Kolej na Rosję

Do wielkich dokonań Kościoła w Polsce należą procesy pojednania: z Niemcami, a później Ukrainą. Gdyby nie słowa: „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” z 1965 r., historia Europy wyglądałaby inaczej, pewnie o wiele gorzej. Duże znaczenie miał także dialog z Kościołem greckokatolickim na Ukrainie.

Otworzył on zamrożone wcześniej relacje i przyczynił się do tego, że mimo tragicznych wspomnień, Polacy i Ukraińcy chcą współpracować, darzą się sympatią, a Polska stanowi dla sąsiadów pomost do Europy.

Teraz kolej na Rosję. Przed rokiem najwyżsi hierarchowie Kościoła katolickiego w Polsce i prawosławnego w Rosji, podpisując przesłanie uchylili zamknięte dotąd drzwi. Zainicjowany dialog należy teraz wypełnić treścią. I temu właśnie służy konferencja o roli obu Kościołów w budowaniu przyszłości chrześcijaństwa w Europie (28 – 30 listopada w Warszawie). Opiera się ona na 3 filarach.

Pierwszym jest próba wyjaśnienia „białych i czarnych plam” w polsko-rosyjskiej historii. Jeśli nie uda się stworzyć jej choćby zbliżonej wizji, o pojednaniu trudno mówić. Niezbędnym warunkiem jest świadomość, że „coś mogło nie grać” i „komuś zrobiono krzywdę”. To przychodzi Rosjanom z trudem, gdyż sami ze swoją historią jeszcze się nie rozliczyli.

Kolejnym warunkiem pojednania jest istnienie różnorodnych struktur – kościelnych i społecznych – blisko ze sobą współpracujących. W ten sposób tworzy się naturalna tkanka społeczna, zainteresowana wymianą doświadczeń i ludzi. To wszystko dziać się może, nie na górze i z mocy decyzji politycznej, lecz w oparciu o kontakty na poziomie społeczeństw obywatelskich.

Wreszcie, czymś co niewątpliwie przybliża, jest poczucie wspólnej misji w otaczającym świecie. A tutaj przestrzeń współpracy katolików i prawosławnych jest olbrzymia: mogą dawać świadectwo w świecie, który coraz bardziej żyje, jakby Bóg nie istniał.

Marcin Przeciszewski