Kielce: odsłonięty i poświęcony pomnik Matki Polki Sybiraczki

Msza św. w kościele garnizonowym pod przewodnictwem bp. Andrzeja Kalety oraz wydarzenia na Skwerze Pamięci Ofiar Katynia złożyły się na dzisiejszą uroczystość odsłonięcia pomnika Matki Polki Sybiraczki. Powstał on z inicjatywy Związku Sybiraków w Kielcach.

Uroczystości rozpoczęła Eucharystia w kościele garnizonowym, podczas której bp Andrzej Kaleta wygłosił homilię.
Rolę polskich kobiet ukazał na tle dramatów dziejowych i polskich dróg do wolności, szczególnie w okresie reżimu okupacji niemieckiej oraz radzieckiej. Szczególnych cierpień doznawały rodziny zsyłane na Sybir, a wtedy wyjątkowe zadanie przypadło kobietom, matkom.
– Ogromną rolę w czasie tego exodusu i przesiedlania odegrały kobiety, matki-Polki. Wraz z dziećmi były ich setki tysięcy, walczyły o przetrwanie każdego dnia, walczyły o każdą kromkę chleba, ratowały od chorób, od zimna – mówił bp Andrzej Kaleta.

Przypominał ich heroizm w walce o przetrwanie. – Musiały odnaleźć się w tym syberyjskim upodleniu i jednocześnie zapewnić przetrwanie najbliższym. Ich heroiczna walka o zdobycie odrobiny pożywienia dla ginących dzieci to gorzka rzeczywistość zesłańczego życia – zauważył biskup.

Zaapelował o pracę pamięci o tamtych wydarzeniach, które od dziś będzie kielczanom przypomniał pomnik Matki Polki Sybiraczki, odsłonięty na Skwerze Pamięci Ofiar Katynia, nieopodal Kadzielni.

Inicjatorem postawienia monumentu był kielecki oddział Związku Sybiraków. Szefem komitetu honorowego budowy tego pomnika został minister Piotr Wawrzyk, który czuł szczególną powinność w zaangażowanie się w tę ideę, ponieważ sam jest wnukiem zesłańców syberyjskich. – Moja babcia opowiadała, że kiedy jedna z jej córek umierała z głodu, poprosiła: „mamusiu, daj mi jeść”. Babcia jedyne, co mogła zrobić, to namoczyć kawałek skóry z paska w rozpuszczonym śniegu i włożyć dziecku w usta, żeby oszukać głód. Oprawcy sami jedli jedzenie pochodzące z UNRR-y. Oni woleli, żeby się zmarnowało, gniło w magazynach niż dać je swoim więźniom. Często trzeba było iść nawet kilka dni do najbliższej osady. Moja babcia „na nieludzkiej ziemi” pochowała dwie malutkie córeczki. Przeżył tylko najstarszy chłopczyk, który miał 1,5 roku. To pokazuje gehennę Sybiraków – mówił minister Wawrzyk.

Jak ważne jest odsłonięcie pomnika podkreślał Stanisław Wierzbicki, prezes Zarządu Wojewódzkiego Sybiraków w Kielcach. – Odsłonięty pomnik stanowi wyraz hołdu i poświęcenia tysięcy kobiet – matek Sybiraczek. Podczas zesłania w nieludzkich warunkach broniły własnych dzieci oraz tych osieroconych. Zachowywały przy tym bezgraniczną wiarę w Boga i godność Polaka – patrioty – podkreślił.
O znaczeniu inicjatywy mówili m.in. senator Krzysztof Słoń, zastępca naczelnika IPN Delegatury w Kielcach – Patrycja Zatorska-Milewska, posłanka Agata Wojtyszek.

Pomnik ma 2 metry wysokości i został wykonany z brązu przez kieleckiego rzeźbiarza Stanisława Micka. Przedstawia matkę z małym dzieckiem na ręku oraz przytulonym do jej boku kilkuletnim chłopcem trzymającym tobołek. Monument został ustawiony na Skwerze Pamięci Ofiar Katynia w Kielcach. Rzeźba ma wymiar symboliczny – nawiązuje do tułaczego losu polskich rodzin na Syberii, a wycieńczone postaci mają obrazować trud ekstremalnych warunków życia w sowieckich łagrach.

Lokalizacja pomnika została konsultowana m.in. z prof. Gustawem Zemłą, który jest autorem instalacji „Sen” znajdującej się na skwerze, a nawiązującej do Zbrodni Katyńskiej. Pomnik Matki Polki Sybiraczki stanowi dopełnienie instalacji.

10 lutego 1940 r. wywieziono w głąb Związku Sowieckiego od 140 do 240 tys. mieszkańców Kresów Wschodnich II RP. Polaków wywożono m.in. do obwodów archangielskiego, czelabińskiego, irkuckiego i nowosybirskiego. Kolejne deportacje odbyły się w kwietniu, na przełomie czerwca i lipca oraz w maju 1941 r. Deportowano tzw. „wrogów ustroju”, całe rodziny, inteligencję i wykwalifikowanych robotników.

Z ustaleń historyków wynika, że wszystkie deportacje, które zakończyły się w maju 1941, objęły ok. miliona obywateli Rzeczypospolitej.