Kielce: w dawnej synagodze powstanie Pałac Lalek

Pałac Lalek ma powstać w budynku dawnej synagogi przy ul. Warszawskiej w Kielcach. Stworzą go wspólnie Teatr Lalki i Aktora "Kubuś" oraz Muzeum Zabawek i Zabawy. To nowa koncepcja zagospodarowania budynku, którą przedstawił dziś prezydent Kielc Wojciech Lubawski.

Projektowany obecnie Pałac Lalek będzie współprowadzony przez Teatr „Kubuś” i Muzeum Zabawek i Zabawy. Będzie można w nim oglądać archiwalne lalki z kieleckiego teatru oraz eksponaty sprowadzane z całego świata oraz uczestniczyć w wielu interaktywnych przedsięwzięciach.

Za przygotowanie koncepcji Pałacu Lalek odpowiada dyrektor teatru Lalki i Aktora w Kielcach, Robert Drobniuch. – Wspólnie z Muzeum Zabawy i Zabawek zamierzamy wykreować nowoczesny obiekt, który zaangażuje szkoły i środowiska artystyczne – mówi Drobniuch w rozmowie z KAI.

Obiekt ma być wielofunkcyjny i unikatowy w skali kraju. Ma to być nowoczesne miejsce z salami multimedialnymi. Będą się tam odbywać warsztaty, stałe lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży oraz międzynarodowe szkolenia i warsztaty dla wykwalifikowanych konstruktorów lalek. Pałac ma też stanowić atrakcję turystyczną i przyciągać całe rodziny. Będzie także oferta dla dorosłego odbiorcy.

Jak podkreśla Robert Drobniuch, „duch dawnej synagogi” zostanie zachowany w koncepcji programowej i ofercie. Jednak dodaje, że za wcześnie jeszcze, by mówić o szczegółach.

Szczegółowa koncepcja Pałacu Lalek ma powstać w ciągu ok. dziesięciu miesięcy. Budynek nie będzie wymagał przebudowy, trzeba go tylko wyremontować i odpowiednio zaadaptować pomieszczenia.

Nowy projekt oznacza definitywną rezygnację z wcześniejszych planów i projektu przebudowy budynku przez światowej sławy architekta, Petera Zumthora, laureata nagrody Jana Pritzkera, nazywanej architektonicznym Noblem.

Prezydent Lubawski nazywa rezygnację Zumthora (który w Kielcach w tej sprawie gościł kilkakrotnie) i zmianę koncepcji – „swoją porażką”. – „Nie było jednak, mimo tego, że bardzo chciałem, możliwości dalszej współpracy z architektem” – mówi włodarz miasta.

Pierwotnie wg planów Zumthora, swoją siedzibę w budynku miał mieć Nowy Teatr Kielce, z miejscem szeroko rozumianego dialogu kultur. Architekt nie chciał jednak współpracować z miastem bez udziału pomysłodawcy tej koncepcji – Grzegorza Artmana, który wycofał się z projektu.

Wzniesioną w stylu mauretańsko-neoromańskim synagogę w Kielcach ufundował Mojżesz Pfeifer. Zbudowano ją w 1902 r., wg projektu architekta miejskiego Stanisława Szpakowskiego.

Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali synagogę, a następnie urządzili w niej areszt dla Żydów oraz magazyn zrabowanego mienia żydowskiego. Po wojnie przez kilka lat budynek stał opuszczony i niszczał. Obok synagogi znajdowały się: dom rabina oraz mykwa. Budynki te zostały częściowo zniszczone w czasie okupacji, a ich pozostałości wyburzono w latach siedemdziesiątych XX wieku. W czasach powojennych, w przebudowanym niemal całkowicie obiekcie, mieściło się Archiwum Państwowe, kilka lat temu przeniesione na ul. Kusocińskiego.

Na zewnętrznej ścianie budynku znajduje się wmurowana w 1977 r. przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków tablica, informująca o przeszłości obiektu. Przy synagodze znajduje się głaz z tablicą pamiątkową poświęcony ofiarom getta kieleckiego i obozu zagłady w Treblince oraz innych obozów. Obok znajduje się również monument Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, upamiętniający Polaków, którzy zginęli za udzielanie pomocy Żydom.