Kielce: przed 1 listopada zakończono renowacje ok. 30 zabytkowych nagrobków dzięki kweście z 2011 r.

Zakończono prace remontowo–konserwatorskie przy ok. 30 zabytkowych obiektach cmentarzy kieleckich, które mogły być odrestaurowane dzięki społecznej kweście przeprowadzonej we Wszystkich Świętych i Dzień Zaduszny w 2011 r. Zebrano wówczas blisko 77 tys. zł.

„Typując obiekty, kierujemy się ich rangą artystyczną i społeczną, nigdy wyznaniową – w tym roku trwały też prace na cmentarzu prawosławnym” – mówi KAI Stanisław Szrek, prezes Stowarzyszenia Ochrony Dziedzictwa Narodowego, które od 20 lat organizuje kwestę.

W ostatnim roku przeprowadzono prace konserwatorskie m.in. żeliwnych nagrobków Stróżeckiego, Siekluckiego, Gołębiewskiej, nagrobków kamiennych, dwóch cennych rzeźb oraz pomnika nagrobnego na cmentarzu prawosławnym.

Szrek szacuje, że od 1993 do 2011 zebrano łącznie ponad 580 tys. zł, dzięki czemu ocalono ponad 300 obiektów, w tym charakterystyczne dla Kielc żeliwne nagrobki odlewane w dawnych hutach w Białogonie i w Skarżysku–Kamiennej.

W tym roku kwestowanie ok. tysiąca wolontariuszy potrwa od 1 do 4 listopada. Datki do puszek będzie można wrzucić w 20 punktach wyznaczonych dla kwestarzy na cmentarzach: Starym, Nowym, Partyzanckim, Wojskowym, Prawosławnym, Piaskach, Cedzynie, Białogonie.

Kroniką historii Kielc jest przede wszystkim Cmentarz Stary oraz Nowy, usytuowane w obrębie parafii katedralnej. Spoczywa tam sześć pokoleń kielczan i mieszkańców okolic. Liczba pochowanych nie jest dokładnie znana – historycy szacują ją na kilkadziesiąt tysięcy.

Są wśród nich ludzie różnych stanów i profesji: wysocy urzędnicy państwowi, prawnicy, inżynierowie, lekarze i farmaceuci, nauczyciele, wojskowi i duchowni; ludzie kultury i sztuki; katolicy (w większości), ale i prawosławni, ewangelicy, unici.

Znacznie wcześniej na terenie rozległej parafii kieleckiej istniały cmentarze przykościelne. Dwa najstarsze (założone w XII/XIII w.) znajdowały się przy kolegiacie Najświętszej Maryi Panny i kościele św. Wojciecha. Przy kościółku św. Leonarda i szpitalu Świętej Trójcy także istniały cmentarze (co najmniej od XVI/XVII wieku).

Austriacy po zajęciu Kielc w 1795 r. wydali dekret zabraniający pochówku na cmentarzach przykościelnych. Wówczas w Kielcach w 1804 r. powstał cmentarz Stary. Drewniane ogrodzenie cmentarza w latach 20. zostało zastąpione murem, w kolejnych latach XIX wieku cmentarz kilkakrotnie poszerzano, głównie kosztem folwarku biskupiego „Psiarnia”.

Do najstarszych nagrobków należą pomniki Józefy Miernickiej, Marianny Pożarskiej, kaplice grobowe Łąckich i Lardellich. Do ciekawszych zalicza się także nagrobki żeliwne w formie tarcz z krzyżem, klasycystyczne postumenty z urną (grobowce rodziny Plewińskich, Marro), kapliczki neogotyckie, np. Zagłoby Smoleńskiego, czy secesyjny nagrobek Myzlów.

Zachowało się prawie tysiąc nagrobków sprzed 1939 r., wiele z nich nie posiada prawnych właścicieli.