Kielce: 67. rocznica pogromu kieleckiego (zapowiedź)

Debata pt. „Co się stało w Kielcach po wojnie”, nadanie tytułu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata śp. Mariannie i Józefowi Walczyńskim oraz Marsz Pamięci i Pojednania złożą się na obchody 67. rocznicę pogromu kieleckiego. Uroczystość zostanie zorganizowana przez Stowarzyszenie im. Jana Karskiego 4 lipca br. w Kielcach.

Zdaniem organizatora Bogdana Białka, prezesa Stowarzyszenia im. J. Karskiego, podczas tegorocznych obchodów rocznicy pogromu kieleckiego nie należy zapominać o Sprawiedliwych, którzy ratowali Żydów, ale też nie należy zapominać o pogromie. – Nie chcemy przesłaniać zbrodni pogromu wspominając Sprawiedliwych. Nie możemy jednak wspominając pogrom nie pamiętać o Sprawiedliwych i nie możemy pamiętając o Sprawiedliwych nie pamiętać o pogromie – wyjaśnia prezes Bogdan Białek.

Obchody rocznicowe rozpocznie debata „Co się stało w Kielcach po wojnie”, która zorganizowana będzie o godz. 10.30 w Muzeum Dialogu Kultur – oddziale Muzeum Narodowego w Kielcach. Prowadził je będzie prezes Bogdan Białek. Gości przywita prezydent Kielc Wojciech Lubawski.

Wśród panelistów będą: prof. Joanna Tokarska-Bakir (Uniwersytet Warszawski), prof. Bożena Szaynok (Uniwersytet Wrocławski), dr Marcin Zaremba (Uniwersytet Warszawski) i Zuzanna Radzik (Forum Dialogu Między Narodami). Podsumowania dyskusji dokonają prof. Haim Y. Knobler (Izraelsko-Polskie Towarzystwo Zdrowia Psychicznego) i prof. Jacek Bomba (Uniwersytet Jagielloński i Polsko-Izraelskie Towarzystwo Zdrowia Psychicznego).

Ceremonia honorująca nadanym przez Instytut Yad Vashem w Jerozolimie tytułem Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata ś.p. Mariannę i Józefa Walczyńskich odbędzie się o godz. 15.00 w sali konferencyjnej Urzędu Miasta Kielce. W czasie wojny uratowali oni 5 Żydów, wśród nich ojca Manny’ego Bekiera, obecnego prezesa Stowarzyszenia Kieleckich Żydów w Nowym Jorku, który przyjedzie na uroczystość z USA.

Na godz. 16 zaplanowany jest Marsz Pamięci i Pojednania. Rozpocznie się on pod Pomnikiem Menora (al. IX Wieków Kielc). Pomnik ten dedykowany jest pamięci 20 tys. kieleckich Żydów zamordowanych przez Niemców w czasie wojny. Został odsłonięty z inicjatywy Stowarzyszenia im. Jana Karskiego w 2007 roku.

Obelisk zainspirował wybitnego dyrygenta Jerzego Maksymiuka do skomponowania utworu Lament Serc. Kielcom in Memorian dedykowanego zamordowanym Żydom. Pod pomnikiem utwór zostanie odtworzony w obecności kompozytora.

Kolejnym punktem Marszu będzie postój pod dawną synagogą obok którego znajduje się ustawiony w 1996 roku pierwszy w Polsce pomnik osób, które w czasie wojny ratowały Żydów. Na monumencie znajdują się tabliczki z nazwiskami osób z Kielc i regionu świętokrzyskiego uhonorowanych tytułem Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata. Na kolejnej odsłoniętej tabliczce znajdą się nazwiska śp. Marianny i Józefa Walczyńskich.

Następnie uczestnicy Marszu przejdą na ulicę Planty 7, pod kamienicę, w której w 1946 roku doszło do pogromu. Pod budynkiem odczytane zostaną nazwiska zamordowanych wówczas osób, zostaną złożone wieńce.

Ostatnim punktem Marszu będzie cmentarz żydowski, na którym pochowane są ofiary pogromu. Nad grobowcem odprawione zostaną żałobne modlitwy żydowskie i chrześcijańskie.

4 lipca 1946 roku w Kielcach miały miejsce wydarzenia, w czasie, których zamordowano 36 osób narodowości żydowskiej. Jak podaje w swej książce pt. „Ludzie ludziom” prof. Bożena Szaynok, historyk z Uniwersytetu Wrocławskiego, ofiarami pogromu było w sumie ponad 40 Żydów, ponieważ część rannych zmarła w szpitalu.
„Wśród ofiar byli m.in.: dziecko, niemowlę, kobieta w ciąży, młodzi – 16-, 17-letni członkowie kibucu. Wydarzenia w Kielcach zostały wywołane plotką o porwaniu polskiego dziecka przez Żydów” – czytamy w niej.
Pogrom rozpoczął się w godzinach rannych i trwał ponad 6 godzin, zachowania antyżydowskie i próby wywołania nowych zajść miały miejsce także wieczorem. Większość wydarzeń rozegrała się w budynku przy ulicy Planty, gdzie mieszkali Żydzi.