byłej Wsi Czarnów oraz Spółka Leśna Wspólnoty Gruntowej Białogon.

„Te wspólnoty bazują na nadaniach pouwłaszczeniowych z czasów po powstaniu styczniowym. Gospodarują łącznie na blisko 100 ha lasu, prowadzą m.in. działalność społeczną, akcje charytatywne, rajdy powstańcze z udziałem młodzieży” – mówi KAI Stanisław Szrek, prezes Stowarzyszenia Genius Loci „Karczówka”.

Na szczycie zalesionego wzgórza Karczówka w Kielcach stoi pobernardyński zespół klasztorny. Wzniesienie o wysokości 315 m n.p.m. znajduje się w paśmie Kadzielniańskim i jest widoczne ze wszystkich punktów miasta. Niegdyś było to miejsce intensywnego wydobycia rud ołowiu oraz kamieniołomów.

Na miejscu dawnej kapliczki górniczej znajduje się kościół i klasztor pw. św. Karola Boromeusza, erygowany w 1624 r. przez bp. Marcina Szyszkowskiego jako wotum za ocalenie Kielc od zarazy. Od bazyliki kieleckiej do kościoła na Karczówce prowadzi historyczna, miejska droga krzyżowa erygowana z okazji ocalenia miasta – wciąż czynna. W 1655 r. kościół i klasztor zostały ograbione i częściowo spalone przez Szwedów, co upamiętnia m.in. obraz przy wejściu do kościoła. Karczówka była miejscem spotkań i potyczek powstańców styczniowych oraz działań żołnierzy Armii Krajowej. Od ponad 50 lat gospodarzami miejsca są księża pallotyni.

Tradycje górnicze przypomina m.in. figura św. Barbary, wykuta z jednej wielkiej bryły galeny (rudy ołowiu), zbliżona do naturalnej wielkości. Bryłę galeny wydobył w 1646 r. samotnie pracujący ubogi górnik Hilary Mala z pobliskiego Niewachlowa, któremu, jak podają źródła, Opatrzność po wielu trudach i wyrzeczeniach pozwoliła odnaleźć bogate złoża ołowiu w Górze Machnowskiej.