Kielce – Muzeum Wsi Kieleckiej promuje dawne zwyczaje bożonarodzeniowe poprzez konkurs tradycyjnych szopek

Zakorzenione w lokalnym obyczaju ziemi kieleckiej powinny być szopki bożonarodzeniowe przeznaczone na konkurs, który ogłosiło Muzeum Wsi Kieleckiej, zachęcając tym samym do odkrywania rodzimej tradycji i sztuki ludowej. Na zwycięzców czekają nagrody.

Tradycyjna szopka na Kielecczyźnie, według etnografów, powinna zawierać elementy dotyczące Bożego Narodzenia, czyli postaci Dzieciątka w żłobie, Maryi i św. Józefa, zwierzęta i towarzyszący tej scenie krajobraz w tle. Szopki powinny być wykonane dowolną techniką z naturalnych materiałów typu drewno, słoma, papier, tkanina, glina, suszone rośliny, siano, kora itp. Wykorzystanie naturalnych materiałów sprzyja zachowaniu autentycznego charakteru pracy i nawiązuje do twórczości ludowej, która opierała się na prostych, dostępnych w gospodarstwie surowcach.

Każdy uczestnik konkursu może zgłosić jedną pracę, nieprezentowaną wcześniej w innym konkursie. Maksymalny rozmiar szopki nie może przekraczać wymiarów 40 cm (dł.) x 40 cm (szer.) x 30 cm (wys.).
Prace zawierające gotowe lub plastikowe elementy dekoracyjne, oświetlenie LED, figurki bądź inne części wykonane z tworzyw sztucznych nie będą brane pod uwagę w ocenie konkursowej.

Konkurs adresowany jest do młodzieży szkolnej od 12 do 18 roku życia z województwa świętokrzyskiego i do pań z Kół Gospodyń Wiejskich. Formularze zgłoszeniowe wraz z pracami konkursowymi należy dostarczyć w dniach roboczych, w terminie od 1 do 15 grudnia 2025 r., do Parku Etnograficznego w Tokarni, ul. Krakowska 109, Chęciny, w godzinach 8.00 – 14.00.

Na Kielecczyźnie można też było spotkać szopki mające charakter kukiełkowy (teatralny),  łączący w sobie motywy religijne z elementami świeckimi, a nawet satyrycznymi, będące centralnym punktem ludowego widowiska zwanego „Herodami”.

Zwyczaj odtwarzania sceny narodzin Chrystusa w Betlejem, zwany jasełkami, zapoczątkowany w 1223 r. przez św. Franciszka z Asyżu, do kultury polskiej przeniknął w XIII wieku, wprowadzony i upowszechniony przez zakony franciszkańskie. Spadkobiercą tematyki jasełkowej stał się obnośny teatrzyk kukiełkowy, zwany szopką.

Tradycja chodzenia kolędników z szopką w okresie świąt Bożego Narodzenia znana była na terenie całej Kielecczyzny. Kolędowanie powszechne tutaj w okresie międzywojennym, najdłużej zachowało się w jej południowo-wschodnich rejonach. W okolicach Jędrzejowa, Miechowa, Kazimierzy Wielkiej, Sandomierza i Opatowa wędrownych szopkarzy spotykano jeszcze w latach sześćdziesiątych, a sporadycznie nawet na początku lat siedemdziesiątych ubiegłego stulecia.